Verspreiding Newcastle disease tegengaan

Verschijnselen Newcastle disease

Vogels kunnen erg ziek worden bij besmetting met Newcastle disease. Verschijnselen zijn:

• benauwdheid of afwijkende ademhaling;
• sufheid of scheve nek;
• minder eiproductie of eieren met een zachte schaal;
• groene, waterige mest;
• plotselinge sterfte.

Er gaat ook een duivenvariant van het virus rond. Deze variant zorgt voor mildere verschijnselen bij pluimvee. 

Verspreiding vooral via uitwerpselen van wilde vogels

Newcastle disease verspreidt zich vooral via besmette wilde vogels. Via hun uitwerpselen raken andere vogels besmet. Het virus kan lang overleven, vooral op materialen en in mest. Daarom verspreidt het virus zich ook via: 

• mest, water of voer;
• materialen (bijvoorbeeld kisten, kleding of schoenen);
• lucht;
• mensen die contact zijn geweest met besmette dieren.

Besmetting bij mensen zorgt voor milde klachten

Mensen kunnen met het Newcastle disease besmet raken en het verspreiden. Dit gebeurt meestal alleen als zij veel en intensief met zieke vogels werken. Bijvoorbeeld op een boerderij of in een laboratorium. 

Of iemand besmet raakt, hangt onder meer af van het type virus en de hoeveel virus waaraan iemand is blootgesteld. Besmette mensen hebben vaak lichte klachten. Denk aan een milde oogontsteking. 

Maatregelen om verspreiding Newcastle disease tegen te gaan

Om verspreiding van Newcastle disease tegen te gaan, neemt de overheid verschillende maatregelen in het geval van een uitbraak. Op plekken waar Newcastle disease is vastgesteld:

• ruimt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) besmette vogels;
• wordt er een beperkingsgebied ingesteld rondom de uitbraak;
• zijn er extra regels om vogels te vervoeren;
• onderzoekt de NVWA of er vóór de melding van Newcastle disease risicovogels of producten van en naar deze locatie zijn vervoerd (traceringsonderzoek). En of er hierdoor extra maatregelen nodig zijn.

Sinds 16 oktober 2025 is er in heel Nederland een landelijke ophok- en afschermplicht.

Vaccinatie tegen Newcastle disease verplicht voor commercieel gehouden pluimvee

Er is een vaccin beschikbaar voor Newcastle disease. Dit vaccin is verplicht voor houders die commercieel pluimvee houden. De verplichting geldt ook voor pluimveehouders die met hun dieren meedoen aan tentoonstellingen, wedstrijden of andere bijeenkomsten met vogels. Dus niet voor mensen die als hobby kippen of duiven houden. Maar ook voor hobbyhouders is het vaccin beschikbaar indien zij dit graag willen. 

Er zijn verschillende soorten vaccins tegen Newcastle disease. Dierenartsen weten welke vaccinatie nodig is.