Maatregelen om tekort aan gas te voorkomen

Energie besparen en alternatieven voor Russisch gas

Om de kans op gastekorten te beperken en minder afhankelijk te worden van Russisch gas, neemt het kabinet meerdere maatregelen:

• Energie besparen en verduurzamen
  De campagne ‘Zet ook de knop om’ stimuleert bedrijven en huishoudens om energie te besparen. Verder gaan Nederland en Europa hun energieverbruik in hoger tempo verminderen en verduurzamen. Bijvoorbeeld door woningen versneld te isoleren en sneller te zorgen voor meer groen gas, waterstof en extra windmolens op de Noordzee.

• Import van vloeibaar gas (LNG) 
  De importcapaciteit van vloeibaar gas is in 2022 uitgebreid van 12 naar 24 miljard kuub (m³) per jaar. Nederland kan hierdoor meer vloeibaar gas (LNG) uit andere landen kan halen.

• Geen productiebeperking van kolencentrales meer
  Sinds 20 juni 2022 mogen kolencentrales weer op vol vermogen produceren. Hierdoor is er minder gas nodig is voor de productie van elektriciteit. Deze maatregel maakt het ook makkelijker om de gasopslagen in Nederland en Europa te vullen.

• Gasopslagen vullen tot minstens 90% voor de winter
  Het kabinet wil de Nederlandse gasopslagen voordat de volgende winter begint voor minstens 90% gevuld hebben. Om dit voor elkaar te krijgen, is er een subsidie beschikbaar om gas in gasopslag Bergermeer te stimuleren. Daarnaast heeft Energie Beheer Nederland opdracht gekregen om maximaal 20 terawattuur (TWh) aan gas in gasopslag Bergermeer op te slaan, als andere partijen dit niet doen. 

Maatregelen als er toch een tekort aan gas dreigt

Hoewel er op dit moment geen gastekort is, heeft het kabinet een plan uitgewerkt voor als er toch een ernstige gascrisis komt. Doel van dit Bescherm- en Herstelplan Gas is om in een noodsituatie de gaslevering aan huishoudens, ziekenhuizen en andere beschermde afnemers in stand te houden. Het plan kent 4 crisisniveaus:

• Fase 0: Alertering;
  Gasbedrijven informeren de overheid bij grotere verstoringen van de gasvoorziening. Bij kleine en beheersbare incidenten doen ze dit niet.
• Fase 1: Vroegtijdige waarschuwing;
  Gasbedrijven moeten dagelijks informatie over gasleveringen met de overheid delen. Daardoor kan het kabinet de gasmarkt beter in de gaten houden. En maatregelen nemen als dat nodig is.
• Fase 2: Alarmering;
  Gasbedrijven informeren de overheid zo snel mogelijk als er gasincidenten zijn die tot problemen kunnen leiden.
• Fase 3: Noodsituatie.
  Er dreigt een acuut gastekort. In dit geval treden de gasbesparingstender en het afschakelplan mogelijk in werking (zie hieronder).

Nederland bevindt zich sinds 20 juni 2022 in fase 1. 

Maatregelen bij een noodsituatie (fase 3)

Als er een ernstig gastekort dreigt (fase 3), neemt het kabinet mogelijk 2 maatregelen:

Besparingstender voor bedrijven die vrijwillig gas willen besparen 

Het kabinet vraagt bedrijven minder gas te verbruiken in ruil voor een vergoeding. Als Nederland in fase 2 van het Bescherm- en Herstelplan Gas komt, dan kunnen bedrijven aangeven tegen welke vergoeding zij een bepaalde hoeveelheid gas kunnen besparen. Dit gaat via een veilingsysteem, waardoor bedrijven met het beste bod de vergoeding krijgen. Als Nederland in fase 3 terechtkomt, kan de regeling daadwerkelijk van kracht worden  en verminderen die bedrijven hun gasverbruik. Uitsluitend bedrijven die hun gasafname met tenminste 2.500 m³ per dag kunnen verminderen voor een periode van minimaal 14 en maximaal 28 dagen kunnen in aanmerking komen. Op deze manier wil het kabinet ongeveer 3 miljoen m³ per dag besparen. Deze regeling moet nog goedgekeurd worden door de Europese Commissie.

Niet-beschermde afnemers van gas afschakelen

Om in een noodsituatie beschermde afnemers van gas (zoals huishoudens en ziekenhuizen) zoveel mogelijk van gas te kunnen blijven voorzien , zet het kabinet het afschakelplan in. In dit plan staat welke bedrijven en instellingen in deze situatie minder gas moeten gebruiken of zelfs tijdelijk moeten afschakelen van gas. Als bedrijven geen gas meer mogen gebruiken, heeft dit gevolgen voor de economie en de samenleving. Daarom is bij de uitwerking van het afschakelplan gekeken naar hoe deze gevolgen beperkt kunnen worden. 

Veelgestelde vragen