Schadeherstel verbeteren en huizen en gebouwen versterken
De overheid werkt aan het verbeteren van de schadeafhandeling na gaswinning in Groningen en Noord-Drenthe. Het doel is om de versterking van onveilige huizen zo snel mogelijk af te ronden. 29 van de 50 maatregelen zijn bedoeld om dit voor elkaar te krijgen.
Juridische procedures en stapeling van onderzoeken
Bewoners hebben de procedures rondom schadeafhandeling en versterking als te juridisch, te technisch en zeer belastend ervaren. Er moet een einde komen aan de stapeling van onderzoeken en rapporten om de oorzaak van individuele schades vast te stellen.
Er is een aanpak ontstaan met te veel organisaties en regelingen. Die voor inwoners te vaak tot onbevredigende of onbegrijpelijke uitkomsten leidt. Zij hebben ervaren dat instanties hen niet geloven. Bijvoorbeeld dat hun schades of gewenste versterking van het huis in twijfel worden getrokken. Het schadeherstel en de versterking moeten voortaan milder, menselijker en makkelijker.
In de kabinetsreactie Nij Begun staan 50 maatregelen waarmee de overheid de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen uitwerkt.
Schadeherstel: milder, menselijker en makkelijker
Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) neemt schades in behandeling in een vastgesteld gebied. De gebieden rond Norg (Noord-Drenthe) en rond Pekela en Blijham (Oost-Groningen) vallen hier weer onder. Het gebied kan wel groter worden, maar niet kleiner.
Bewoners in het aardbevingsgebied kunnen schade tot € 60.000 laten herstellen, zonder onderzoek naar de oorzaak van de schade. Dit moet leiden tot minder rompslomp en onzekerheid. Bewoners kunnen de schade laten herstellen door het IMG of door een eigen aannemer.
Het IMG heeft geld en mogelijkheden om problemen bij de afhandeling van schade sneller op te lossen. Dit moet ervoor zorgen dat er eerder een oplossing komt voor knelpunten. Bijvoorbeeld wanneer de schade alleen deels of indirect door aardbevingen komt.
Het wordt voor meer bewoners aantrekkelijk om te kiezen voor een vaste vergoeding. De eenmalige vaste vergoeding is verhoogd van € 5000 naar € 10.000. En er komt ook een vaste vergoeding voor bewoners met herhaalschade.
Mensen die terugkerende schade aan hun woning hebben door aardbevingen kunnen kiezen voor duurzaam herstel. Dat betekent dat problemen die een huis kwetsbaar maken voor terugkerende schade ook worden opgelost. Bijvoorbeeld funderingsproblemen.
Mensen die te maken hebben met terugkerende schade, krijgen extra vergoeding. Dit is bedoeld als erkenning van hun problemen. Omdat zij bijvoorbeeld meerdere keren de schadeprocedures moeten doorlopen.
De maximale vergoeding van € 5000 wordt in meer situaties uitgekeerd.
Het verschil in bedragen tussen kinderen en volwassenen en gezinsleden onderling verdwijnt.
Het verschil in bedragen tussen huurders en woningeigenaren verdwijnt ook.
Het IMG en NCG gaan soepeler om met reactietermijnen voor bewoners. Bewoners hebben recht op een vergoeding als het IMG of NCG geen besluit neemt binnen de afgesproken termijnen. De maximale vergoeding hiervoor is € 1442.
Versterking: meer mens- en gebiedsgericht
Voor buurten of dorpen met veel onveilige huizen is er een gebiedsgerichte aanpak. Dit houdt in dat de gemeente en NCG samen kijken hoe huizen het beste versterkt kunnen worden. En hoe de leefbaarheid beter kan. Veiligheid is het belangrijkste: onveilige huizen worden versterkt. Knelpunten en onrechtvaardige verschillen worden zo goed mogelijk opgelost.
Op advies van de enquêtecommissie komen er geen grote systeemwijzigingen. Deze hebben in het verleden vaak negatief uitgepakt voor bewoners. Maar de aanpak moet wel milder, makkelijker en menselijker. NCG wil daarom onder andere:
medewerkers de ruimte geven om passende oplossingen te bieden. Bewonersbegeleiders mogen bijvoorbeeld beslissingen nemen tot € 50.000.
de bewonerstevredenheid meten. NCG kijkt hoe mensen het versterkingsproces, de betrouwbaarheid en doorlooptijden ervaren. Hiermee kan NCG de dienstverlening verbeteren.
De onrechtvaardige verschillen in de schadeafhandeling en versterking moeten worden rechtgezet. De NCG heeft extra geld gekregen om de verschillen op te lossen. Bijvoorbeeld door maatwerk te bieden. Of om een huis te slopen en een nieuw huis te bouwen. Hierdoor worden de verschillen tussen wijken en straten kleiner. De verschillen kunnen ook kleiner worden door te verduurzamen.
Huurders krijgen dezelfde vergoeding voor overlast als woningeigenaren. En er komt compensatie voor bewoners die geld schuldig zijn aan de Stichting Waardevermindering door Aardbevingen Groningen (WAG) door hun groepsclaim tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM).
Tijdens de versterking is er meer aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. Om te zorgen dat het karakter van Groningen bewaard blijft. Een regiobouwmeester adviseert hierover.
Er is extra geld voor het verbeteren van de leefbaarheid op plekken waar veel woningen worden versterkt. Buurten blijven zo aantrekkelijk voor bewoners. Gemeenten maken de plannen. Bewoners kunnen meedenken hoe de gemeenten het geld uitgegeven.
Gemeenten hebben extra geld gekregen voor de openbare ruimte op plekken waar de versterking klaar is. Zij kunnen dit geld bijvoorbeeld uitgeven aan herbestrating, vervanging van de riolering of de aanleg van nieuw groen.
Omdat de bouwkosten de afgelopen jaren zijn gestegen, hebben gemeenten niet genoeg budget om de noodzakelijke versterkingsmaatregelen uit te voeren. Daarom zorgt de overheid ervoor dat dit budget wordt geïndexeerd. Dat betekent dat het budget aangepast wordt naar de nieuwe kosten. Er is extra geld beschikbaar voor het versterken van woningen in de zogeheten “batch-1588”. Woningen in de “batch-1588” staan in de gemeenten Eemsdelta, Groningen en Midden-Groningen.
Aardbevingsgemeenten en de provincie Groningen hebben geld gekregen voor personeelskosten die horen bij de versterking. Hierbij is rekening gehouden met loonindexering.
Meer en betere hulp: bewoners de baas over herstel én versterking
Eigenaren van een huis of ander gebouw met schade door de gaswinning kunnen gratis hulp krijgen. Bijvoorbeeld als zij het niet eens zijn met een beslissing van het IMG of NCG. Of als een meningsverschil leidt tot een rechtszaak. Zij hebben recht op:
Mediation: dit betekent bemiddeling door een onafhankelijke tussenpersoon. Die kan zorgen dat er een snelle oplossing komt, waar beide partijen zich in kunnen vinden. En zo voorkomen dat een zaak naar de rechter gaat.
Juridische hulp: als het tot een rechtszaak komt, mogen eigenaren zich laten bijstaan door een advocaat. Die kan helpen bij de aanvraag van een schadevergoeding bij het IMG en een bezwaarprocedure. Of bij een hoger beroep.
Bouwkundige en financiële hulp: als het nodig is, mag een advocaat een bouwkundig expert of financieel deskundige inschakelen. Die kunnen de eigenaar te steunen bij de rechtszaak.
Bij een geschil tussen overheid en bewoners biedt de overheid eerst bemiddeling aan, voordat het tot een rechtszaak komt. Als de rechter bewoners gelijk geeft, gaat het IMG niet langer in hoger beroep. De bewoner kan zelf wel in (hoger) beroep gaan. NCG heeft niet geprocedeerd tegen bewoners en zal dat in de toekomst ook niet doen.
Bewoners krijgen veel meer zeggenschap over hoe de versterking moet worden uitgevoerd. Een vertegenwoordiger op wijk- of straatniveau adviseert NCG. Voor deze bewonersregieteams is extra geld. Ook komt er een digitaal portaal waar bewoners de voortgang van hun eigen versterking kunnen volgen.
IMG, NCG en SNN krijgen meer geld om te investeren in goede bewonersbegeleiding. Gedupeerden die zowel met het IMG als NCG te maken hebben, kunnen kiezen voor 1 contactpersoon die namens beide organisaties spreekt. In elke gemeente komen deze organisaties samen op het versterkingspunt van NCG. Daar kunnen bewoners terecht met vragen over schadeafhandeling, versterking of subsidieregelingen.
In gemeenten waar daar behoefte aan is, komt een aardbevingscoach. Bewoners kunnen bij deze coaches hun verhaal kwijt. Ook kunnen de aardbevingscoaches doorverwijzen naar andere professionals. Gemeenten krijgen geld om dit te organiseren.
Aandacht voor maatwerk voor complexe gevallen en bijzondere panden
Het Erfgoedprogramma van de provincie Groningen is verlengd tot 2028. Hiervoor komt extra geld. Dit geld is bijvoorbeeld bedoeld voor onderhoud van monumenten en karakteristieke panden. Agrarisch erfgoed krijgt meer mogelijkheden voor restauratie en onderhoud.
Woningen die versterking nodig hebben, worden ook meteen geïsoleerd en geventileerd. Hierdoor hebben bewoners maar 1 keer overlast door werkzaamheden. Als de versterking langer duurt dan 4 maanden en de bewoners tijdelijk moeten verhuizen, kan NCG de versterking combineren met isoleren (maatregel 28).
29 extra postcodegebieden mogen gebruikmaken van de subsidie Verduurzaming en Verbetering Groningen. Deze subsidie is bedoeld voor woningeigenaren die niet onder de versterking van NCG vallen.
Woningeigenaren kunnen tot € 10.000 subsidie aanvragen om hun woning te verbeteren of verduurzamen.
Huurders onder de sociale huurgrens krijgen € 750. Huren zij via een woningcorporatie, dan gaat de subsidie naar de corporatie. Die verdeelt het vervolgens onder huurders. Huren zij via een particuliere verhuurder, dan kunnen huurders de subsidie aanvragen bij het Samenwerkingsverband Noord-Nederland.
