Informatie voor overheden en maatschappelijke organisaties

Informatie over opvang in gemeenten

De meeste Oekraïense vluchtelingen vinden een plek in de gemeentelijke opvanglocaties. De belangrijkste handreikingen, richtlijnen en adviezen over gemeentelijke opvang zijn:

• Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïense ontheemden (Handreiking GOO)
  Handreiking voor de organisatie van gemeentelijke opvanglocaties.
• Regeling opvang ontheemden Oekraïne (RooO)
  Deze regeling bepaalt hoe gemeenten vluchtelingen uit Oekraïne opvangen en hoeveel leefgeld vluchtelingen krijgen.
  • Factsheet over wijzigingen RooO op 1 februari 2023
    Op 1 februari 2023 is de RooO aangepast, met onder andere nieuwe bedragen voor het leefgeld.
• Circulaire Vertrek en gevolgen voorzieningen RooO
  Brief over hoe gemeenten kunnen omgaan met een vluchteling die tijdelijk of definitief vertrekt uit de gemeentelijke opvanglocatie. Bijvoorbeeld wanneer gemeenten opvang en leefgeld kunnen stoppen voor deze vluchtelingen.
• Handelswijze gemeenten opvang Oekraïners die nooit aan voorwaarden RTB hebben voldaan
  De werkinstructie voor gemeenten om de opvang te beëindigen voor personen die niet onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) vallen. 
• Veelgestelde vragen over vluchtelingen Oekraïne die om verschillende redenen nooit onder de Richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) hebben gevallen. 
• Handelingsperspectief aanpak overlast door vluchtelingen uit Oekraïne in gemeentelijke opvang
• Ondersteuning bij overlastgevend gedrag door onderliggende (psychische) zorgbehoefte - Informatie voor gemeentelijke opvanglocaties
  Overzicht van beschikbare zorg en ondersteuning voor vluchtelingen uit Oekraïne die door bijvoorbeeld psychosociale problemen of taalbarrières overlast veroorzaken in gemeentelijke opvanglocaties.  

Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne

Deze regeling bepaalt welke kosten gemeenten en veiligheidsregio’s vergoed kunnen krijgen voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. 

• Bekostigingsregeling voor gemeenten
• Bekostigingsbesluit voor veiligheidsregio’s
• Vragen en antwoorden (Q&A's) over de bekostigingsregeling voor veiligheidsregio’s
• Vragen en antwoorden (Q&A's) over bekostigingsregeling voor gemeenten
• Aanvraagformulier bekostiging
  Gemeenten en veiligheidsregio’s kunnen een vergoeding aanvragen van kosten voor de opvang van vluchtelingen. 
• Transitiekostenformulier
  Formulier voor gemeenten om compensatie aan te vragen voor kosten om locaties geschikt te maken voor opvang (zogenoemde transitiekosten). Het ingevulde formulier kunnen zij mailen postbusNOO@minjenv.nl. 
• Verantwoorden bekostiging (SiSa 2023 circulaire)
  Gemeenten die bekostiging krijgen, moeten met de methodiek SiSa verantwoorden hoe geld is uitgegeven. 
• Rekentool gemeenten voor bekostiging opvang ontheemden

Informatie over opvang door particulieren

Particulieren kunnen ook onderdak of woonruimte bieden aan Oekraïense vluchtelingen. De belangrijkste handreikingen en adviezen over opvang bij particulieren zijn:

• Handreiking Particuliere Opvang Oekraïense ontheemden (Handreiking POO)  
  Een handleiding met hoe particulieren een opvangplek kunnen bieden en waar ze op moeten letten.

Waar kunnen gemeenten, veiligheidsregio’s en maatschappelijke organisaties terecht met vragen?

• De Nationale Opvang Organisatie (NOO) 
  De NOO faciliteert gemeenten, veiligheidsregio’s en ngo’s om goede opvanglocaties, zorg, onderwijs en hulp te realiseren. Zij  is het eerste aanspreekpunt voor vragen, bijvoorbeeld over beleid voor het normbedrag, leefgeld en transitiegelden.
  U kunt een regio-accounthouder van de NOO bellen of mailen (contactgegevens staan in de factsheet Contactmogelijkheden). Of een mail sturen aan PostbusNOO@minjenv.nl. 
• Forum Oekraïne van Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) 
  Gemeenten kunnen informatie delen op het Forum Oekraïne. Op dit forum staan ook voorbeelden van communicatiemiddelen in meerdere talen voor communicatie met vluchtelingen uit Oekraïne.
• Factsheet contactmogelijkheden – opvang vluchtelingen uit Oekraïne
  Informatieblad over waar gemeenten, veiligheidsregio’s en maatschappelijke organisaties terecht kunnen voor vragen en meer informatie.  
• Loket Ontheemden Oekraïne PSH (LOOP)
  Gemeenten en zorgverleners kunnen terecht bij het Loket Ontheemden Oekraïne PSH (LOOP). Het loket helpt met informatievragen over psychosociale hulpverlening voor vluchtelingen uit Oekraïne en voor het vinden van passend aanbod. 

Informatie derdelanders voor gemeenten

Op 4 september 2023 zou de tijdelijke bescherming eindigen van derdelanders met een tijdelijk verblijfsrecht in Oekraïne, die zich voor 19 juli 2022 in de Basisregistratie Personen hebben ingeschreven. Die beëindiging  is bevroren tot de Raad van State uitspraak doet in hoger beroep. Dit betekent dat derdelanders tot die tijd in Nederland mogen blijven en recht houden op de voorzieningen.

In onderstaande documenten is nog uitgegaan van 4 september 2023 als datum waarop de tijdelijke bescherming stopt. 

Voor vragen over de wekelijkse contactmomenten die worden georganiseerd, kunnen gemeenten mailen naar: derdelanders.oekraine@minjenv.nl.

• Hoofddocument informatiepakket derdelanders uit Oekraïne
  Brief aan gemeenten met uitleg waarom derdelanders geen tijdelijke bescherming meer hebben na 4 september 2023, om welke derdelanders het gaat, en welke rol gemeenten en Rijk hebben. Ook geeft de brief aan welke andere documenten in het informatiepakket zitten.
• Q&A’s derdelanders uit Oekraïne
  Antwoorden op veelgestelde vragen van gemeenten over het beëindigen van de tijdelijke bescherming van derdelanders, verblijfsrecht, statushouders, derdelanders die (alsnog) de asielprocedure doorlopen, derdelanders zonder verblijfsrecht, financiën, werk, zorg, onderwijs, openbare orde en het delen van gegevens.
• Nota verblijfsrechtelijke mogelijkheden en juridische gevolgen
  Deze nota informeert gemeenten over de rechten van derdelanders, naar gelang de stand van zaken van hun asielprocedure. Deze derdelanders komen uit veilige landen (spoor 2) of overige landen (spoor 4). De nota beschrijft de gevolgen voor verblijf, opvang en vertrek in 7 mogelijke situaties. Bijvoorbeeld dat de asielaanvraag is afgewezen, een derdelander in beroep is gegaan of de asielaanvraag heeft ingetrokken.
• Brief COA aan gemeenten over huisvesting derdelanders uit Oekraïne met verblijfsvergunning
  Brief van het COA aan gemeenten met derdelanders met een verblijfsvergunning in Nederland. Het COA verzoekt dat gemeenten deze statushouders woonruimte biedt, om te voorkomen dat ze eerst moeten verhuizen naar een COA-opvanglocatie. Deze derdelanders tellen mee voor de taakstelling huisvesting statushouders.
• Nota opvang van derdelanders uit Oekraïne vanuit COA
  Nota voor gemeenten over opvang van derdelanders die hebben aangegeven de asielprocedure te willen voortzetten. Deze derdelanders verhuizen naar een COA-locatie of blijven bij hun gasthuishouden. Gemeenten vangen derdelanders op tot ze naar een COA-locatie kunnen. De overname vindt plaats gedurende 12 weken.
• Infographic terugkeer vluchtelingen uit Oekraïne
  Handzaam schema over de ondersteuning voor verschillende groepen vluchtelingen uit Oekraïne die willen terugkeren. Het geeft per groep vluchtelingen uit Oekraïne die uit Nederland wil vertrekken aan welke ondersteuning ze kunnen krijgen van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) of de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM).
• Handelswijze vertrek derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning voor Oekraïne
  Werkwijze voor gemeenten voor derdelanders die moeten vertrekken uit de opvang en uit Nederland. Het document beschrijft de voorbereiding op vertrek (stap 1) en vertrek vanaf 4 september 2023 (stap 2). Er wordt aangegeven wat gemeenten kunnen doen voor bijvoorbeeld derdelanders die zelfstandig vertrekken.
• Handelswijze beëindiging en weigering vertrek opvang derdelanders uit Oekraïne
  Werkwijze voor gemeenten voor derdelanders die weigeren te vertrekken. Gemeenten wordt geadviseerd de derdelanders te informeren dat de opvang stopt en ze hulp kunnen krijgen bij vertrek. Ze kunnen deze derdelanders via de rechter dwingen om de opvang te verlaten (officieel: overgaan tot ontruiming) en de politie inschakelen als derdelanders in de opvang blijven of er terugkeren.
• Modelbrief aankondiging beëindiging opvang en verstrekkingen derdelanders uit Oekraïne
  Voorbeeld voor een brief die gemeenten aan derdelanders kunnen geven die na 4 september 2023 moeten vertrekken uit de opvang en uit Nederland. Gemeenten kunnen deze derdelanders hiermee informeren dat ze geen opvang en eet- en leefgeld meer krijgen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. En wijzen op mogelijkheden voor hulp bij vertrek. De brief is ook beschikbaar in het Nederlands, Engels, Oekraïens, Russisch en Arabisch.
• Meertalige flyers Gevlucht uit Oekraïne, maar niet de Oekraïense nationaliteit?
  Flyers van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) voor derderlanders over de mogelijkheden voor vrijwillig vertrek in het Nederlands, Engels, Russisch, Frans en Arabisch. Derdelanders kunnen zich tot en met 15 september 2023 aanmelden voor extra ondersteuning en een bedrag van € 5.000 per persoon (tijdelijk remigratiebeleid). Na 15 september 2023 krijgen ze de gebruikelijke ondersteuning, een lager bedrag voor vertrek en een bedrag om hun leven op te bouwen (ondersteuning bij herintegratie).