Ga direct naar inhoud

Opgraven vliegtuigwrakken Tweede Wereldoorlog

De nabestaanden willen graag hun omgekomen familieleden begraven. Mede daarom probeert de Rijksoverheid tot 2030 samen met gemeenten stoffelijke resten van piloten uit de Tweede Wereldoorlog te bergen. Het Rijk trekt hier € 15 miljoen voor uit.

Kans groot op stoffelijke resten van piloten in vliegtuigwrakken

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen boven Nederland ongeveer 5.500 vliegtuigen verloren. In ongeveer 400 vliegtuigwrakken liggen waarschijnlijk nog stoffelijke resten van piloten. Bij 30 tot 50 wrakken is de kans groot deze stoffelijke resten te vinden. Dat blijkt uit het onderzoek van de Studiegroep Luchtoorlog 1939 – 1945 (SGLO).  Dit onderzoek vormt de basis voor het Nationaal Programma berging vliegtuigwrakken. Dit programma startte in september 2019 met de berging van 2 vliegtuigwrakken.

Vergroot afbeelding Opgraving Britse bommenwerper Avro Lancaster III in Zelhem-Bronckhorst
Opgraving Britse bommenwerper Avro Lancaster III in Zelhem-Bronckhorst.

Na 75 jaar vliegtuigwrakken opgraven

Het Nationaal Programma berging vliegtuigwrakken startte in 2019 omdat:

  • vlak na de oorlog de opbouw van het land voorrang kreeg; 
  • Nederland in 2019 en 2020 75 jaar vrijheid vierde;
  • uit onderzoek in 2019 bleek dat bij 30 tot 50 vliegtuigwrakken de kans groot is stoffelijke resten te vinden. Nabestaanden willen hun omgekomen familieleden begraven. 

In de conventie van Geneve staat een oorlogsgraf onberoerd te laten. Het programma is hierop uitzondering.

Maximaal 3 opgravingen per jaar

Een vliegtuigwrak bergen kost veel geld en mankracht. De Rijksoverheid heeft de mogelijkheid om samen met betrokken gemeenten ieder jaar maximaal 3 vliegtuigwrakken te bergen. Bij de planning van de volgorde houdt de Rijksoverheid onder andere rekening met:

  • de nabestaanden. Wanneer er veel nabestaanden zijn, krijgt de berging van hun omgekomen familielid voorrang;
  • de wensen van gemeenten;
  • de grootte van de kans op succes;
  • de moeilijkheid van een berging.

De vliegtuigbergers graven Britse en Duitse vliegtuigwrakken op.

Gemeenten verantwoordelijk bij berging vliegtuigwrakken

Gemeenten moeten zelf het initiatief nemen om vliegtuigwrakken te bergen. Dat staat in de Gemeentewet. Een gemeente kan bijvoorbeeld een vliegtuigwrak bergen wanneer de openbare veiligheid in gevaar is. Zo liggen er bij wrakken vaak nog niet ontplofte explosieven.

Gemeenten krijgen onder het nationaal programma hun kosten vergoed via de Bommenregeling van het Gemeentefonds. Bijvoorbeeld:

  • om de eigenaar van de grond te betalen;
  • voor beveiliging van de plek tijdens de berging;
  • voor de organisatie van een bezoekersdag.

Documenten