Rijksjaarverslag: inkomsten en uitgaven
In het begin van 2022 bevond Nederland zich nog in een lockdown, om de verspreiding van het coronavirus te beperken. Sinds de Russische invasie in Oekraïne steunt het kabinet Oekraïne met militaire en humanitaire hulp, noodopvang en medische zorg. In Nederland leidde deze oorlog onder andere tot fors gestegen energieprijzen. Op Prinsjesdag kondigde het kabinet een groot maatregelenpakket aan, om de dalende koopkracht tegen te gaan.
Begroting in evenwicht
Het begrotingssaldo viel lager uit dan in 2021. Ondanks de maatregelen als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de maatregelen om de koopkracht te herstellen. Dit komt onder andere doordat er minder werd uitgegeven dan begroot. En omdat de uitgaven aan coronamaatregelen lager waren.
In totaal gaf de overheid (Rijk, gemeenten en andere overheden) in 2022 € 88 miljoen minder uit dan er aan belastingen en premies binnenkwam. Daarmee kwam het begrotingsoverschot afgerond uit op 0 % van het bruto binnenlands product (bbp) . Het bbp is de waarde van de geproduceerde producten en diensten in Nederland. Hiermee zijn de uitgaven en inkomsten van de overheid in evenwicht.
Overheidssaldo
Ontwikkeling overheidssaldo | |
---|---|
2017 | 1,4% |
2018 | 1,5% |
2019 | 1,8% |
2020 | -3,7% |
2021 | -2,4% |
2022 | 0,0% |
Bijna € 2 miljard aan steun voor Oekraïne
Sinds het uitbreken van de oorlog steunt het kabinet Oekraïne met militaire en humanitaire hulp, noodopvang en medische zorg. In totaal leverde Nederland in 2022 voor bijna € 2 miljard euro aan steun.
Ook beschermde het kabinet huishoudens met een historisch pakket aan koopkrachtmaatregelen. Onder andere via een tijdelijke verlaging van de btw op energie van 21% naar 9%. En een toelage van € 190 per maand voor huishoudens in november en december.
Uitgaven voor Oekraïne (in miljoenen euro's)
Uitgaven voor Oekraïne in miljoenen euro's | |
---|---|
Opvang ontheemden | 1079 |
Militaire en humanitaire ondersteuning | 357 |
Financiële ondersteuning | 200 |
Onderwijs | 200 |
Wederopbouw | 72 |
Zorg | 54 |
Sociale zekerheid en werkgelegenheid | 3 |
Meer dan de helft van de uitgaven naar sociale zekerheid en zorg
De uitgaven van de Rijksoverheid kwamen in 2022 uit op € 351,5 miljard. De zorg en de sociale zekerheid (uitkeringen) zijn altijd de grootste uitgavenposten. Samen zijn zij goed voor meer dan de helft van de uitgaven. 27% van de uitgaven ging naar de zorg. Dat is in totaal € 95,1 miljard. Bijna evenveel ging naar de sociale zekerheid (25%). Dat is in totaal € 86,9 miljard.
Verdeling inkomsten Rijk 2022
Percentage | |
---|---|
Loon en inkomstenbelasting | 21% |
Omzetbelasting | 20% |
Zorgpremies | 14% |
Premies volksverzekeringen | 12% |
Vennootschapsbelasting | 11% |
Premies werknemersverzekeringen | 8% |
Overig | 14% |
Verdeling uitgaven Rijk 2022
Percentage | |
---|---|
Zorg | 27% |
Sociale zekerheid en arbeidsmarkt | 25% |
Overig | 22% |
Onderwijs, cultuur en wetenschap | 14% |
Gemeentefonds, Provinciefonds en Btw-compensatiefonds | 12% |
Overheidsschuld daalde naar 51%
De overheidsschuld viel lager uit dan de afgelopen jaren. De staatsschuld was in 2022 € 480,1 miljard (51% van het bbp). In 2021 was dit 52,1 %. Deze daling is onder andere een indirect gevolg van de hoge inflatie. Die inflatie leidt tot een hoger nominaal bruto binnenlands product (bbp). Wat weer zorgt voor een lagere procentuele staatsschuld ten opzichte van het bbp. Dit heet het noemereffect.
Overheidsschuld ten opzichte van het bbp
Ontwikkeling overheidsschuld als % van het bbp | |
---|---|
2017 | 57% |
2018 | 52,40% |
2019 | 48,50% |
2020 | 54,70% |
2021 | 52,50% |
2022 | 51% |
Overheidsschuld (in miljarden euro's)
Ontwikkeling overheidsschuld (miljarden euro's) | |
---|---|
2017 | 420,4 |
2018 | 405,8 |
2019 | 394,7 |
2020 | 435,5 |
2021 | 449 |
2022 | 480,1 |