Hoe worden de uitslagen vastgesteld van de verkiezingen voor de Provinciale Staten en waterschappen?

De uitslag wordt per verkiezing vastgesteld in verschillende stappen.

1. Na het sluiten van de stembussen, op 15 maart om 21.00 uur, starten de stembureaus met het tellen van de stemmen. De leden van het stembureau tellen eerst het aantal toegelaten kiezers. Dit zijn alle stempassen, kiezerspassen en volmachten. Daarna tellen ze de uitgebrachte stemmen. 

   Gemeenten kunnen bij het tellen van de stemmen kiezen uit 2 manieren: decentraal of centraal tellen.
   Decentraal tellen: de stembureaus tellen op 15 maart de stemmen per lijst (partij) én per kandidaat.
   Centraal tellen: de stembureaus tellen op 15 maart alleen de stemmen per lijst, dus per partij.

   Het stembureau telt ook het aantal blanco stemmen en ongeldige stemmen. Bij een blanco stem is er geen enkele witte stip rood gemaakt. Een stem is bijvoorbeeld ongeldig als er meer dan 1 witte stip rood is gemaakt. Of als u iets op het stembiljet tekent of schrijft waardoor iemand kan weten wie u bent.

   Het stembureau legt de uitslag uiteindelijk vast in een verslag. Dit heet een proces-verbaal. Let op: de uitslag die op basis van deze eerste telling bekend wordt gemaakt, is een voorlopige uitslag.

2. Op 16 maart komen in elke gemeente de leden van het gemeentelijk stembureau bij elkaar.
   Ook op deze dag zijn er verschillen tussen gemeenten die gekozen hebben voor decentraal of centraal tellen.
   Decentraal tellen: het gemeentelijk stembureau controleert op 16 maart de processen-verbaal van alle stembureaus in hun eigen gemeente. Als daar fouten in (kunnen) staan telt het gemeentelijk stembureau de stemmen van dat stembureau geheel of gedeeltelijk opnieuw. Het gemeentelijk stembureau verbetert daarbij eventuele fouten.
   Centraal tellen: het gemeentelijk stembureau telt dan de stemmen per lijst (partij) én per kandidaat.
3. Aan het einde van de openbare zitting op donderdag 16 maart (en soms op vrijdag 17 maart) stelt het gemeentelijk stembureau de uitkomst van de verkiezing binnen de gemeente vast. Alle aantallen komen weer in een proces-verbaal. Als kiezers bezwaar hebben gemaakt, dan komt dat ook in dit verslag.
4. Bij Provinciale Statenverkiezingen in provincies met meerdere kieskringen (Gelderland, Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg) stelt het hoofdstembureau de uitslag op kieskringniveau vast op maandag 20 maart. In provincies die uit 1 kieskring bestaan en bij waterschapsverkiezingen gaan de uitslagen van de gemeenten meteen naar het centraal stembureau.
5. Het centraal stembureau voert een aantal controles uit. Als er nog fouten zijn overgebleven in een of meer processen-verbaal, geeft het centraal stembureau het gemeentelijk stembureau de opdracht om die fouten te corrigeren.
6. Op donderdag 23 maart of vrijdag 24 maart 2023 stelt het centraal stembureau de definitieve uitslag van de verkiezing vast.
7. Op woensdag 29 maart treden de zittende leden van de Provinciale Staten en het algemeen bestuur van de waterschappen af. Die dag is ook de eerste vergadering van de nieuwgekozen leden van de Provinciale Staten en de nieuwgekozen leden van het algemeen bestuur van de waterschappen.

U mag bij alle telmomenten aanwezig zijn. Zowel op 15 als op 16 maart. Er gelden wel regels waar u zich aan moet houden.

Bekijk de pdf met achtergrondinformatie over de aanpak bij het tellen van de stemmen en het vaststellen van de uitslag. Of bekijk de video Zo werkt het tellen van de stemmen op YouTube.