Verandering rechtspositie medewerkers in het openbaar onderwijs

Sinds 2020 is de rechtspositie van medewerkers in het openbaar onderwijs en het bijzonder onderwijs gelijkgetrokken. Nu geldt voor alle medewerkers in het openbaar onderwijs het private arbeidsrecht in plaats van het ambtenarenrecht. Daarmee hebben zij dezelfde rechtspositie als medewerkers in het bijzonder onderwijs. Bijvoorbeeld islamitische, vrije of Montessori-scholen.

Medewerkers openbaar onderwijs niet langer ambtenaar

De rechtspositie van alle ambtenaren veranderde op 1 januari 2020. Toen ging de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in. Daarmee vallen medewerkers in het openbaar onderwijs niet langer onder het ambtenarenrecht. Het private arbeidsrecht uit het Burgerlijk Wetboek gaat gelden. Dit is al zo voor de bijzondere onderwijsinstellingen en voor werknemers in het bedrijfsleven.

Wijzigingen alleen in openbaar onderwijs

De wijzigingen in de rechtspositie gelden voor alle medewerkers in deze openbare onderwijsinstellingen:

  • primair onderwijs (basisonderwijs en speciaal onderwijs);
  • voortgezet onderwijs;
  • universiteiten en universitaire medische centra;
  • onderzoeksinstellingen.

Er verandert niets voor medewerkers in het middelbaar (mbo) en hoger beroepsonderwijs (hbo). In het mbo en hbo zijn geen openbare instellingen, maar alleen bijzondere instellingen. Medewerkers in bijzondere onderwijsinstellingen vallen namelijk al onder het private arbeidsrecht.

Gevolgen nieuwe rechtspositie

Dit zijn de belangrijkste veranderingen in het arbeidsrecht voor het openbaar onderwijs.

  • Medewerkers krijgen een arbeidsovereenkomst in plaats van een eenzijdige aanstelling.
  • De ketenbepaling voor tijdelijke contracten geldt. Die regeling bepaalt na hoeveel tijdelijke contracten iemand een contract voor onbepaalde tijd krijgt. Vakbonden kunnen in cao’s afwijkende regels afspreken met de werkgevers in het onderwijs.
  • Andere regels voor ontslag: het UWV of de kantonrechter bepaalt vooraf of iemand ontslagen mag worden.

Arbeidsvoorwaarden via cao geregeld

Arbeidsvoorwaarden als verlof en loon veranderen niet door de Wnra. De arbeidsvoorwaarden voor het onderwijs worden in de onderwijscao’s geregeld. Er is een cao voor het basisonderwijs en een cao voor het voortgezet onderwijs.

Aparte aanpassingswetten voor het onderwijs

Voor medewerkers in het openbaar onderwijs waren nog extra aanpassingswetten nodig, naast de Wnra. Die wetten regelen dat de onderwijsmedewerkers niet onder de Ambtenarenwet 2017 hoeven te vallen. Daarnaast zijn er aanpassingen gedaan in de bestaande onderwijswetten. Alle ambtelijke termen zijn vervangen door termen die passen bij het private arbeidsrecht. De ambtelijke term aanstelling is bijvoorbeeld vervangen voor het woord arbeidsovereenkomst.

De extra wetten voor het onderwijs zijn:

Meer informatie wijzigingen rechtspositie onderwijs

Werkgeversorganisaties en onderwijsbonden geven meer informatie over de wijzigingen door de Wnra: