Minister-president Rutte:
Goedemiddag en we moesten wel wat terugdenken nu, vandaag bij deze laatste ministerraad voor de zomervakantie, aan de eerste ministerraad van het kabinet, was afgelopen januari. Je kon eigenlijk niet een voorstelling maken of een voorspelling doen over onder welke omstandigheden we nu met elkaar als wereld het zomerreces inluiden, want wie had toen kunnen geloven dat een paar weken na de start van het kabinet, eind februari, de verschrikkelijke Russische inval plaatsvond in Oekraïne. Een meedogenloze oorlog. Ik heb het begin van de week zelf kunnen zien, met eigen ogen in Borodyanka, in Irpin en Bucha, welk leed Poetin inmiddels in Oekraïne heeft aangericht en daar word ik in ieder geval stil van, ik denk iedereen wordt daar stil van, is echt verschrikkelijk. Totaal het tegenovergestelde van beschaving, van fatsoen en dat maakt enorme indruk en juist daarom is het ook zo belangrijk om ook aan de vooravond van zo’n zomerreces nog maar eens met elkaar te onderstrepen hoe belangrijk het is dat wij Oekraïne en de Oekraïeners niet in de steek laten en daar was ook vandaag weer lang in de ministerraad gesproken over die oorlog en over onze steun voor Oekraïne. Ik heb dat ook maandag in Kiev weer overgebracht aan Volodymyr Zelensky, de president en de premier en alle anderen die we gesproken hebben. Oekraïne moet, kan blijven rekenen op onze steun, dus steun ook van heel veel andere landen. Bijvoorbeeld op het gebied van de levering van zware wapens, maar ook later, als het land weer heropgebouwd kan worden, hopelijk, als deze oorlog voorbij is. En daarbij realiseer ik me natuurlijk dat die gevolgen van die oorlog ook in Nederland voelbaar en zichtbaar zijn, maar we doen het wel voor een reden, die steun. Die is er omdat als we met elkaar zouden accepteren dat het ene land het andere land kan binnenvallen, met deze vormen ook nog van geweld en we zouden niet bereid zijn om dan in actie te komen, dan accepteren we dat zo iets gebeurt. En als dat land dan ook nog succesvol zou zijn, dus in dit geval Rusland in Oekraïne, is dat ook een directe bedreiging voor onze veiligheid hier en daarom moeten we bereid zijn, met de sancties, met de wapenleveranties, met de humanitaire steun en alle andere dingen om Oekraïne te blijven steunen. Die is onmisbaar en gaat uiteindelijk ook over onze manier van leven, over onze beschaving, over wat we hier hebben opgebouwd, in dit deel van de wereld en over onze veiligheid.
Vandaag ook weer lang gesproken over stikstof in het kabinet. Ik was zelf afgelopen woensdag op werkbezoek bij een agrarisch bedrijf in de Gelderse Vallei waar ik sprak met de boer en boerin, maar ook met een aantal andere boeren uit de omgeving van dat bedrijf. Dat was een goed, maar ook een emotioneel en indringend gesprek met mensen die zeer bezorgd zijn over wat er allemaal staat te gebeuren in de agrarische sector. En daarom is het belangrijk om deze gesprekken met elkaar te voeren. Niet alleen ik daar, ik zal nog een aantal van die gesprekken hebben, maar ook breder: De overheid, de provincies, de gemeenten, de boeren, maar ook alle anderen. Een van de dingen die uit zo’n gesprek naar voren komt, is ook het belang dat in de hele keten gekeken wordt: hoe wordt nou geld verdient en waar wordt die waarde toegevoegd? Ja, natuurlijk in de eerste plaats door de boeren zelf, met mooie producten die ze maken. Maar vervolgens ook: waar wordt dan dat geld verdiend? En wat is de rol van de banken, wat is de rol van de supermarkt in Nederland? Wat is de rol van de hele keten? Al die gesprekken moeten gevoerd worden. Dit is veel breder dan alleen stikstof. Maar stikstof is natuurlijk wel een groot punt van zorg. Belangrijk is dat ook dat perspectief er komt. We hebben natuurlijk toegezegd dat dat er is voor Prinsjesdag en vandaag heel praktisch akkoord gegaan met 45, wat dan in het verschrikkelijk jargon heet, versnellingsvoorstellen, maar wel heel belangrijk. Het zijn allemaal voorstellen vanuit de provincies om snel te komen tot een verdere stikstofreductie en daarbij ook de kwaliteit van natuur en water te verbeteren. En daarbij, daarnaast, ook nog een fors bedrag uitgetrokken om ervoor te zorgen dat de PAS-melders, dat staat dus voor de boeren die dachten dat ze onder die programmatische aanpak door konden maar dat is natuurlijk door de rechter naar de prullenmand verwezen. Dat zijn dus meldingen uit de periode 2015 tot 2019, dat ook die weer perspectief krijgen. Dus dat is in ieder geval paar stappen die we vandaag konden zetten om in dat hele programma, wat op gaat tellen tot bijna vijfentwintigmiljard euro, om een aantal dingen sneller te kunnen doen.
Nou, zoals gezegd, dit was de laatste ministerraad voor de Zomer. En het is ook de laatste persconferentie voor het reces. En uiteraard deze zomer, er spelen zoveel dingen rond energie, rond stikstof, koopkracht, uiteraard Oekraïne. Dus echt vakantie zal het voor velen niet zijn, maar velen, ik zelf ook, zullen niet iedere dag op kantoor zitten. Maar blijft u wel in nauw contact met departementen, met elkaar, met iedereen die daarbij nodig is. En ook zullen we direct actie ondernemen als dat geroepen is. Maar vandaag ook de laatste keer dat wij elkaar hier treffen op deze locatie waar we zoveel jaar elkaar hebben gezien, en ook mijn voorgangers, jullie hebben gezien. Nieuwspoort verhuist na de zomer na het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer, het oude ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik hoop jullie daar na het reces in goede gezondheid aan te treffen. Ook jullie zullen ongetwijfeld niet helemaal uitgaan deze zomer, want als de politiek niet in de waakstand kan, kan de journalistiek dat ook niet. Maar ik hoop niettemin dat ook voor jullie geldt dat er wel sprake is van enige ontspanning en een goede zomer.
