Stevige keuzes nodig voor aanpak gevolgen migratie en vergrijzing op Bonaire, Sint Eustatius en Saba
De groeiende migratie en vergrijzing op de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben grote gevolgen voor de lokale economie en welvaart. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, moeten zowel de Rijksoverheid als de lokale overheden de komende jaren stevige keuzes maken. Belangrijke aandachtspunten zijn: het aanpakken van achterstallig onderhoud van de infrastructuur, het waarborgen van een stabiele energie- en brandstofvoorziening en het voorkomen van personeelstekorten in cruciale sectoren als zorg en onderwijs. Migratie biedt daarbij kansen, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Integraal beleid op het gebied van zorg, onderwijs en huisvesting is daarom essentieel.
Het kabinet schrijft dit in een brief aan de Tweede Kamer als reactie op het rapport ‘Gerichte Groei’ van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen Caribisch Nederland 2050. In dit rapport worden de verwachte bevolkingsveranderingen tot 2050 geschetst en worden aanbevelingen gedaan voor een toekomstbestendig beleid. Zowel het Rijk als de Bestuurscolleges van Bonaire, Sint Eustatius en Saba kunnen zich vinden in de conclusies van de Staatscommissie.
Structurele middelen voor investeringen nodig
Bij het maken van nieuw beleid moet daarom rekening worden gehouden met de demografische ontwikkeling. In de kabinetsreactie worden acties genoemd die nodig zijn op zowel korte als lange termijn. Zo onderschrijft het kabinet de aanbevelingen uit eerdere rapporten van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en het onderzoeksbureau AEF. Zij stellen dat langjarige samenwerking en structurele middelen nodig zijn voor investeringen in woningbouw, betere wegen en bereikbaarheid. Zo is het aantal inwoners op Bonaire in 15 jaar tijd bijna verdubbeld. Van ruim 15.000 in 2011 naar bijna 27.000 in 2025. Dit zorgt voor een toenemende druk op de fysieke infrastructuur, zoals wegen, afvalverwerking en woningen en heeft geleid tot een grotere vraag naar energie.
In stand houden publieke voorzieningen
Voor de middellange en lange termijn moet bij het maken van beleid, de gevolgen van vergrijzing worden meegewogen. Bijvoorbeeld door te investeren in preventie maar ook door investeringen in de fysieke infrastructuur, zoals openbaar vervoer en woningen voor ouderen. Om migratie in goede banen te leiden, is goede wet- en regelgeving voor migratieprocedures nodig. Het migratiebeleid moet erop gericht zijn economische ontwikkeling te stimuleren en te versterken. De beperkte schaal van de eilanden maakt het lastiger om publieke voorzieningen in stand te houden. Daarom is het onder meer belangrijk om regionale samenwerking te bevorderen en te zorgen dat het onderwijsaanbod op de eilanden afgestemd wordt op de vraag op de arbeidsmarkt.
Data nodig voor aanpassing beleid
Om de zelfredzaamheid van Bonaire, Sint Eustatius en Saba te vergroten, werkt het kabinet nu al aan het behouden en vergroten van de brede welvaart en het op orde krijgen van de basis voorzieningen. Onder meer door bestuurlijke afspraken te maken met Bonaire, Sint Eustatius en Saba over goed bestuur, gezonde overheidsfinanciën en digitalisering. Via de Regio Deals zijn randvoorwaarden gecreëerd voor economische ontwikkeling. Ook heeft het kabinet middelen beschikbaar gesteld voor initiatieven die bijdragen aan voedselzekerheid. Doordat er steeds meer data beschikbaar komt, is ook het beleid aangepast. Dit heeft onder meer geleid tot een verhoging van de vrije uitkering uit het BES-fonds. Het volgend kabinet krijgt het advies om demografische ontwikkelingen structureel te volgen en te verankeren in beleid.