Gezamenlijke verklaring Zuid-Afrika en Nederland: dialoog over internationaal cyberbeleid
Op 4 en 5 april 2022 hielden Zuid-Afrika en Nederland hun bilaterale dialoog over internationaal cyberbeleid in Pretoria, met consultaties over internationale cyberveiligheid en cybercriminaliteit. De dialoog is een bevestiging van de nauwe samenwerking en partnerschap tussen de twee landen op het gebied van VN-processen over verantwoordelijk statelijk gedrag in het digitale domein, cyber capaciteitsopbouw, digitalisering, en nationale en internationale inspanningen om cyberveiligheid te vergroten, digitale weerbaarheid van bedrijven en gemeenschappen te verbeteren en cybercriminaliteit te voorkomen en tegen te gaan.
Als onderdeel van het bezoek sprak de Nederlandse delegatie met een aantal belanghebbenden in de Zuid-Afrikaanse cyber-gemeenschap en nam deel aan een handelsmissie over digitale transformatie, georganiseerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
De Zuid-Afrikaanse delegatie, geleid door Dhr. Zaheer Laher, Acting Chief Director, UN Political, Peace and Security, bestond uit vertegenwoordigers van het Departement voor Internationale Betrekkingen en Samenwerking. De Nederlandse delegatie, geleid door de Ambassadeur in Algemene Dienst voor Veiligheidsbeleid en Cyber Nathalie Jaarsma, bestond uit vertegenwoordigers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse ambassade in Pretoria.
De dialoog onderschreef de inzet van beide landen om de bilaterale betrokkenheid en wederzijds begrip over cybervraagstukken te verbeteren, in lijn met de wens uitgedrukt door beide Ministers van Buitenlandse Zaken gedurende de Joint Commission of Cooperation, gehouden op 22 november 2021. De deelnemers bespraken de veranderende situatie in het digitale domein, inclusief de grootste uitdagingen en ‘best practice’ benaderingen voor het managen van strategische dreigingen, nationale cybersecurity strategieën en relevante wetgeving.
Deelnemers uitten hun sterke zorgen over de toenemende frequentie, complexiteit en ernst van cyberincidenten, inclusief disruptieve netwerkaanvallen en hack-en-leak operaties door kwaadaardige actoren die de huidige COVID-19 pandemie uitbuiten. De Dialoog bevestigde de voortdurende inzet van Zuid-Afrikaanse en Nederlandse autoriteiten om internationale samenwerking in de strijd tegen cybercriminaliteit verder te verbeteren, met volledig respect voor mensenrechten en fundamentele vrijheden, inclusief door het spelen van een constructieve en actieve rol in het VN Ad Hoc Committee. Deelnemers onderstreepten het belang van capabele en robuuste nationale wetshandhavingsinstellingen en judiciële autoriteiten, alsmede de waarde van internationale uitwisselingen van ‘best practices’ en technische kennis met betrokkenheid van meerdere belanghebbenden.
Beide landen hechtten belang aan internationale mechanismen die een bijdrage leveren aan het behouden van een open, vrij, stabiel en veilig digitaal domein, waaronder de Open-Ended Working Group (OEWG, 2021-2025), en de International Telecommunications Union. In dat opzicht herbevestigden Zuid-Afrika en Nederland hun toewijding aan het VN-kader voor verantwoordelijk statelijk gedrag, aangenomen bij de Algemene Vergadering van de VN. Zij herbevestigden hun intentie om te handelen in overeenstemming met deze consensus-overeenkomsten en een vredig en stabiel digitaal domein te promoten, gestoeld op internationaal recht, inclusief mensenrechten, en de 11 beschreven normen van verantwoordelijk statelijk gedrag. Zuid-Afrika en Nederland uitten hun gemeenschappelijke wens om multilaterale discussies te voeren op basis van inclusiviteit, en transparantie en benoemden het belang van het mogelijk maken van implementatie-middelen voor ontwikkelingslanden, in de vorm van financiering, technologie-transfers en capaciteitsopbouw, alsmede engagement met de multi-stakeholder-gemeenschap. Deelnemers spraken hun waardering uit over de lopende internationale inspanningen om Vertrouwenwekkende Maatregelen (CBMs) en capaciteitsopbouwprojecten uit te voeren, met het oog op het versterken van de bestaande internationale rechtsorde en het implementeren van het normatieve kader. Beide landen erkenden de noodzaak van internationale coördinatie om te reageren op onverantwoordelijk gedrag in het digitale domein dat de internationale vrede en veiligheid kan ondermijnen, daarbij de specifieke nationale omstandigheden en capaciteiten van ieder land volledig in acht nemende.
Beide landen bespraken de positieve uitkomsten van bilaterale samenwerkingsprojecten in het domein van cyber capaciteitsopbouw, zoals gezamenlijk georganiseerde regionale ronde-tafels en training over cyberdiplomatie. Zuid-Afrika en Nederland spraken af om verder samen te werken aan gezamenlijke initiatieven die bewustzijn vergroten, digitale weerbaarheid versterken, en bijdragen aan incident-respons en de ontwikkeling van digitale vaardigheden, inter alia.
De delegaties van Zuid-Afrika en Nederland uitten hun waardering voor het organiseren van deze bilaterale dialoog over internationaal cyberbeleid en kijken uit naar het houden van een volgende bilaterale dialoog in de nabije toekomst.