Gerichte groei - rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen Caribisch Nederland 2050
Het rapport 'Gerichte groei' over Caribisch Nederland 2050 is op 4 juli 2024 door de staatscommissie aangeboden aan het kabinet, de Tweede Kamer en de gezaghebbers van Bonaire, Sint Eustatius en Saba
Focused growth - Report of te Statecommission Demographic Developments Carribbean Netherlands 2050
Gerichte bevolkingsgroei nodig voor brede welvaart in Caribisch Nederland
Om Bonaire, Sint Eustatius en Saba in 2050 leefbaar te houden, moeten de eilanden zich beter voorbereiden op het ouder worden van de bevolking. Ook is het belangrijk om te zorgen dat de bevolking niet te snel groeit. Dit staat in het rapport ‘Gerichte groei’ van de staatscommissie, dat op 4 juli 2024 is verschenen.
De eilanden zijn klein. Daarom is het moeilijk om meer mensen te huisvesten en te zorgen voor goede voorzieningen, zoals scholen en ziekenhuizen. Tegelijk zijn er te weinig mensen voor belangrijke banen, bijvoorbeeld in de zorg en het onderwijs. Het blijft daarom nodig om mensen van buiten aan te trekken voor deze banen.
Als dit heel gericht gebeurt, houden de eilanden beter rekening met de mogelijkheden van voorzieningen en de natuur. Ook moet er rekening gehouden worden met de gevolgen van klimaatverandering.
Voor elk eiland zijn stevige politieke keuzes nodig. Bijvoorbeeld over hoe de economie eruit moet zien, hoeveel mensen er mogen komen wonen en hoe de eilanden omgaan met het ouder worden van de bevolking.
Kwaliteit van leven staat onder druk
De staatscommissie zegt dat het leven op de eilanden onder druk staat. Dit komt onder andere door de kleinschaligheid van de eilanden en het organiseren van voorzieningen daardoor duur en moeilijk is. Ook zijn de eilanden gevoelig voor problemen in de economie. Verder is de sociaal-economische situatie van de mensen op de eilanden meestal al kwetsbaarder dan die in Europees Nederland.
Door de ligging kunnen de eilanden ook meer last krijgen van klimaatverandering, zoals stormen of droogte.
De druk op het leven zal groter worden als de bevolking groeit en ouder wordt. De vergrijzing zorgt voor steeds meer personeelstekorten in de zorg en het onderwijs. Ook zullen meer mensen zorg nodig hebben. De voorzieningen en infrastructuur moeten op tijd klaar zijn voor deze veranderingen. Ook zal de familie en de gemeenschap straks meer samen voor zorg moeten zorgen.
Gerichte migratie is nodig
Arbeidsmigratie, mensen die van buiten komen werken, kan helpen om tekorten op te lossen. Maar als er meer mensen komen, is er ook meer druk op huizen en voorzieningen. Migratie kan ook spanningen geven in de samenleving. Bijvoorbeeld omdat sommige migranten meer geld hebben dan de lokale bevolking, en anderen juist moeilijk mee kunnen doen.
Daarom is het belangrijk om heel gericht mensen aan te trekken die nodig zijn voor belangrijke banen. Dat betekent meer dan alleen mensen aannemen. Er moeten ook genoeg woningen en voorzieningen zijn, zodat deze arbeidsmigranten, waaronder naar de eilanden terugkerende afstudeerders, graag op de eilanden blijven. Kleine aantallen nieuwe leraren kunnen al een groot verschil maken.
Verschillende aanpak per eiland
De staatscommissie zegt dat elk eiland anders moet werken aan bevolkingsgroei:
- Bonaire moet vooral economische keuzes maken om meer grip te krijgen op de snelle groei van de bevolking. Ook moet het toerisme passen bij wat het eiland aankan.
- Sint-Eustatius moet de economie en bevolkingsgroei versterken om de dalende trend te keren. Het is belangrijk om personeel te vinden voor sleutelposities.
- Saba heeft weinig ruimte voor huisvesting en activiteiten. Daar moet de groei voorzichtig en stap voor stap gaan, om zo de kwaliteit van leven en voorzieningen te versterken.
Snelle actie vanwege vergrijzing
De vergrijzing vraagt om snelle keuzes over ruimte, woningen, economie en voorzieningen. Er is goed beleid nodig dat gebaseerd is op onderzoek naar de bevolkingsontwikkelingen.
Omdat de eilanden klein en kwetsbaar zijn, kunnen ze dit niet alleen oplossen. Ze moeten samenwerken met elkaar, met (ei)landen in de regio en met Europees Nederland. Hiervoor is ook meer en structureel kennis nodig over de bevolkingsveranderingen. Dat helpt om goede keuzes te maken. Demografie (de studie van de bevolking) moet een belangrijke rol krijgen in het beleid van de komende jaren.
Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050
In september 2022 is de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 op verzoek van de Tweede Kamer ingesteld om een advies uit te brengen over scenario's, beleidsopties en handelingsperspectieven in relatie tot de maatschappelijke gevolgen van de demografische ontwikkelingen, in het bijzonder van vergrijzing en migratie, tot ten minste 2050 en tegen de achtergrond van de brede welvaartsbenadering. In november 2022 heeft de Tweede Kamer de regering per motie verzocht om naast het Europese deel van Nederland ook het Caribische deel van Nederland mee te nemen in de taakopdracht van de staatscommissie.
De Staatscommissie heeft haar werkzaamheden inmiddels afgerond en is zodoende formeel opgeheven. Eerdere publicaties en meer informatie kunt u vinden in het archief van de websites van de rijksoverheid.