Europese Unie (EU) neemt elfde sanctiepakket aan tegen Rusland
Op 23 juni 2023 heeft de Europese Unie (EU) een nieuw sanctiepakket aangenomen. Een belangrijk onderdeel van het pakket: extra maatregelen om tegen te gaan dat Rusland sancties kan omzeilen via andere landen. Ook Russische wapenproducenten en verantwoordelijken voor ontvoeringen van Oekraïense kinderen staan op de sanctielijst.
Heeft u informatie over de omzeiling van sanctiemaatregelen? Meld dit bij de overheid. Bijvoorbeeld met de EU sanctions whisteblower tool of bij de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD), via het telefoonnummer 088-1551661. Meer informatie op de website van FIOD.
EU: sancties tegen Rusland
De EU heeft sancties tegen Rusland ingesteld vanwege de illegale annexatie van Oekraïens grondgebied. De sancties blijven nodig om maximale druk uit te oefenen op Rusland, om de agressie in Oekraïne te beëindigen.
Dit nieuwe pakket staat nadrukkelijk in het teken van tegengaan van sanctie-omzeiling en sluit goed aan bij het Nederlandse initiatief met steun van 18 lidstaten om de internationale aanpak van omzeiling te versterken. Voorbeelden zijn intensievere samenwerking met landen buiten de EU in het tegengaan van omzeiling. En uitbreiding van de mogelijkheden om met concrete maatregelen tegen omzeiling op te treden.
Dit pakket komt ook tegemoet aan de Nederlandse inzet om verantwoordelijken voor ontvoeringen van Oekraïense kinderen en wapenproducenten aan te pakken. Het pakket beantwoordt ook aan de noodzaak om kwaadwillende Russische cyberoperaties tegen Oekraïne aan te pakken door cyber-toeleveranciers van de Russische inlichtingendiensten te sanctioneren.
De nieuwe sancties in het kort:
Meer personen en organisaties op de sanctielijst
De EU heeft nieuwe personen en organisaties toegevoegd aan de sanctielijst. Het gaat onder andere om:
- banken, militairen, propagandisten en leden en aanhangers van de Russische Wagner Group;
- personen die verantwoordelijk zijn voor de Russische ontvoering van Oekraïense kinderen;
- organisaties die betrokken zijn bij de Russische militaire en defensiesector, bijvoorbeeld ontwikkelaars van drones die tegen burgers en civiele infrastructuur worden gebruikt;
- Iraanse producenten die drones leveren aan Rusland.
Cyber-toeleveranciers op sanctielijst
Aan de sanctielijst zijn ook cyber-toeleveranciers voor de Russische krijgsmacht toegevoegd die daarmee (in)direct verantwoordelijk zijn voor ernstige cyberoperaties tegen Oekraïne.
Het doel van deze sancties is de Russische cyber-toeleveranciers te ontmoedigen kwaadwillend cybergedrag door Rusland te faciliteren. Deze toeleveranciers zijn niet alleen een zorg voor Oekraïne. Uit jaarverslagen van de diensten blijkt dat Russische cyberoperaties zich ook op het Westen richten en dus ook een directe dreiging zijn voor de EU.
Nieuwe verboden op export en import
De EU stelt meer verboden in op de export en import van bepaalde goederen. Het gaat onder andere om:
- Algeheel verbod op transit door Rusland van goederen en technologie uit de EU die zouden kunnen bijdragen aan de Russische wapen-, vliegtuig- en ruimtevaartindustrie;
- Verdere uitbreiding van exportverboden voor goederen en componenten die bijdragen aan het Russische militair-industriële complex, waaronder elektronische componenten, materialen voor chips, (test)machines voor computeronderdelen en navigatie-instrumenten en metalen;
- Exportverbod op intellectueel eigendom;
- Uitbreiding van het vrachttransportverbod binnen de EU naar door buiten Rusland geregistreerde vrachtwagens getrokken Russische trailers;
- Uitbreiding van het havenverbod naar schepen die illegaal hun transponder hebben uitgezet.
Extra maatregelen tegen het omzeilen van sancties
De EU wil het omzeilen van de sancties nog moeilijker maken. Het gaat onder andere om de volgende extra maatregelen:
- Intensivering van samenwerking met landen buiten de EU in het tegengaan van omzeiling door diplomatieke outreach en technische ondersteuning;
- Als deze constructieve inspanningen geen resultaten opleveren, worden (als uiterste middel) beperkende maatregelen voor specifieke goederen en technologie naar het betrokken derde land mogelijk gemaakt;
- Uitbreiding van het listingscriterium gericht tegen omzeiling, naar activiteiten die de sancties aanzienlijk frustreren (zonder link met een schending van het verbod op omzeiling door een EU-actor);
- Nieuwe sectorale maatregelen (listing light) voor entiteiten in Rusland en tussenhandelaren in specifieke niet-EU-landen die goederen leveren t.b.v. de RF wapenindustrie, waaronder onbemande luchtvaartuigen en elektronische componenten;
- Verbeterde gegevensdeling:
- Verplichting tot delen van informatie tussen lidstaten over afgewezen ontheffingen ter voorkoming van forum shopping (zoeken naar de meest gunstige jurisdictie).
- Verbeterde informatiedeling tussen lidstaten over de naleving van exportbeperkende maatregelen in relatie tot onder meer goederen die ook voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt.
- Uitbreiding mogelijkheden tot informatiedeling in relatie tot sanctie-omzeiling.
Hebben de sancties tegen Rusland effect?
De Russische economie krimpt en de sancties raken de Russische schatkist. Daarnaast zorgen exportbeperkingen ervoor dat Rusland steeds minder hoogwaardige technologie op voorraad heeft, zoals vliegtuigonderdelen en computerchips. Lees meer over de gevolgen van de sancties voor de Russische economie.
Blijvende inzet Europese Unie
De Europese Unie blijft zich inzetten om Oekraïne te steunen in het recht op zelfverdediging tegen de Russische agressie. En om een vreedzame, democratische en welvarende toekomst op te bouwen. Een compleet overzicht van de sancties is te vinden op de sanctiepagina van de EU. Zie ook de EU-tijdlijn van de sancties tegen Rusland.
Nederlandse uitvoering sancties
Meer weten over de sancties en hoe Nederland die uitvoert? Bekijk de pagina sancties tegen Rusland en Belarus (Wit-Rusland).