Ga direct naar inhoud

Aanpak overlastgevende asielzoekers

De overheid neemt verschillende maatregelen om overlastgevende asielzoekers aan te pakken. Bijvoorbeeld door een asielaanvraag sneller af te handelen en asielzoekers uit veilige landen versoberd op te vangen. Vanaf februari 2020 kunnen ernstige overlastgevers in een Handhaving- en Toezichtlocatie geplaatst worden (HTL).

Aanpak asielzoekers die overlast veroorzaken

Nederland wil veiligheid bieden aan mensen die vluchten voor oorlog of geweld. Een kleine groep asielzoekers maakt hier misbruik van en zorgt voor overlast of criminaliteit. Er kunnen dan verschillende maatregelen worden genomen. Per asielzoeker wordt bekeken welke maatregel het meest geschikt is. Bijvoorbeeld:

  • een asielaanvraag sneller afhandelen;
  • de vrijheid van een asielzoeker beperken, bijvoorbeeld doordat hij een bepaald gebied niet uit mag;
  • een asielzoeker moet zich vaker melden bij de Vreemdelingenpolitie (AVIM) (meldplicht);

Asielzoekers die zich crimineel gedragen, worden via het strafrecht aangepakt. Hierbij kan het snelrecht worden toegepast. Dit kan leiden tot een vervolging of gevangenisstraf.

Ketenmariniers werken aan landelijke aanpak

In mei 2019 zijn 3 ketenmariniers aangesteld: 1 landelijke ketenmarinier en 2 regionale ketenmariniers. De regionale ketenmariniers zijn actief in de regio Noord-Nederland met de focus op Ter Apel. Gezamenlijk ontwikkelen de ketenmariniers een aanpak om overlast van asielzoekers te bestrijden. Deze aanpak moet in meerdere regio’s toepasbaar zijn.

Maatregelen tegen ernstige of veelvuldige overlast van asielzoekers

De zwaarste overlastgevers kunnen overgeplaatst worden naar de Handhaving- en Toezichtlocatie (HTL). Deze opent in februari 2020. In de HTL geldt een strenger regime. Op andere locaties moet hierdoor de overlast verminderen. 

Top-X aanpak

Om duidelijk te krijgen welke asielzoekers de meeste overlast veroorzaken, maakt het ministerie van Justitie en Veiligheid een landelijke lijst: de Top-X lijst. Deze lijst wordt iedere maand gemaakt op basis van gegevens van het COA en de politie. Betrokken partijen als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) en AVIM bespreken welke personen op de lijst een individuele aanpak krijgen en welke maatregelen er dan worden genomen. Deze maatregelen kunnen per persoon verschillen. Ook de gemeenten, politie en het OM worden betrokken bij de Top-X aanpak. De Top-x aanpak wordt door de ketenmariniers stapsgewijs landelijk uitgerold. Medio 2020 moet de Top-x aanpak overal in Nederland in werking zijn getreden.

Lees meer over de Handhaving- en Toezichtlocatie (HTL) en Top-X aanpak en de ketenmariniers in de Kamerbrief over evaluatie ebtl-locaties en overlastgevende vreemdelingen.

Sobere opvang voor asielzoekers uit veilige landen

Asielzoekers uit een veilig land krijgen eenvoudige opvang. Deze asielzoekers hebben over het algemeen weinig kans dat hun asielaanvraag wordt goedgekeurd. Daarbij veroorzaken asielzoekers uit veilige landen vaker dan gemiddeld overlast. De overheid wil deze asielzoekers dan ook zoveel mogelijk ontmoedigen om naar Nederland te komen.

Ook asielzoekers die via een ander EU-land naar Nederland zijn gekomen, krijgen een sobere opvang. Deze zogenaamde Dublinclaimanten moeten alsnog asiel aanvragen in het land waar ze de Europese Unie zijn binnengekomen. Dat is afgesproken in het Verdrag van Dublin. In afwachting van hun uitzetting naar het andere EU-land krijgen ze voortaan minimale opvang. Het kabinet wil deze asielzoekers hiermee stimuleren om asiel aan te vragen in het land waar ze de EU binnenkomen.

Extra budget voor lokale maatregelen

Gemeenten kunnen subsidie aanvragen om lokale maatregelen tegen overlastgevende asielzoekers (gedeeltelijk) te financieren. Dat staat in de Kamerbrief over evaluatie ebtl-locaties en overlastgevende vreemdelingen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid werkt aan een subsidieregeling, naar verwachting is deze in de eerste helft van 2020 gereed.

Overheid werkt samen tegen overlastgevende asielzoekers

De maatregelen tegen overlastgevende asielzoekers worden ontwikkeld en uitgevoerd door:

  • het ministerie van Justitie en Veiligheid ;
  • gemeenten;
  • Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA);
  • Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND);
  • Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V);
  • Nidos;
  • politie;
  • Openbaar Ministerie (OM);
  • de rechtspraak.

Wat doet een ketenmarinier precies?

Wat doet een ketenmarinier precies?

Overlastgevende asielzoekers.
Er zijn ongeveer 250 mensen aangewezen die zo'n vijf keer in de systemen van de politie voorkomen als verdachte.
Van die 250 mensen daar zit een kleine groep tussen die zich ernstig misdraagt.
En ernstig misdraagt wil zeggen: in de openbare ruimte waarin ze mensen schofferen, buschauffeurs de huid vol schelden, proberen zonder kaartjes binnen te komen, winkeldiefstallen plegen, zoals hier in Ter Apel, maar ook wel wat zwaardere feiten plegen.
En die gaan wij het leven zuur maken.

Dat betekent dat we ze achter de kont aan lopen,
aanspreken op hun gedrag proberen om de partners zo ver te krijgen dat ze opgepakt worden als het kan, bestraft worden als het moet, versoberd opgevangen worden en medegedeeld worden dat het geen zin heeft om hier te zijn:"Je kunt beter weggaan, want Nederland is niet leuk voor jou."
Zo kwamen we in gesprekken tot de conclusie dat er een ketenmarinier moest komen.
Dat ben ik geworden samen met nog twee collega's.
De ketenmarinier lost zelf de problemen niet op.
Maar beweegt alle partners om de problemen op te lossen op een minder klassieke manier:
Namelijk minder overleggen en meer doen.

Ik ben geen politieagent, geen COA, geen IND, geen DT&V, geen ministerie, maar ik breng die partijen samen.
En het blijkt gewoon te werken dat op het moment dat je samen je vizier richt op één probleem, dat het dan beter opgelost wordt dan dat je allemaal apart werkt.
Wat wij proberen is om met enige brutaliteit de grenzen van het mogelijke op te zoeken.
En op het moment dat we die grens enigszins overschrijden, zeggen we liever een keer sorry dan dat we zeggen: "We hebben het niet geprobeerd."

Als je hier om je heen kijkt, zie je heel veel asielzoekers lopen die heel vaak met het hoofd naar beneden lopen.
Dat komt, omdat het draagvlak voor de asielzoeker in Nederland aan het dalen is.
Verkiezingen worden zelfs beïnvloed door de kijk op de vreemdelingenportefeuille.
En ik ben er persoonlijk totaal van overtuigd dat wij hier niet te maken hebben met de asielzoeker die overlast veroorzaakt, maar met een minimale kleine groep daarbinnen die gebruik maakt van het systeem om zich te misdragen.
En als ik daar een bijdrage aan kan leveren om deze mensen aan te pakken en die overlast te verminderen en daarmee het imago van het totaal van de groep asielzoekers te verbeteren, ja, dan ga ik daar voor.
En dat is mijn drive geweest.
Want ik had nooit gedacht, anderhalf jaar geleden, dat ik dit werk zou doen.

Documenten