Uitlegvideo: Artikel 1 van de Grondwet
De Grondwet van Thorbecke bestond in 2023 precies 175 jaar. Met de artikelen uit de Grondwet heeft elke Nederlander in het dagelijks leven te maken. Maar op welke manier? En wat betekenen de artikelen precies? Deze video geeft uitleg over het eerste artikel van de Grondwet: het recht op gelijke behandeling en het discriminatieverbod.
In deze video van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt, ter ere van het 175-jarig bestaat van de Grondwet van Thorbeck, artikel 1 van de Grondwet uitgelegd.
PRESENTATRICE: 'Dit jaar bestaat de Grondwet van Thorbecke 175 jaar. Daarom leggen we jou verschillende artikelen van de Grondwet uit in onze Grondwetexplainer.'
'Vandaag beginnen we bij het begin: artikel 1. Dit artikel legt het recht op gelijke behandeling en het discriminatieverbod grondwettelijk vast. Wat houdt dat precies in? De Grondwet is de hoogste wet van Nederland. Deze bevat de grondrechten van iedereen in Nederland en bepaalt hoe de Nederlandse staat is ingericht. De grondrechten bepalen waar iedereen recht op heeft en wat de overheid voor iedereen moet doen.'
'Artikel 1 is het eerste grondrecht dat in de Grondwet wordt genoemd. De letterlijke tekst van artikel 1 is als volgt: "Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan".'
'Zoals je misschien opvalt, bestaat artikel 1 eigenlijk uit twee delen. Het eerste deel bepaalt dat iedereen gelijk behandeld moet worden en het tweede deel bepaalt dat discriminatie niet is toegestaan. Het eerste deel, over gelijke behandeling, komt al heel lang voor in eerdere versies van de Nederlandse Grondwet. Al in de Staatsregeling van de Bataafse Republiek, uit 1798, stond dat iedereen in de maatschappij dezelfde voordelen hoorde te genieten.'
'In de beroemde Grondwet van Thorbecke, uit 1848, werd opgenomen dat iedereen in Nederland gelijke aanspraak had op bescherming van persoon en goederen. Die bepaling lijkt al erg op degene die vandaag de dag in de Grondwet staat, maar niet helemaal. In 1983 werd die bepaling namelijk versimpeld. Ook werd er een deel aan toegevoegd: het verbod op discriminatie op basis van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook.'
'Alhoewel artikel 1 dus alle vormen van discriminatie verbiedt, kwamen er de laatste jaren toch stemmen op die vonden dat ook discriminatie op basis van handicap of seksuele gerichtheid daarin specifiek benoemd moesten worden.'
'Op 17 februari van dit jaar, precies 40 jaar na de inwerkingtreding van de Grondwet van 1983, ondertekende de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de wet met deze nieuwe tekst van artikel 1. Deze bepaling is op 22 februari officieel in werking getreden.'
'Volgende keer leggen we je een nieuw artikel uit. Tot dan.'
BEELDTEKST: 175 jaar Grondwet.