Maatregelen mestgebruik
Te veel mest in het water of op het land is niet goed voor het oppervlaktewater en het grondwater. Ook omdat er soms drinkwater van wordt gemaakt. Boeren moeten zich daarom aan regels houden als ze mest gebruiken.
Bescherming waterkwaliteit
Het mestbeleid in Nederland is afgeleid van de voorschriften in de Europese nitraatrichtlijn. Deze moet voorkomen dat stoffen uit mest het grond- en oppervlaktewater vervuilen. Het gaat dan om de stoffen fosfaat en stikstof. In de nitraatrichtlijn staat wat EU-landen moeten doen om vervuiling via mest tegen te gaan. Zo verbeteren de EU-landen hun waterkwaliteit.
Er zijn ook andere stoffen die water kunnen vervuilen. De normen staan in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).
Maatregelen bescherming waterkwaliteit
Nederland neemt verschillende maatregelen om vervuiling via mest tegen te gaan. De maatregelen gaan onder meer over:
- voorschriften over hoeveel mest boeren mogen gebruiken, hoe ze dat moeten doen en wanneer;
- controle over de mestproductie;
- controle over het mestoverschot.
Hoeveelheid mest die boeren mogen gebruiken
Stikstof en fosfaat in mest zorgen ervoor dat gewassen beter groeien. Daarom gebruiken boeren mest. De hoeveelheid meststof die nodig is, verschilt per gewas en per bodemsoort. De meststoffen die gewassen niet opnemen, komen in de bodem en het water terecht. Hoeveel mest een boer mag gebruiken ligt daarom vast in zogenaamde gebruiksnormen.
Ook zijn er regels voor hoe en wanneer boeren mest gebruiken. Zo mogen boeren bijvoorbeeld langs waterkanten geen mest uitrijden. Dit zijn de zogeheten bemestingsvrije zones. En boeren mogen in de winter alleen vaste mest gebruiken, zoals (strorijke) stalmest.
Verruiming van de Europese regels
Onder voorwaarden mogen Nederlandse boeren meer stikstof uit dierlijke mest gebruiken dan de Europese Nitraatrichtlijn voorschrijft. Dit heet derogatie. Nederland heeft een zogenaamde derogatiebeschikking (ontheffing) gekregen. Dit heeft onder meer te maken met het langere groeiseizoen in Nederland. Bepaalde gewassen nemen daardoor meer stikstof op. Deze extra meststoffen belasten het milieu niet.
Regels voor hoeveelheid ammoniakuitstoot
Via de mest komt er ook ammoniak in de lucht. Er zijn daarom regels voor de hoeveelheid ammoniak die boeren met hun bedrijf mogen uitstoten. Zo moeten hun stallen aan eisen voldoen om de uitstoot van ammoniak te verminderen.