Werk en inkomen voor vluchtelingen uit Oekraïne

Volwassenen en kinderen krijgen € 260 per maand per persoon. Dit bestaat uit € 205 voor voedsel en € 55 voor kleding en andere persoonlijke spullen. Gemeenten kunnen het gehele bedrag uitkeren, maar er ook voor kiezen om het deel voor voedsel of het deel kleding en andere persoonlijke spullen in natura te verstrekken. 

Vluchtelingen die bij een gastgezin wonen, ontvangen naast het leefgeld een extra toelage per maand. Volwassenen ontvangen € 215 per maand extra en kinderen € 55 per maand. Vluchtelingen kunnen dit geld gebruiken voor bijvoorbeeld openbaar vervoer, familiebezoek of sport. Zij kunnen het geld ook gebruiken om bij te dragen aan de kosten van het gastgezin, maar dit is niet verplicht.

Vluchtelingen ontvangen het leefgeld van de gemeente waar zij ingeschreven staan. Op hun bankrekening, via een money card, contant of in natura. Daarom is het belangrijk dat vluchtelingen die bij een gastgezin wonen, zich zo snel mogelijk inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP) bij de gemeente.

Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen geen leefgeld meer als zij:

• uit de opvanglocatie vertrekken. Bijvoorbeeld als ze ergens anders woonruimte hebben gevonden.
• betaald werk doen. Dit geldt ook voor kleine verdiensten, zoals een krantenwijk. De vluchteling meldt dit bij de gemeente. Het leefgeld stopt dan vanaf de 1e dag van de volgende maand. Gezinsleden die geen betaald werk doen, blijven wel leefgeld ontvangen.

Dat verschilt per gemeente. Vanaf 1 april 2022 kunnen gemeenten leefgeld uitkeren. Op dat moment is de regeling opvang ontheemden Oekraïne is op 1 april 2022 ingegaan. Uw gemeente kan aangeven wanneer ze voor het eerst leefgeld uitkeren. 

Nee, er is geen maximum bedrag voor de extra toelage. Op dit moment is het handhaven van een maximum bedrag voor die extra toelage niet mogelijk voor gemeenten.

Nee, gemeenten moeten de extra toelage (officieel: wooncomponent) uitbetalen aan de vluchtelingen die bij het gastgezin wonen. Vluchtelingen kunnen het geld gebruiken om bij te dragen aan de kosten van het gastgezin, maar dit is niet verplicht.

Nee, gasthuishoudens ontvangen geen vergoeding van de overheid.

Ja, sinds 1 april mogen vluchtelingen in loondienst te werken. Dit geldt voor vluchtelingen die onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie vallen. De werkgever heeft dan geen tewerkstellingsvergunning nodig. De werkgever moet wel een melding doen bij UWV.

Vluchtelingen mogen vrijwilligerswerk doen, als zij onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie vallen. Hiervoor is geen tewerkstellingsvergunning nodig, maar UWV toetst wel of het gaat om vrijwilligerswerk. De organisatie moet daarom een vrijwilligersverklaring aanvragen bij UWV. Deze verklaring is 3 jaar geldig en geldt niet voor 1 persoon, maar voor het soort vrijwilligerswerk. Op Werk.nl staat meer informatie voor Asielzoekers die vrijwilligerswerk doen.

Vluchtelingen mogen voor hun opleiding stage lopen, als zij onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming vallen. Wel moet een stageovereenkomst worden afgesloten tussen de stagiair, werkgever en opleiding.

Om te kunnen werken hebben vluchtelingen een document nodig waaruit hun verblijfsstatus als tijdelijke beschermde blijkt en een Burgerservicenummer (BSN). Als een vluchteling zich inschrijft bij de gemeente waar hij/zij (tijdelijk) verblijft, wordt de verblijfsstatus vastgelegd en krijgt de vluchteling een BSN.

Het kost wel enige tijd om documenten voor alle vluchtelingen beschikbaar te stellen waar hun verblijfsrecht uit blijkt. Daarom geldt een overgangsperiode van 4 maart tot en met 31 mei 2022.

Tijdens deze overgangsperiode geldt de vrijstelling van de tewerkstellingsvergunningsplicht voor alle Oekraïense onderdanen, die hun nationaliteit aan de hand van documenten kunnen aantonen.

Sinds 15 april 2022 geldt de overgangsperiode ook voor staatlozen en onderdanen van andere derde landen dan Oekraïne die:

• kunnen aantonen dat zij op 23 februari 2022 in Oekraïne internationale bescherming genoten, of
• in het bezit waren van een geldige verblijfsvergunning die volgens Oekraïens recht is afgegeven.

Een vluchteling uit Oekraïne heeft dezelfde rechten als een Nederlandse werknemer. Bijvoorbeeld recht op een veilige werkplek, pauzes, vakantiedagen en het minimumloon.

Werknemers die te weinig betaald krijgen of gevaarlijk werk moeten doen, kunnen bellen met de Arbeidsinspectie op 0800-5151 (gratis). De Arbeidsinspectie controleert of bedrijven zich aan de regels houden.

Ja, zij mogen in de gemeentelijke opvang blijven. Als ze het willen, mogen ze zelf een andere opvang vinden. Zoals verblijf bij een gastgezin, vrienden, familie of in een hotel. 

Een werkgever kan een vluchteling alleen aannemen op basis van een arbeidsovereenkomst. De overheid wil vluchtelingen zo beschermen tegen onderbetaling en slechte werkomstandigheden. Sinds 1 april 2022 geldt er een vrijstelling voor de tewerkstellingsvergunning voor vluchtelingen die vallen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Wel moet de werkgever ten minste 2 werkdagen voordat de werknemer start een melding doen bij UWV.

Sinds 1 april moet elke werkgever, ten minste 2 werkdagen voordat het dienstverband start, een melding doen bij UWV. Een aanvraag om een tewerkstellingsvergunning die is ingediend voor 1 april 2022, wordt beschouwd als een melding.

Voor werkgevers geldt een overgangsperiode tot 15 april 2022. Zij kunnen in die periode een melding doen bij UWV van het dienstverband als zij dat nog niet hebben gedaan bij een vluchteling die vanaf 4 maart 2022 in dienst is. De voorwaarde dat 2 werkdagen van te voren moet worden gemeld geldt dan niet.

UWV controleert of de gegevens in de melding compleet zijn en registreert de gegevens. Deze gegevens zijn beschikbaar voor de Nederlandse Arbeidsinspectie die toezicht houdt op de naleving door werkgevers van de arbeidswetten. Niet melden is een overtreding waarvoor de werkgever een boete kan krijgen.

Een werkgever die een vluchteling uit Oekraïne in dienst neemt, moet controleren of het paspoort, ID-bewijs of reisdocument echt en geldig is. 

• Controleer of een identiteitsdocument echt is. U kunt in dit online register de zogenoemde echtheidskenmerken zien van documenten uit 200 landen, waaronder Oekraïne. 
• Voorbeelden bekijken van identiteitsdocumenten uit Oekraïne. 

Vragen over echtheid ID-bewijs

Bij twijfel of vragen over de echtheid van ID-documenten kunt u contact opnemen met de ID-desk van het Expertisecentrum identiteitsfraude en Documenten (ECID). Dit kan via het algemene telefoonnummer van de Koninklijke Marechaussee of direct bij een ID-desk in uw regio.

• Algemeen telefoonnummer Koninklijke Marechaussee: 0800-1814
• ID-desk Schiphol: 0889-9531644 
• ID-desk Rotterdam: 0889-9531390
• ID-desk Eindhoven: 0889-9531555 
• ID-desk Zwolle: 0889-9531010

Deze personen vallen onder de vrijstelling

Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen een document van de IND waaruit blijkt dat ze verblijven op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Hierin staat ook dat zij mogen werken. Zo weet u of de werknemer onder de vrijstelling van de werkvergunning valt.

Nog niet elke vluchteling heeft een document van de IND. Daarom geldt tot en met 30 mei 2022 de vrijstelling voor alle Oekraïners als zij hun nationaliteit kunnen aantonen met een document, bijvoorbeeld een paspoort.