Mag ik tijdens mijn leven een orgaan of weefsel afstaan?

U mag tijdens uw leven een orgaan of weefsel afstaan aan iemand die dit nodig heeft, bijvoorbeeld een nier of deel van de lever. Dit heet ook wel donatie bij leven. Er zijn strenge voorwaarden voor donatie bij leven.

Geschikte organen en weefsels

Bij donatie bij leven worden organen en weefsels van een levende donor getransplanteerd. De volgende organen en weefsels komen hiervoor in aanmerking:

• Nier- en leverdonatie
  Mensen kunnen levend een nier of een deel van de lever doneren. Lees meer over nierdonatie bij leven en leverdonatie bij leven op de website van de Transplantatiestichting.
• Weefsels
  Soms blijft er lichaamsmateriaal over tijdens een operatie dat niet teruggeplaatst kan worden, bijvoorbeeld heupkoppen. Dit heet restmateriaal en is mogelijk geschikt voor donatie.
• Stamceldonatie
  Bij stamceltransplantatie haalt een arts stamcellen uit het bloed van een gezonde donor. Een donor kan stamcellen doneren aan patiënten met leukemie of een andere vorm van bloedkanker. Lees meer informatie over stamceldonatie. U kunt zich aanmelden om stamceldonor te worden via de website van Matchis. Een registratie voor stamceldonatie kan niet via het Donorregister.
• Navelstrengbloeddonatie
  Direct na de geboorte kan navelstrengbloed worden opgevangen uit de navelstreng. De stamcellen in dit bloed zijn de basis om cellen voor het bloed en afweersysteem te vormen. De stamcellen uit navelstrengbloed kunnen gebruikt worden voor stamceltransplantaties, bijvoorbeeld bij mensen met leukemie (kanker). Lees meer over navelstrengbloed doneren op de website van Sanquin.
• Bloeddonatie en bloedplasmadonatie
  Gedoneerd bloed is van levensbelang voor patiënten die veel bloed verloren hebben, bijvoorbeeld bij een bevalling of na een ongeluk. Mannen mogen maximaal 5 keer per jaar bloed doneren. Voor vrouwen is dat maximaal 3 keer per jaar, omdat zij een kleinere ijzervoorraad hebben. Lees meer over welke eisen er gelden om bloed te geven. 
  Het doneren van bloedplasma is minder belastend voor het lichaam dan bloed. Een machine scheidt hierbij de bloedcellen van het plasma. Na het scheiden blijft het plasma in de machine en krijgt de donor de bloedcellen  weer terug in zijn lichaam. Lees meer over bloedplasma doneren.
• Moedermelkdonatie
  Een moeder die net bevallen is en meer dan voldoende melk voor haar eigen baby heeft, kan moedermelk doneren aan de Moedermelkbank. De donormelk wordt gebruikt voor te vroeg geboren baby’s. Lees meer over moedermelk doneren aan de Moedermelkbank.
• Doneren van ontlasting
  De Nederlandse Donor Feces Bank verzamelt ontlasting van gezonde mensen. Door transplantatie van de gezonde ontlastingsbacteriën kunnen ze mensen met een verstoorde darmflora helpen.

Voorwaarden donatie bij leven

Donatie bij leven komt steeds vaker voor, onder andere omdat de wachtlijsten voor donororganen lang zijn. Er gelden voor donatie bij leven strenge voorwaarden:

• Doneren van een orgaan mag geen blijvende schade aanrichten aan de gezondheid van de donor. Bij hoge uitzondering kan van deze regel worden afgeweken. Bijvoorbeeld als de ontvanger in levensgevaar verkeert en geen alternatieven heeft.
• Kinderen en jongeren tot 18 jaar mogen alleen organen en weefsels afstaan die weer aangroeien. Dit zijn bijvoorbeeld stamcellen (beenmerg) of een deel van de lever.
• De donor mag geen geld verdienen aan de donatie.
• De donor mag niet onder druk zijn gezet.

Meer informatie over donatie bij leven vindt u op de website van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS).