Welke rechten en plichten heb ik als stiefouder?
Bent u getrouwd of hebt u een geregistreerd partnerschap? Dan bent u op grond van de wet stiefouder van het kind van uw echtgenoot of geregistreerde partner. U heeft dan een onderhoudsplicht voor dit kind als dit tot uw gezin behoort.
Stiefouder volgens de wet
U bent volgens de wet stiefouder wanneer:
- u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt met uw partner die de ouder is van het kind.
Rol partner zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap
Heeft uw partner een kind? En bent u niet getrouwd of hebt u geen geregistreerd partnerschap? Dan heeft u geen onderhoudsplicht naar het kind van uw partner. U kunt wel recht hebben op ouderschapsverlof. Volgens de wet heeft u daar recht op wanneer u:
- op hetzelfde adres staat ingeschreven als het kind van uw partner;
- en duurzaam voor het kind zorgt.
Rol stiefouder tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap
Onderhoudsplicht
Als stiefouder moet u bijdragen aan de kosten voor de opvoeding en verzorging van uw stiefkind. Deze onderhoudsplicht is op basis van uw inkomen (naar draagkracht). Mogelijk hoeft de andere ouder van uw stiefkind hierdoor minder kinderalimentatie te betalen.
De onderhoudsplicht voor opvoeding en verzorging blijft bestaan totdat het stiefkind 18 jaar wordt. Vanaf het 18e tot het 21e jaar moet u meebetalen aan kosten voor studie en levensonderhoud.
Recht op belastingvrij schenken
U mag uw stiefkind jaarlijks belastingvrij geld schenken.
Recht op ouderschapsverlof
Als stiefouder hebt u recht op ouderschapsverlof als u aan de voorwaarden hiervoor voldoet.
Niet automatisch erven
Wanneer u of uw stiefkind overlijdt, is geen van beiden automatisch erfgenaam. U kunt er wel voor kiezen om het stiefkind als erfgenaam op te nemen in uw testament.
Rol stiefouder na scheiding of einde geregistreerd partnerschap
Gaat u scheiden van uw partner of stopt uw geregistreerd partnerschap? Dan heeft u geen onderhoudsplicht meer. U bent niet verplicht om kinderalimentatie te betalen. U hebt recht op een omgangsregeling met het kind als u een nauwe band met het kind heeft. Kunt u deze nauwe band aantonen? Dan kunt u naar de rechter gaan om een omgangsregeling aan te vragen.
Stiefkind erkennen
Heeft het kind van uw echtgenoot of geregistreerde partner geen 2e ouder? Dan kunt u het kind van uw partner erkennen als u aan de voorwaarden voldoet. U bent dan niet langer stiefouder, maar wordt de 2e juridische ouder. U krijgt door de erkenning ook automatisch ouderlijk gezag over het kind.
Bent u niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap? Sinds 1 januari 2023 krijgt u ook dan door de erkenning automatisch ouderlijk gezag met de moeder van het kind.
Gezag aanvragen over stiefkind
Heeft alleen uw partner gezag over het kind? Dan kunt u samen met uw partner een verzoek indienen bij de rechter om u samen het ouderlijk gezag over het kind te geven. U moet daarvoor in een nauwe persoonlijke relatie hebben met het kind. Het maakt niet uit of u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft met uw partner. Wanneer het kind ook een andere ouder heeft beslist de rechter dit alleen als :
- u en uw partner al tenminste 1 jaar samen voor het kind hebben gezorgd;
- uw partner al tenminste 3 jaar alleen het gezag over het kind heeft.
Een rechter wijst het verzoek af als deze er bang voor is dat de belangen van het kind worden verwaarloosd. Daarbij gaat het ook om de rol van de andere ouder in het leven van het kind.
Stiefkind adopteren
Als stiefouder kunt u het kind van uw partner adopteren. Dit heet partneradoptie. U moet voor adoptie een verzoek indienen bij de rechter. De rechter staat partneradoptie alleen toe als:
- u en uw partner al tenminste 3 jaar voor het verzoek hebben samengeleefd;
- u en uw partner al tenminste 1 jaar samen voor het kind hebben gezorgd;
- uw partner alleen of gezamenlijk met u het gezag over het kind heeft;
- het kind niets meer te verwachten heeft van de andere ouder. De rechter beoordeelt of de andere ouder geen verantwoordelijkheid meer kan of wil dragen voor de opvoeding of verzorging van het kind;
- u aan enkele andere voorwaarden voldoet. Bijvoorbeeld het vereiste dat degene die adopteert ten minste 18 jaar ouder is dan het kind.