Toekomstgericht curriculum

Wat is een curriculum en hoe ziet het curriculum er nu uit?

In het curriculum staat wat leerlingen in het primair onderwijs en voorgezet onderwijs moeten kennen en kunnen. De regering en Tweede Kamer stellen het curriculum voor het hele land wettelijk vast. De overheid, scholen en leraren geven samen vorm aan het curriculum. Het curriculum is beschreven in onderwijsdoelen. Onderwijsdoelen bestaan uit:

• kerndoelen voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs;
• eindtermen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.

Onderwijsprogramma

Op basis van het curriculum stelt iedere school zijn onderwijsprogramma samen. Dit is het totale aanbod van vakken op een school. De leraar vertaalt dit vervolgens naar goed onderwijs in de klas.

Waarom het curriculum veranderen?

Het huidige curriculum komt uit 2006. Het is wel aangepast op losse punten, maar als geheel niet meer helemaal bij de tijd. Ook vinden veel leraren, schoolleiders en schoolbestuurders dat het curriculum:

• te uitgebreid en te vol is;
• te weinig richting geeft;
• niet aansluit bij wat veel scholen en leraren met leerlingen willen bereiken.

Ontwikkelfase: Curriculum.nu

Onder de naam Curriculum.nu hebben leraren en schoolleiders voorstellen gemaakt voor het verbeteren van het curriculum. Zij dachten hierbij na over de vraag wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De teams van leraren en schoolleiders kregen hulp van:

• scholen
• vakverenigingen
• vervolgonderwijs
• wetenschappers
• curriculumexperts

Duizenden leraren en andere deskundigen uit het onderwijs hebben op meerdere (daarvoor georganiseerde) momenten  feedback gegeven op de voorstellen.

Een coördinatiegroep had de regie over de ontwikkelfase. Deze coördinatiegroep bestaat uit vertegenwoordigende partijen vanuit het onderwijs:

• AOb
• AVS
• CNV Onderwijs
• FvOv
• LAKS
• Ouders & Onderwijs
• PO-Raad
• VO-raad

Voorstellen voor verbeterd curriculum

In 2019 hebben de leraren en schoolleiders hun voorstellen om het curriculum te verbeteren aangeboden aan de minister voor basis- en voortgezet onderwijs. U kunt de voorstellen voor het curriculum lezen op de website van Curriculum.nu.

De voorstellen gaan over 9 leergebieden:

• Nederlands
• Engels / Moderne vreemde talen
• Rekenen & Wiskunde
• Digitale geletterdheid
• Burgerschap
• Kunst & Cultuur
• Bewegen & Sport
• Mens & Maatschappij
• Mens & Natuur

De voorstellen moeten zorgen voor toekomstgericht onderwijs, met:

• een betere balans tussen kennis, persoonsvorming en leren samenleven;
• betere aansluiting tussen het primair, voortgezet en vervolgonderwijs. Ook wordt de aansluiting tussen vmbo, havo en vwo in het voortgezet onderwijs verbeterd.  
• het voorkomen van een te vol curriculum;
• samenhang van de onderwijsinhoud binnen en tussen vakken en leergebieden;
• meer duidelijkheid en ruimte voor eigen keuzes voor scholen en leraren.

Vervolg curriculum

De voorstellen van de ontwikkelteams zijn nog geen onderwijsdoelen. De voorstellen zijn wel het vertrekpunt om te komen tot concrete onderwijsdoelen en daarmee tot een beter curriculum. Maar er is nog een vervolgstap nodig. Het kabinet heeft in juni 2020 een brief gestuurd aan de Tweede Kamer over het vervolg van de curriculumherziening

Wetenschappelijke commissie

Er komt een wetenschappelijke commissie die de minister en de Tweede Kamer onafhankelijk advies geeft over de inhoud en het vervolgproces van de curriculumherziening. Deze commissie kijkt eerst naar de voorstellen van de ontwikkelteams. Daarbij geeft zij ook advies over de opdracht waarmee de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) wordt gevraagd om deze voorstellen verder te vertalen naar concrete onderwijsdoelen.

Voor deze onafhankelijke commissie is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap op zoek naar leden met stevige expertise in de onderwijskunde, curriculumontwikkeling, en/of relevante onderwijsgerelateerde wetenschappen. Interesse kenbaar maken is mogelijk tot 7 augustus 2020.

Bekijk de oproep voor de werving voor de wetenschappelijke curriculumcommissie. 

Van voorstellen naar onderwijsdoelen

Primair onderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs
Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) krijgt, na het advies van de wetenschappelijke commissie, de opdracht om de voorstellen voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs samen met  het onderwijsveld verder te vertalen naar concrete onderwijsdoelen. Hierbij blijft het belangrijk dat leraren, schoolleiders, leerlingen en ouders goed betrokken worden.

Na het vertalen van de voorstellen naar onderwijsdoelen, worden deze conceptdoelen in schooljaren 2021/22 en 2022/23 eerst op pilotscholen in de praktijk getoetst. Hierbij wordt goed gekeken naar de uitvoerbaarheid en of de doelstellingen van de herziening worden behaald, zoals minder overladenheid van het curriculum.

Op basis van deze praktijktoets en het eindadvies van de wetenschappelijke commissie worden de aangescherpte onderwijsdoelen voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs in 2023 in een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer voorgelegd.

Bovenbouw voortgezet onderwijs
Het traject om te komen tot eindtermen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs is anders ingericht. Er worden direct voorbereidingen getroffen voor urgente vakvernieuwingen, te beginnen bij de vakken Nederlands, de moderne vreemde talen en wiskunde. Dit is met de Tweede Kamer afgesproken. Begin 2021 kunnen deze vakvernieuwingen formeel van start gaan, na advies van de wetenschappelijke commissie. Daarbij worden de examenprogramma’s enkele jaren op pilotscholen getest, zoals op dit moment ook bij vakvernieuwingen het geval is. Ook hier blijven scholen en leraren nadrukkelijk bij betrokken.

Op termijn worden alle vakken herzien. De planning hiervoor wordt in de eerste helft van 2021 aan de Tweede Kamer voorgelegd. Het is de bedoeling om vakken zoveel mogelijk in samenhang te actualiseren. Zo zorgen we ervoor dat de inhoud van verschillende vakken beter op elkaar aansluit, en de doorlopende leerlijn tussen de verschillende schoolsoorten wordt verbeterd. Uiteraard wordt ook het vervolgonderwijs hier nauw bij betrokken;