Ga direct naar inhoud

Wat is er bij verkiezingen geregeld voor kiezers met een beperking?

Iedereen moet gebruik kunnen maken van het kiesrecht. Stembureaus moeten daarom toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Alleen voor mobiele stembureaus en stembureaus op het station gelden minder strenge eisen. Kiezers met een lichamelijke beperking mogen iemand meenemen in het stemhokje. 

Aanpassingen bij het stembureau

Voor mensen in een rolstoel is er minstens 1 stemhokje met een lager schrijfblad in het stembureau. 

Sommige stembureaus zijn extra toegankelijk voor mensen met een beperking. Op de website van de gemeente of op WaarIsMijnStemlokaal.nl staat waar die stembureaus zijn.

Stemmen en scootmobiels

Stembureaus moeten toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel. Ze hoeven niet toegankelijk te zijn voor mensen in een scootmobiel, omdat die meestal nog een paar stappen kunnen lopen. Stembureauleden kunnen een stoel zetten in het stemhokje met het verlaagde schrijfblad. Zo kunt u zitten terwijl u stemt.

Mobiele stembureaus zijn niet altijd toegankelijk

Mobiele stembureaus hoeven niet aan alle eisen voor toegankelijkheid te voldoen. Voor stembureaus op bijvoorbeeld stations is het niet verplicht om een parkeerplaats in de buurt te hebben. Als het niet lukt om alle stembureaus in een gemeente toegankelijk te maken, dan moet het college van burgemeester en wethouders van die gemeente de gemeenteraad daarover informeren.

Hulp voor kiezers met een lichamelijke beperking

Kunt u door een lichamelijke beperking niet zelfstandig stemmen? Dan kunt u, met toestemming van het stembureau, hulp krijgen in het stemhokje. Bijvoorbeeld als u slechtziend of blind bent, of uw armen niet kunt gebruiken. Of als u de ziekte van Parkinson heeft. U kunt zelf iemand meenemen om u te helpen. Of u vraagt een lid van het stembureau om hulp. 

Stemmen met een visuele beperking

In alle stembureaus hangt een extra grote kandidatenlijst. Daarnaast ligt er een leesloep, die de tekst op het stembiljet vergroot. Ook moet in het stemhokje goede verlichting zijn. 

Sommige gemeenten hebben een speciaal hulpmiddel (stemmal) met audio-ondersteuning voor kiezers met een visuele beperking. Op de website van de gemeente of op WaarIsMijnStemlokaal.nl vindt u welke stembureaus een stemmal hebben.

Video: Hoe werkt stemmen met een stemmal?

In deze video leggen we u uit hoe stemmen met een stemmal werkt. De stemmal is een hulpmiddel om zelfstandig uw stem uit te kunnen brengen tijdens een verkiezing.
Niet in alle stemlokalen is een stemmal aanwezig. Wilt u weten of er in uw gemeente gebruikgemaakt wordt van een stemmal? 
Vraag dit na bij uw gemeente of kijk op www.oogvereniging.nl/verkiezingen. U kunt ook bellen naar 030-2945444.
Hoe werkt het stemmen met behulp van een stemmal? Geef in het stemlokaal bij een stembureaulid aan dat u wilt stemmen met een stemmal. Het stembureaulid loopt dan met u mee naar het stemhokje en legt het stembiljet op de juiste manier voor u klaar in de mal. 
Weet u nog niet op welke lijst of welke kandidaat u wilt stemmen? Dan kunt u alle lijsten en alle kandidaten afluisteren met de soundbox. 
De soundbox heeft een hoofdtelefoon, maar u kunt ook uw eigen hoofdtelefoon gebruiken. Plug die in de soundbox of laat dat doen door het stembureaulid.
De soundbox leest vervolgens alle partijen voor. Druk bij de partij van uw keuze op OK. De OK-knop bevindt zich helemaal aan de rechterkant van de soundbox. Vervolgens leest de soundbox alle kandidaten voor van de partij van uw keuze. Kies de juiste kandidaat en druk weer op de ‘OK’-knop. Heeft u zich vergist en wilt u een andere partij of een andere kandidaat kiezen? Met de knop ‘terug’ gaat u een stap terug in het menu. De ‘terug’-knop vindt u helemaal aan de linkerkant van de soundbox.
Onthoud het nummer van de lijst en het nummer van de kandidaat van uw keuze. Deze heeft u nodig om hierna het juiste rondje in te kunnen kleuren met behulp van de stemmal. De soundbox zal uw keuze niet onthouden of vastleggen. Uw keuze is dus anoniem.
Dan is het tijd om het juiste rondje in te kleuren op het stembiljet. Zoek eerst de partij van uw keuze. Van links naar rechts vindt u alle partijen. Elke lijst is genummerd met grote cijfers en braille.
Zoek vervolgens de kandidaat van uw keuze. Van boven naar beneden vindt u alle kandidaten die bij die partij horen. Zoek het nummer van de juiste kandidaat. Deze kunt u herkennen door middel van rondjes. Bij ieder 5e rondje voelt u een streepje.
In de mal staan gaatjes waar u het potlood in zet.
Heeft u de partij en de kandidaat van uw keuze gevonden? Zet dan uw potlood in het gaatje en beweeg deze een paar keer goed heen en weer. U heeft daarmee het rondje ingekleurd en uw stem uitgebracht.
Haal het ingevulde stembiljet uit de mal. Dit doet u door de bovenkant van de mal aan de voorkant een beetje op te tillen. Vouw het stembiljet op.
Heeft u de soundbox gebruikt? Druk dan een paar keer op de ‘terug’-knop helemaal links op de soundbox. Dan staat de soundbox weer in de beginstand voor de volgende gebruiker.
U kunt nu richting de stembus gaan. Doe het stembiljet in de stembus via de sleuf in de deksel. 
U bent nu klaar met stemmen.
Wilt u meer weten over stemmen met een visuele beperking? Kijk op www.oogvereniging.nl/verkiezingen of bel met 030-2945444.

Ik heb een (licht) verstandelijke beperking. Hoe kan ik stemmen?

Op de website stemjijook.nl leest u stap voor stap hoe stemmen werkt.

Heeft u hulp nodig? Dan kunt u uitleg krijgen van iemand van het stembureau. Dit mag alleen buiten het stemhokje. Dus niet in het stemhokje, want niemand mag meekijken als u stemt.

In sommige gemeenten zijn bijeenkomsten waar u vóór de verkiezing kunt oefenen met stemmen. Wilt u meedoen aan zo’n bijeenkomst? Kijk bijvoorbeeld op de website van uw gemeente. Of vraag het bij het gemeentehuis.

Algemene volmacht voor iemand met verstandelijke beperking

Heeft u een algemene volmacht om voor iemand met een verstandelijke beperking te handelen? Deze volmacht geldt niet voor verkiezingen. Het stembureau accepteert deze dus niet. 

Wel kan de kiezer met een verstandelijke beperking u machtigen om voor hem of haar te stemmen. Dit kan met de stempas of met een machtigingsformulier. De persoon die niet kan stemmen, moet dit uit zichzelf aan u vragen. Diegene moet de volmacht zelf ondertekenen.

Overzichtspagina verkiezing

Meer vragen en antwoorden over de verkiezing