Mag ik als zorgverlener voorbehouden handelingen zelfstandig uitvoeren?
U mag als zelfstandig bevoegd zorgverlener een voorbehouden handeling zelf uitvoeren. Dat is een medische handeling die op zo'n manier risico’s voor de gezondheid van een patiënt met zich meebrengt, dat alleen een voldoende deskundige persoon die handeling mag uitvoeren. In de Wet BIG staat welke zorgverleners voor welke voorbehouden handelingen zelfstandig bevoegd zijn. U mag ook een andere bekwame zorgverlener opdracht geven om de handeling uit te voeren.
Niet zelfstandig bevoegd tot voorbehouden handeling
Bent u niet zelfstandig bevoegd? Dan mag u alleen in opdracht van een zelfstandig bevoegde zorgverlener voorbehouden handelingen uitvoeren. Dit geldt bijvoorbeeld voor verzorgenden en helpenden in de zorg. Onder bepaalde voorwaarden mag u voorbehouden handelingen in opdracht van bevoegd zorgpersoneel uitvoeren:
- U heeft de kennis en vaardigheden om de voorbehouden handeling uit te voeren. U bent dus bekwaam.
- De zorgverlener die de opdracht geeft, geeft u voor zover redelijkerwijs nodig aanwijzingen voor de uitvoering van de voorbehouden handeling.
- De zorgverlener die de opdracht geeft houdt voor zover nodig toezicht bij de uitvoering.
- De zorgverlener die de opdracht geeft kan ingrijpen als dat nodig is. Dit heet tussenkomst.
Bekijk meer informatie over de opdrachtregeling voorbehouden handelingen.
Handelingen uitvoeren in opdracht van een arts via telefonisch contact of via videoverbinding
Een arts kan vanaf een andere locatie telefonisch of via videoverbinding opdracht geven aan een niet-zelfstandig bevoegde zorgverlener. Wel hangt het van het type handeling af of de arts voldoende toezicht kan houden. En zo nodig tijdig kan ingrijpen. Is het vanwege het type handeling noodzakelijk dat hij ter plaatse toezicht houdt en zo nodig kan ingrijpen? Dan is het niet aan te raden dat een arts telefonisch of via videoverbinding opdracht geeft.
Functioneel zelfstandige bevoegdheid
Verpleegkundigen, ambulanceverpleegkundigen en mondhygiënisten mogen sommige handelingen uitvoeren in opdracht van een zelfstandig bevoegde zorgverlener. Hier is geen toezicht door en tussenkomst van de opdrachtgever voor nodig. Dit heet de functioneel zelfstandige bevoegdheid.
Bent u verpleegkundige, ambulanceverpleegkundige of mondhygiënist? Dan mag u zonder tussenkomst of toezicht van een arts een onderhuidse (subcutane) injectie geven. U moet wel bekwaam zijn om de handeling uit te voeren. En u mag de handeling alleen uitvoeren in opdracht van een zelfstandig bevoegde zorgverlener.
U mag zelf geen opdracht geven aan een andere zorgverlener. Ook niet als deze bekwaam is.
Voorbehouden handeling uitvoeren in noodsituatie
In een noodsituatie hoort iedereen te handelen naar beste weten en kunnen. Er is een noodsituatie als de zorgverlening niet kan worden uitgesteld. Zoals bij een hartstilstand. Zolang er geen betere zorgverlening is mag iedereen voorbehouden handelingen uitvoeren. Dus ook iemand die niet zelfstandig bevoegd is. Bijvoorbeeld de voorbehouden handeling defibrilleren. Bij defibrilleren krijgt een patiënt een elektrische schok zodat het hart weer normaal gaat kloppen.