Veilig gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

Regels voor verkoop

Niet elk middel om gewassen mee te beschermen mag te koop zijn in de winkel. Dat mag alleen als het middel veilig is voor mens, dier en milieu. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) beoordeelt welke gewasbeschermingsmiddelen op de markt komen.

Regels voor gebruik

Iedereen moet een gewasbeschermingsmiddel gebruiken volgens het wettelijk gebruiksvoorschrift. Anders kan een beschermingsmiddel alsnog gevaarlijk zijn voor mens, dier en milieu. Het wettelijk gebruiksvoorschrift staat op het etiket.

Wilt u meer weten? Lees dan ook de regels voor het gebruik in:

• de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Wgb);
• het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Bgb);
• de Regeling gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Rgb).

Duurzame en groene gewasbescherming

De overheid wil dat we snel van traditionele (chemische) bestrijdingsmiddelen overgaan op groene, duurzame gewasbescherming. Het is belangrijk om problemen te voorkomen. Duurzaam gewassen beschermen kan bijvoorbeeld door:

• bij het ontwerp en de aanleg van een tuin al rekening te houden met minder overlast van onkruid;

• onkruid weg te branden of mechanisch weg te halen;

• te kiezen voor het beschermingsmiddel dat het milieu het minst belast.

Om over te gaan op duurzame beschermingsmiddelen voor gewassen, zorgt de overheid voor:

• minder vastgelegde werkmethodes en lossere regels om groene beschermingsmiddelen voor gewassen toe te laten. Het Ctgb en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit kunnen zo sneller beslissen;

• nauwe samenwerking met andere landen in Europa. Zo geldt in alle EU-lidstaten hetzelfde veiligheidsniveau en gaat gewasbescherming niet ten koste van de gezondheid van Europese burgers en het milieu;

• een ruimer aanbod in supermarkten en tuinwinkels;

• betere voorlichting aan consumenten. Zo kunnen zij bewustere keuzes maken.

Daarnaast stimuleert de overheid geïntegreerde gewasbescherming. Daarbij gebruiken tuinders en telers eerst andere manieren om ziekten en plagen te bestrijden, zonder chemicaliën. Ze kiezen bijvoorbeeld voor sterkere plantenrassen of sluipwespen die hun gewassen beschermen. Pas als dit niet werkt gaan tuinders en telers over op chemische bestrijding.

Meer over het beleid voor een duurzaam gebruik van beschermingsmiddelen voor gewassen staat in:

• nota Gezonde groei, duurzame oogst;

• Nederlands actieplan duurzame gewasbescherming (NAP).

Controle op het gebruik

Verschillende overheidsorganisaties controleren het gebruik van beschermingsmiddelen voor gewassen:

• Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (handel in beschermingsmiddelen voor gewassen en het gebruik in land- en tuinbouw).
• Waterschappen (controleren het gebruik in land- en tuinbouw).
• Inspectie SZW (inspecteert de veiligheid bij bedrijven die ermee werken).

Gebruik buiten de land- en tuinbouw

Een gewasbeschermingsmiddel wordt ook wel gebruikt op bijvoorbeeld verhardingen of in openbaar groen. Dan verdwijnt het na gebruik in het oppervlaktewater. Dat kan de waterkwaliteit aantasten. Ook kan het het water beïnvloeden waar drinkwater van wordt gemaakt.

Aan de toegelaten beschermingsmiddelen kleven kleine risico's. Toch is het altijd nog beter voor het milieu en de volksgezondheid als we ze helemaal niet meer gebruiken. Er zijn goede alternatieven, zoals branden, hete lucht en heet water.

Daarom zijn er deze maatregelen:

• verbod professioneel gebruik op verharding oppervlak;
• verbod professioneel gebruik op onverhard terrein;
• stimuleren van particulieren om alternatieven te gebruiken.

Verbod professioneel gebruik op verhard oppervlak

Valt uw bedrijf niet in de land- en tuinbouwsector? Dan mag u geen beschermingsmiddelen voor gewassen gebruiken op een verhard oppervlak. Dit staat in het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Een verhard oppervlak is:

• bebouwing (bouwwerken, gebouwen);
• wegen en pleinen;
• parkeerplaatsen en bedrijfsterreinen;
• andere infrastructuur.

Gebruikte materialen hierbij zijn:

• asfalt; 
• klinkers en tegels; 
• schelpen, steenslag en grind.

Een bodem van organisch materiaal zoals houtsnippers is geen verhard oppervlak.

We kunnen (nog) niet helemaal zonder beschermingsmiddelen voor gewassen. Daarom zijn er uitzonderingen voor:

• plaatsen waar beschermingsmiddelen voor gewassen nodig zijn voor de veiligheid. Bijvoorbeeld als ergens branden niet kan, omdat roken en open vuur verboden is. Maar denk ook aan luchthavens, spoorbanen, of locaties met munitie in de bodem.
• bestrijding van plantensoorten die niet of zeer moeilijk te bestrijden zijn. Zoals Japanse duizendknoop en Ambrosia.
• plaatsen als bungalowparken, campings, groepsaccommodaties, jachthavens, en sportvelden. Daarvoor zijn nog geen alternatieven voor beschermingsmiddelen voor gewassen. Er zijn wel afspraken gemaakt om ook hier minder beschermingsmiddelen voor gewassen te gebruiken. Die staan in de Green Deal Recreatie en in de Green Deal Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op sportvelden. Met Green Deals geeft de Rijksoverheid ruimte voor vernieuwende duurzame ideeën uit de samenleving.  

Verbod professioneel gebruik op onverhard terrein

Valt uw bedrijf niet in de land- en tuinbouwsector? Dan mag u ook geen beschermingsmiddelen voor gewassen meer gebruiken op onverharde terreinen.

Ook hier zijn een aantal uitzonderingen:

• Voor plaatsen waar nog geen alternatieven voor beschermingsmiddelen voor gewassen zijn. Bijvoorbeeld: bungalowparken, campings, groepsaccommodaties, jachthavens en sportvelden.
• Voor de bestrijding van planten die anders niet of zeer moeilijk te bestrijden zijn. Zoals Japanse duizendknoop en Ambrosia.
• Voor siertuinen. Dit zijn professioneel beheerde tuinen die tegen betaling voor het publiek toegankelijk zijn.

Stimuleren gebruik van alternatieven

U kunt ook milieuvriendelijke alternatieven voor gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. Bijvoorbeeld bij het onderhoud van uw tuin of als u een nieuwe tuin aanlegt.