Het coronavirus en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo)

Wat verandert er per 16 december op mbo-scholen?

Vanaf 16 december 2020 tot 8 februari 2021 vinden er geen fysieke onderwijsactiviteiten plaats op de locatie van mbo-scholen en is er sprake van afstandsonderwijs. Een uitzondering zal gelden voor studenten die examens tentamens of toetsen afleggen, voor studenten die praktijklessen volgen en voor kwetsbare studenten (met name in mbo 1 en mbo 2).

Vanwege de hoge aantallen besmettingen vindt er een lockdown plaats in Nederland waardoor iedereen zoveel mogelijk thuis moet blijven. Tot 16 december werd een deel van het onderwijs in het mbo online gegeven, en een deel van de lessen vonden plaats op de instelling. 

Op 12 januari werd aangekondigd dat de extra maatregelen die zouden gelden tot en met 17 januari met 3 weken werden verlengd.

Mogen andere instellingen wel fysiek onderwijs organiseren?

Ook voor overige onderwijs-, trainings- en educatieve instellingen geldt dat er geen fysiek onderwijs plaatsvindt.

Welke studenten vallen onder de uitzondering en mogen wel naar de mbo-scholen?

Studenten die onder de uitzonderingen vallen mogen naar de instelling komen. Dat zijn studenten die examens, tentamens of toetsen moeten doen, studenten die praktijklessen volgen en kwetsbare studenten die naar de instelling mogen komen voor begeleiding. Vanzelfsprekend gelden op de locatie de coronamaatregelen zoals het houden van 1,5 meter afstand tot elkaar en het dragen van een mondkapje buiten de les.

Mogen studenten naar hun mbo-school reizen?

Ja, reizen van en naar de instelling door medewerkers en studenten wordt gezien als noodzakelijke reis. De afspraken over het spreiden van onderwijstijden en daarmee het gespreid reizen blijven uiteraard van kracht.

Mag onderwijs op andere locaties doorgaan?

De maatregelen die vanaf 16 december 2020 ingaan voor instellingen, gelden ook op andere locaties waar de instellingen onderwijsactiviteiten organiseren. Ook daar geldt dat deze activiteiten alleen mogen doorgaan als het onder de uitzonderingscategorieën valt (examens, tentamens, toetsen, praktijklessen en begeleiding van kwetsbare studenten met name mbo 1 en mbo 2).

Kunnen stages en leerbanen doorgaan? 

Of een stage of leerbaan door kan gaan of niet is afhankelijk van de regels die gelden voor de sector/branche waar de stage wordt gelopen. Als die activiteiten door gaan, kan de stage ook doorgaan. Mochten studenten of stagiairs naar Nederland afreizen, dan is goede voorlichting belangrijk.

Wat geldt er voor opleidingen in contactberoepen in branches die nu gesloten zijn?

Opleidingen voor contactberoepen in branches die nu vanwege de lockdown worden gesloten, kunnen doorgaan.  Vooralsnog kunnen hierbij de brancheprotocollen worden gebruikt zoals die tot nu toe golden, tenzij dit later alsnog anders wordt bepaald.

Mogen de bibliotheken van mbo-scholen open blijven (ook voor studieplekken)?

Bibliotheken van instellingen mogen alleen open blijven voor kwetsbare studenten. Aan deze bibliotheken wordt geadviseerd om hierbij te werken met reserveringen. 

Zijn er nog extra maatregelen voor de studenten die wel naar de instelling mogen komen?

Vanzelfsprekend gelden op de locatie de coronamaatregelen die al golden zoals het houden van 1,5 meter afstand tot elkaar en het dragen van een mondkapje buiten de les. Ook treffen instellingen voorzieningen om te zorgen dat de maatregelen kunnen worden nageleefd. Lees hieronder meer over de maatregelen op de instelling.

Welke maatregelen gelden er op de mbo-scholen?

Enkel voor de studenten die onder de uitzonderingen vallen, worden onderwijsactiviteiten georganiseerd op mbo-scholen. Voorwaarde is wel dat op de instelling de RIVM-voorschriften worden opgevolgd. En dat de instelling de afspraken die er zijn gemaakt over OV aanhoudt. Er moet 1,5 meter afstand worden aangehouden tussen studenten onderling en tussen studenten en onderwijspersoneel in en rond de gebouwen. Tijdens sommige praktijklessen is het onmogelijk om altijd 1,5 meter afstand te houden, lees hierover meer in de volgende vraag.

1,5 meter afstand in mbo-scholen

Op het mbo moet iedereen 1,5 meter afstand van elkaar houden. De enige uitzondering daarop geldt voor praktijklessen. Studenten die praktijklessen volgen en docenten die dit onderwijs verzorgen, hoeven de regel voor afstand houden niet in acht te nemen als:

•  de onderwijsactiviteiten bij toepassing van de afstandsregel niet op gepaste wijze kunnen worden uitgevoerd; en
• voor het beroep waartoe de studenten worden opgeleid ook een uitzondering op de afstandsregel geldt of gold voor de lockdown van 15 december 2020.

Voor (alternatieve) veiligheidsmaatregelen kan de school in deze gevallen ervoor kiezen om aan te sluiten bij de regels die gelden voor het werkveld en die bijvoorbeeld zijn vastgelegd in de brancheprotocollen. In ieder geval gelden de veiligheidsmaatregelen die in alle gevallen gelden voor scholen. Bijvoorbeeld doorstroom, sanitaire voorzieningen en hygiënemaatregelen.

Mondkapjes dragen in en om de school

Studenten en personeel dragen in en om de mbo-school verplicht een mondkapje. Lees meer over het dragen van mondkapjes in het mbo en hoger onderwijs.

Is er opvang voor kinderen van docenten?

De kinderopvang wordt vanwege de lockdown gesloten. Maar voor kinderen van ouders die werken in cruciale beroepen wordt gezorgd voor noodopvang. Evenals voor leerlingen en kinderen voor wie vanwege bijzondere problematiek of een moeilijke thuissituatie maatwerk nodig is. Personeel dat nodig is voor het onderwijs in het mbo wordt gezien als cruciaal beroep.

Wat betekent de lockdown voor de kerstvakantie?

De maatregelen die gelden vanwege de lockdown en op 15 december 2020 zijn ingegaan, gelden voor iedereen in Nederland. Iedereen wordt daarbij verzocht om zoveel mogelijk thuis te blijven, ook in de kerstvakantie. De datum van de kerstvakantie zal niet veranderen. 

Open dagen en introducties liever online

Het is beter als scholen de wervings-, introductie- en verplichte intakeactiviteiten zoveel mogelijk digitaal organiseren. Is dat niet mogelijk of gewenst, bijvoorbeeld vanwege de doelgroep of de specifieke opleiding? Dan kan de school ervoor kiezen om de activiteiten op de school te organiseren. Voor activiteiten die direct met het onderwijs te maken hebben en op de school (dus niet op een externe locatie) worden georganiseerd, geldt de maximale groepsgrootte van 30 personen niet. Het is dus mogelijk om meer dan 30 personen te ontvangen tijdens dit type activiteiten.

Bij activiteiten met een sociaal doel geldt de maximale groepsgrootte van 30 personen wel en is terughoudendheid nog meer gewenst.    

Verzuim door corona of kwetsbare gezondheid

Regels na vakantie of verblijf in het buitenland

Voor iedereen die terugreist naar Nederland geldt: bekijk voor vertrek het reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor het land waaruit u vertrekt. Daarin leest u of 10 dagen in quarantaine moet gaan bij aankomst in Nederland. Lees alle regels voor (thuis)quarantaine.

De overheid adviseert onderwijsinstellingen hun docenten, overig personeel en studenten hierop te wijzen. Zodat ze na de vakantie niet voor verrassingen komen te staan.

Verzuimmelding voor studenten met een kwetsbare gezondheid

Vanaf het studiejaar 2020-2021 geldt dat ongeoorloofd verzuim weer op de reguliere manier moet worden gemeld zowel voor leer- en kwalificatieplichtige jongeren, als voor jongeren tussen de 18 en 23 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Ook voor online of afstandsonderwijs moeten scholen het ongeoorloofd verzuim melden.

Kan een student niet naar school wegens een positieve coronatestuitslag, een kwetsbare gezondheid of de kwetsbare gezondheid van een familielid? Dan is het in het belang van de student om zoveel als mogelijk een maatwerkoplossing te krijgen door middel van online onderwijs. Zolang de student dit voor hem/haar ingerichte maatwerkonderwijs ook volgt, is er geen sprake van ongeoorloofd verzuim.

Afstandsonderwijs voor studenten uit risicogroepen

Mbo-scholen nemen allerlei specifieke maatregelen om de verspreiding van het virus te minimaliseren. Studenten die tot de risicogroepen behoren kunnen daarom bij de school of opleiding informeren over de onderwijsmogelijkheden. De school biedt deze studenten zoveel mogelijk een maatwerkoplossing om het onderwijs toch zo goed mogelijk te kunnen volgen.

Tijdelijke sluiting van een school of locatie vanwege het coronavirus

Zolang de landelijke maatregel geldt dat scholen in Nederland gesloten zijn, is het niet nodig om sluitingen en heropeningen van scholen door te geven via het meldpunt scholensluiting van de Onderwijsinspectie.

Besturen maken een melding van schoolsluiting vanwege corona wanneer een hele school of locatie tijdelijk sluit. Dit doen zij via de beveiligde online omgeving voor contact tussen de inspectie en scholen (het Internet Schooldossier van de Inspectie van het Onderwijs). Het registreren van een melding kost hooguit een paar minuten tijd.

De registratie is erg belangrijk om zicht te houden op de continuïteit van onderwijs en maatregelen voor te bereiden als dat nodig is. Na de melding neemt de inspectie (waar nodig) contact op met het bestuur om de tijdelijke oplossingen voor de continuïteit van het onderwijs en vooruitzichten te bespreken.

Het bestuur doet ook een melding als de school of locatie weer opengaat.

Examens in het mbo

De examens in het mbo gaan zoveel mogelijk door. De examens kunnen online, op stageplekken of andere locaties worden afgenomen, mits voldoende afstand gehouden kan worden en andere instructies van het RIVM in acht worden genomen. Studenten kunnen tot 1 januari 2022, in het uiterste geval, het diploma behalen zonder een resultaat voor rekenen en de keuzedelen, en bij de entreeopleiding ook zonder meting van de taalvaardigheid voor Nederlands.

Meer informatie over mbo-examens tijdens corona

• Studenten bekijken informatie over examens en diploma's tijdens corona op de website van JOB mbo.
• MBO-scholen bekijken de handreiking over verantwoorde diplomering van studenten op de website van de MBO Raad.

Aanpassingen in het onderwijs, bij stages of leerbanen door corona

Online lessen volgen op school

Overleg met uw school wanneer u op de mbo-school terecht kunt om gebruik te maken van de leer- en ICT-faciliteiten van de school.

Stoppen met stage of leerbaan

Het uitgangspunt is dat stages en leerbanen doorgaan. Als je vindt dat jouw stage of leerbaan te risicovol is door corona dan kun je dat aangeven bij de school en je leerbedrijf. Samen kun je dan naar een oplossing zoeken.

Problemen met leerbaan door corona

Als je in september bent ingeschreven voor een bbl-opleiding en eind 2020 nog geen leerbaan hebt gevonden, dan gaat de school samen met jou andere opties onderzoeken waar meer kansen zijn. Dat kan bijvoorbeeld een andere bbl-opleiding zijn, door een leerbaan in een ander regio in Nederland te zoeken of door een paar maanden te switchen naar de bol-variant van de opleiding.

Problemen met stage door corona

Als je eerder al een stage hebt gedaan dan kan het zijn dat de school oordeelt dat je al voldoende vaardigheden in huis hebt op basis van de eerste stage. Als dat niet zo is dan zal de school je helpen met het zoeken naar een (andere) stage, ook in andere sectoren waar zij vinden dat je iets kunt leren dat past bij je opleiding. Als ook de school niets kan vinden of organiseren dan zal de school met je bespreken hoe je verder wilt. Misschien heb je bijvoorbeeld ook wel interesse in een andere opleiding waar meer stageplaatsen zijn. Als dat niet zo is, dan loop je mogelijk wel studievertraging op.

Internationale stage niet mogelijk bij oranje of rood reisadvies

Het is niet mogelijk om stage te lopen in landen met een oranje of rood reisadvies op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Door corona zijn dat veel meer landen dan normaal. Er zijn wel alternatieven:

• Stage volgen in Nederland bij een internationaal bedrijf. SBB heeft een lijst van deze bedrijven, je kan je school daar naar vragen.
• Blended stage: eerst doe je vanuit Nederland online opdrachten voor een buitenlands bedrijf of instelling en later ga je fysiek naar het buitenland. Zo ben je ook alvast voorbereid op het latere verblijf in het buitenland.
• Een internationale dimensie aan de opleiding toevoegen, zoals gebruik maken van de keuzedelen internationalisering, internationale MOOC’s of via e-twinning.    

Financiële informatie voor mbo-scholen

Extra geld voor mbo-scholen

In juni en augustus hebben scholen een aanvraag kunnen doen voor mbo en overige educatie voor extra inhaal- en ondersteuningsprogramma’s, naast reguliere onderwijstijd aan studenten die dit nodig hebben. Hiervoor is in totaal circa € 70 miljoen beschikbaar geweest.  

Meer informatie over de subsidieregeling is te vinden op: Subsidieregeling inhaal- en ondersteuningsprogramma's onderwijs 2020-2021 en de veel gestelde vragen daarover: informatie en veelgestelde vragen over de subsidieregeling onderwijs 2020-2021

Verder stelt het kabinet bijna € 30 miljoen extra beschikbaar voor voldoende stages in het mbo en maakt het kabinet ca € 350 miljoen vrij om te voorkomen dat kwetsbare schoolverlaters werkloos worden. Deze € 350 miljoen gaat deels naar onderwijsinstellingen en deels naar gemeenten.

Daarnaast stelt het kabinet € 210 miljoen extra beschikbaar voor de inzet van extra personeel, bijvoorbeeld vanwege vervanging wanneer een docent in quarantaine moet of voor de handhaving van de RIVM-maatregelen. Hiervan is € 52 miljoen beschikbaar voor het mbo.

Financiële informatie voor studenten

Eenmalige tegemoetkoming voor mbo-studenten in 2020

Besloten is om alle studenten die in de maanden juni, juli, augustus of september 2020 uit hun recht op basisbeurs (in mbo-bol) of aanvullende beurs (mbo-bol en hoger onderwijs) lopen een eenmalige tegemoetkoming te bieden. Deze compensatie is voor studenten in zowel het bekostigd als het niet-bekostigd onderwijs. Voor bol-studenten met alleen een basisbeurs is dit een bedrag van € 800, voor bol-studenten die alleen een aanvullende beurs ontvangen is dit een bedrag van € 1.200, en bol-studenten met een basis- en aanvullende beurs krijgen een tegemoetkoming van € 2.000. Deze tegemoetkoming heeft DUO eind september 2020 uitgekeerd aan deze specifieke groep studenten.

Zie ook www.duo.nl/corona.

Eenmalige tegemoetkoming voor mbo-studenten in 2021

Alle studenten in het bekostigd mbo die in het studiejaar 2019-2020 en 2020-2021 zijn ingeschreven en die tussen 1 augustus 2020 en 31 januari 2021 een diploma behalen, krijgen in het eerste kwartaal van 2021 eenmalig een tegemoetkoming. 

Voor een bbl-student in het mbo is dat een eenmalige tegemoetkoming van € 150. Een bol-student in het mbo ontvangt € 300.

Bij bekostigd onderwijs betaalt (bekostigt) de overheid de onderwijsinstelling voor het geven van opleidingen. Vraag na bij de onderwijsinstelling of deze bekostigd onderwijs geeft. 

Hoger leenbedrag bij acute financiële problemen

Verder krijgen studenten de mogelijkheid het leenbedrag te verhogen bij acute financiële nood. Dit kan ook met terugwerkende kracht vanaf het begin van het studiejaar. Mocht dit onvoldoende zijn, dan kunnen zij contact opnemen met DUO over de mogelijkheden. Ook worden studenten niet ‘gestraft’ wanneer zij (bijvoorbeeld doordat ze in vitale beroepen werken) in 2020 meer verdienen dan de bijverdiengrens. Er vindt over dit jaar geen bijverdien-grenscontrole plaats.

Reisproduct verandert niet    

Het studentenreisproduct verandert niet en blijft geldig op de gebruikelijke tijdstippen. Mbo-studenten hebben standaard recht op de reisvoorziening voor hun nominale studieduur plus drie jaar extra. Meer reisrecht is dus niet nodig voor studenten die door corona langer over hun studie doen.

Studievoortgang in 2020-2021

Bindend studieadvies gaat door

Een mbo-school mag pas een negatief BSA geven wanneer: 1. er voldoende beeld is over de studievoortgang van een student; 2. wanneer voldoende voorzieningen zijn getroffen om een goede voortgang mogelijk te maken. Ook moet de school bij het afgeven van het BSA de persoonlijke omstandigheden van de student betrekken. Het feit dat de student onvoldoende studievoortgang heeft geboekt vanwege de coronamaatregelen, en daardoor niet alle resultaten heeft kunnen behalen, is zo’n omstandigheid.

Scholen kunnen in de 10e tot en met de 12e maand na de start van de opleiding (bij meerjarige opleidingen) een BSA afgeven, mits voorafgegaan door een waarschuwing en verbeterperiode.

De maatregelen over BSA gelden alleen voor het bekostigd onderwijs.

Zonder mbo4-diploma naar het hbo, nu toch vertraging

Een mbo-student die door de maatregelen vanwege het coronavirus nog 1 of enkele kleine vakken of de stage niet heeft kunnen afronden voor 1 september 2020, of in de afronding van beroepspraktijkvorming zit, kan in studiejaar 2020-2021 toch zijn toegelaten tot een bachelor of ad-opleiding aan een hogeschool. De student heeft tot 1 januari 2021 de tijd om het mbo-diploma volledig af te maken. Lukt dat voor 1 januari niet, dan moet je in principe de opleiding verlaten. Je keert dan terug naar het mbo om daar jouw mbo-4-diploma te halen.

Wanneer je niet jouw diploma hebt kunnen halen omdat jouw mbo-examens buiten jouw schuld niet zijn doorgegaan dan kun je jouw hbo-instelling vragen of je toch jouw hbo-opleiding mag voortzetten. Het is dan aan de hbo-instelling om te bepalen of het klopt dat de vertraging komt doordat een mbo-examen niet door heeft kunnen gaan en of zij jou meer tijd willen geven om het mbo-diploma te halen terwijl je ook de hbo-studie voortgezet. 

Je hebt dan tot 1 september 2021 tijd om alsnog het mbo-4-diploma te halen.

Laat je wel goed informeren over de consequenties van het voortzetten van de hbo-studie zonder mbo-diploma. Ook over de mogelijke financiële gevolgen.

Ook voor niet-bekostigde hogescholen geldt de mogelijkheid om in incidentele gevallen de termijn voor het behalen van het mbo-4-diploma te verruimen tot maximaal tot 1 september 2021. Ook hier is het van belang dat de hbo-instelling de student goed informeert.

Voorwaardelijk toegelaten: voor 1 januari 2021 diploma halen

Jouw vorige mbo-opleiding moet je in principe voor 1 januari 2021 met een diploma afronden. Ook hier kan de termijn worden verlengd. Dat kan naar uiterlijk 31 juli 2021.

Informatie over het studiejaar 2021-2022

Bekostigde mbo-instellingen moeten uiterlijk 1 februari 2021 aan aspirant-studenten kenbaar maken hoe hun intake- en toelatingsactiviteiten (inclusief opleidingen met een capaciteitsfixus) plaatsvinden en hoe hun toelatingsbeleid is vormgegeven. Voor aankomende studenten is de voorlichting over het arbeidsmarktperspectief in tijden van corona nog meer van belang dan het al was. Bij de intake wordt het arbeidsmarktperspectief en de beschikbaarheid van stageplekken besproken met aankomende studenten. Het perspectief voor jongeren is van groot belang, aanstaande eerstejaars vanuit het voortgezet onderwijs mogen niet onevenredig getroffen worden. Daarom is een goede LOB nu meer dan ooit aan de orde.

Aanmelding studiejaar 2021-2022

Studenten die vanaf studiejaar 2021-2022 willen starten met een mbo-opleiding, moeten zich uiterlijk op 1 april 2021 aanmelden voor die opleiding. Dit om recht op automatische toelating te hebben tot die opleiding. Dit was voor afgelopen jaar 1 mei.

Bekijk ook:

• Actuele nieuwsberichten over het coronavirus