Giften en subsidies politieke partijen

Landelijke politieke partijen kunnen een subsidie krijgen van de Rijksoverheid. Bijvoorbeeld voor onderzoek of scholing of om nieuwe leden te werven. Ook kunnen ze giften van particulieren ontvangen. Grotere giften moeten openbaar zijn.

Giften aan politieke partijen openbaar

Politieke partijen moeten openheid geven over de giften die ze ontvangen. Dit is vastgelegd in de Wet financiering politieke partijen. Doordat partijen verplicht zijn om grotere giften openbaar te maken, kan niemand anoniem politieke invloed ‘kopen’.

Met de wijziging van de wet zijn giften uit het buitenland verboden aan:

de Nederlandse politieke partijen;
aan de partijen verbonden organisaties (bijvoorbeeld jongerenorganisaties);
kandidaten bij de Tweede Kamerverkiezingen.

Jaarlijks overzicht van giften, subsidies en schulden van partijen

Partijen moeten elk jaar hun financiële stukken voorleggen aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Jaarlijks vóór 1 juli sturen zij BZK de volgende stukken:

Financieel verslag van het voorafgaande kalenderjaar
Het verslag bevat een overzicht van ontvangen subsidies, giften en overige inkomsten en schulden.
Overzicht van giften van in totaal € 1.000 of meer per donateur per jaar
Het overzicht bevat de naam en woonplaats van de gever.
Overzicht van schulden van € 25.000 of meer
Het overzicht bevat de naam en adres van de geldverstrekker.

De minister van BZK maakt deze documenten openbaar. Naast een overzicht van giften en schulden maakt de minister van BZK in het kader van de verkiezingen aanvullende overzichten van giften en schulden openbaar.

Meldplicht substantiële giften aan politieke partijen

Op 1 januari 2023 is de Wet financiering politieke partijen op een aantal punten gewijzigd. Eén van deze wijzigingen is dat politieke partijen en hun neveninstellingen verplicht zijn om giften vanaf € 10.000 per donateur per jaar binnen 3 dagen na ontvangst te melden bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

De minister maakt deze giften vervolgens openbaar door publicatie op Rijksoverheid.nl:

Regels partijfinanciering gelden ook voor jongerenorganisaties

De regels gelden ook voor organisaties die verbonden zijn aan een politieke partij. Bijvoorbeeld een jongerenorganisatie.

Voorwaarden subsidie politieke partijen

Om in aanmerking te komen voor subsidie moet een politieke partij aan de volgende voorwaarden voldoen:

de partij is vertegenwoordigd in de Eerste en of Tweede Kamer;
de partij heeft ten minste 1.000 leden. Deze leden moeten jaarlijks minimaal € 12 contributie betalen.

Hoogte subsidie politieke partijen

Hoe meer zetels een partij heeft in het parlement en hoe meer leden, hoe hoger de subsidie. De hoogte van de totale subsidie aan politieke partijen hangt af van het aantal partijen dat een aanvraag indient. De Rijksoverheid heeft jaarlijks een maximum bedrag voor alle subsidies aan politieke partijen. In 2021 was ongeveer € 27,6 miljoen beschikbaar voor politieke partijen.

Besteding subsidies politieke partijen

De subsidie aan een politieke partij bestaat uit 4 delen:

een algemeen deel voor de politieke partij zelf;
een deel voor het politiek-wetenschappelijk instituut van de partij;
een deel voor de jongerenorganisatie van de partij;
een deel voor buitenlandse activiteiten van de partij.

De subsidies 2 t/m 4 mogen niet voor andere doelen worden ingezet.

Politieke partijen mogen de subsidie alleen gebruiken voor:

politieke vormings- en scholingsactiviteiten;
informatievoorziening;
onderhoud contacten met zusterpartijen buiten Nederland en ondersteuning van hun vormings- en scholingsactiviteiten voor die partijen;
activiteiten die participatie van jongeren bij politiek bevorderen;
werving, selectie en begeleiding van politieke ambtsdragers;
activiteiten voor verkiezingscampagnes.

Subsidie vóór 1 november aanvragen

Het ministerie van BZK geeft de subsidie per kalenderjaar. Politieke partijen moeten de subsidieaanvraag elk jaar voor 1 november indienen.