Meer duurzaamheid in de zorg

Doel Green Deal Duurzame Zorg

Zorginstellingen, overheden en bedrijven hebben afspraken gemaakt in de Green Deal Duurzame Zorg. Zodat de zorg ook op lange termijn goed is voor mensen, voor de planeet en voor de welvaart. En dus niet leidt tot extra vervuiling of gezondheidsklachten. Klimaatverandering en milieuverontreiniging leiden namelijk tot meer en andere zorgvragen.

Deze 3e Green Deal Duurzame Zorg heeft onder andere de volgende doelen:

• toewerken naar groene en klimaatneutrale zorg;
• meer inzet op preventie en aandacht voor gezondheid van mensen;
• verminderen van de negatieve impact die de zorg heeft op klimaat en milieu. 

Deze Green Deal werd tijdens de Nationale Klimaatweek 2022 gepubliceerd en geldt van 2023 tot en met 2026. Bedrijven en instellingen uit het hele zorgveld kunnen zich gedurende de looptijd van de Green Deal aansluiten.

Afspraken in de Green Deal Duurzame zorg

Ondertekenaars van de Green Deal verbinden zich aan 5 afspraken. Daarnaast vult iedere ondertekenaar zijn belofte aan met eigen ambities en doelen. De 5 overkoepelende afspraken zijn: 

• Gezondheid bevorderen van patiënten, cliënten en medewerkers op het gebied van voeding, omgeving en leefstijl
  Om de fysieke en mentale gezondheid van mensen te verbeteren, is afgesproken dat zorgorganisaties en overheid:
  • gezondere, plantaardige en duurzamere voeding voor patiënten, cliënten en zorgmedewerkers stimuleren; 
  • nieuwe kennis en ervaring over een gezondheid bevorderende leef- en werkomgeving in en rondom zorglocaties toepassen. 
• Bewustwording creëren en kennis vergroten over de impact van de zorg op het klimaat en milieu en andersom
  Professionals in de zorg moeten goed weten wat de relatie is tussen menselijk handelen, klimaat, milieu en gezondheid. Om dat voor elkaar te krijgen:
  • draagt de zorg actief bij aan het maatschappelijke debat over klimaatverandering en milieuvervuiling;
  • wordt duurzame zorg en Planetary Health ingebed in zorgopleidingen;
  • worden preventie en duurzame zorg in strategiedocumenten (zoals inkoopbeleid) opgenomen van zorgorganisaties en zorgverzekeraars.
• Klimaatneutraal zijn in 2050
  In 2050 moeten alle zorgorganisaties klimaatneutraal werken. Daarom staan in de Green Deal de volgende afspraken:
  • Zorgorganisaties houden bij (nieuwe) gebouwen, vervoer en inkoop rekening met energiebesparing. En met het gebruik van duurzame energie. 
  • Met zogenaamde routekaarten moeten grote zorgorganisaties sinds 1 juli 2023 laten zien met welke (wijkgerichte) aanpak ze de CO₂-uitstoot gaan verminderen. Bijvoorbeeld door het energieverbruik van gebouwen voor langdurige zorg en ziekenhuizen te verlagen. Zie ook de Routekaart Care (januari 2020) en de Concept routekaart Cure (januari 2020).
• Grondstofgebruik en restafval terugdringen
  De zorg verbruikt veel materialen, hulp- en beschermingsmiddelen en veel grondstoffen. De zorgsector gaat meer inzetten op hergebruik en minder verbruik van grondstoffen en materialen waar dat kan. Het streven is dat in 2030 maximaal 25% van al het afval in de zorg ‘ongesorteerd restafval’ is. Bovendien wil men dat er in 2026 al 25% minder ongesorteerd restafval is ten opzichte van 2018. In 2030 mag maximaal 25% van het afval uit de zorg ongesorteerd restafval zijn. 
  Dit wil de zorgsector bereiken door:
  • duurzaam en circulair inkopen als uitgangspunt op te nemen in het inkoopbeleid, bijvoorbeeld door waar mogelijk herbruikbare producten en diensten in te kopen;
  • het verbruik van luiers en continentiemateriaal te verminderen. 
• Milieubelasting van medicatie(gebruik) verminderen
  Het gebruik van medicijnen zorgt voor medicijnresten in het grond- en oppervlaktewater. Ook heeft de productie van geneesmiddelen een klimaat- en milieu-impact. Om de milieubelasting van medicatie(verbruik) te verminderen gaan zorgsector en overheid:
  • noodzakelijke medicijnen in de juiste hoeveelheid voorschrijven en verstrekken;
  • minder lozing van röntencontrastmiddelen stimuleren;
  • de Ketenaanpak Medicijnresten uit water voortzetten.

Rollen van de Green-Deal-partners

Binnen het programma Duurzame Zorg werken de Rijksoverheid, brancheorganisaties, zorgaanbieders en ambassadeurs voor duurzame zorg samen. Zij hebben allemaal hun eigen rol bij de verduurzaming van de zorgsector.

Rijksoverheid

De Rijksoverheid zorgt dat verschillende partijen bij elkaar komen. Zodat ze van elkaar kunnen leren en goede afspraken met elkaar kunnen maken. Er is ook een rol voor het Rijk bij de Green Deal door voor de zorginstellingen de knelpunten voor verduurzaming op te lossen.

Het projectteam Duurzame Zorg bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport verstuurt de nieuwsbrief Duurzame Zorg. Daarin staan ontwikkelingen binnen het programma. Het projectteam organiseert ook evenementen, zoals het jaarlijkse Congres Duurzame Zorg in oktober. Contact opnemen met het projectteam kan via duurzamezorg@minvws.nl of via X (voorheen Twitter).

Klimaatconferentie Glasgow 2021: ambities Nederland 

Minister De Jonge sprak tijdens de Klimaatconferentie in Glasgow (november 2021) uit dat de Nederlandse zorgsector zich voorbereidt op de gevolgen voor de gezondheidszorg door klimaatverandering. De klimaatcrisis is ook een gezondheidscrisis. Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de gezondheid. Omdat er bijvoorbeeld meer kans is op overstromingen, kunnen daardoor slachtoffers vallen. Hittegolven kunnen zorgen voor extra ziekte en sterfte onder kwetsbare groepen.

Minister De Jonge wil de zorg ondersteunen en een  duurzame gezondheidszorg bevorderen. Hij sluit zich daarbij aan bij een wereldwijde oproep om voorbereid te zijn op de veranderingen die het  gevolg zijn van klimaatverandering. De minister en de staatssecrataris hebben daarom 'commitments' uitgesproken. 

Brancheorganisaties

De brancheorganisaties van zorgaanbieders maken hun leden bewust van het belang van verduurzaming. En stellen werkgroepen in waarin aanbieders kunnen samenwerken. Ook ondersteunen zij zorginstellingen met kennisuitwisseling, waaronder goede voorbeelden van duurzame zorg.

Zorgaanbieders

De zorgaanbieders die meedoen aan deze Green Deal laten zien welke maatregelen zij nemen. Dat kunnen zij bijvoorbeeld doen met keurmerken die laten zien dat hun gebouw of bedrijfsvoering duurzaam zijn. En door goede voorbeelden te delen met andere instellingen.

Ambassadeurs voor duurzame zorg

In de zorgsector melden zich steeds meer duurzaamheidsambassadeurs aan. Zij lopen voorop en helpen om de ideeën van de Green Deal Duurzame Zorg bekender te maken.