Financiële scans gemeenten

De gemeente kan haar financiële situatie op verschillende manieren (laten) onderzoeken. Bijvoorbeeld met een begrotingsanalyse, een begrotingsscan of een herindelingscan.

Vergelijken met een begrotingsanalyse

Met een begrotingsanalyse kunnen de nettolasten en de hoeveelheid personeel van een gemeente vergeleken worden met onder andere:

  • de ijkpunten van het gemeentefonds;
  • een zelf te kiezen selectiegroep;
  • soortgenoten (qua sociale structuur en centrumfunctie);
  • de groottegroep;
  • het gemiddelde van de gemeenten in de provincie.

Gemeenten kunnen dit zelf doen. Hiervoor heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een digitaal rekenblad per jaar gemaakt.  

Begrotingsscan gemeente

Een inspecteur van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de provinciale toezichthouder doen de begrotingsscan voor gemeenten. Zij beoordelen de financiële situatie en doen aanbevelingen voor verbetering. Alleen gemeenten die door hun financiële positie onder preventief toezicht staan van de provincie kunnen een begrotingsscan aanvragen.

De provincie moet erop toezien dat alle gemeenten in de provincie er financieel gezond voor staan. Dit is een wettelijke taak die in de Gemeentewet staat. Ook houdt de provincie toezicht op gemeenschappelijke regelingen. Deze taak staat in de Wet gemeenschappelijke regelingen. Preventief toezicht houdt in dat de gemeente haar begroting en begrotingswijzigingen voor goedkeuring aan de provincie moet voorleggen.

Herindelingscan gemeente

De gemeente kan de financiële gevolgen van een herindeling vooraf laten onderzoeken. Dit is een herindelingscan voor gemeenten. De betrokken provincie kan in samenwerking met het ministerie zo’n scan doen. Dit gebeurt op verzoek van alle gemeenten die te maken hebben met de herindeling. Het ministerie stelt het databestand voor de herindelingscan beschikbaar en zorgt voor het onderhoud ervan. De provincie voert de herindelingscan uit in overleg met de betrokken gemeenten.