Nederland draagt bij aan internationale rechtsorde
Ondersteunen van internationaal recht is een vast onderdeel van het Nederlandse buitenlandbeleid. In artikel 90 van de Nederlandse grondwet staat dat de regering zich actief inzet voor de bevordering van de internationale rechtsorde.
Verdragen basis internationale rechtsorde
Een sterke internationale rechtsorde is nodig voor een rechtvaardige, vreedzame en welvarende wereld. Daarvoor zijn internationale normen nodig. Regeringen in oorlog moeten weten dat ze geen burgers mogen doden. Soldaten moeten weten dat ze geen mensen mogen martelen.
De normen voor de internationale rechtsorde staan in verschillende internationale verdragen:
- Genocide Verdrag van de Verenigde Naties uit 1948;
- Geneefse Verdragen over het humanitaire oorlogsrecht uit 1949.
Internationaal Strafhof
Het Internationaal Strafhof (ICC) is in 1998 middels het Statuut van Rome opgericht om de straffeloosheid voor de meest ernstige misdrijven tegen te gaan. Het heeft rechtsmacht over 4 soorten misdrijven: oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid, genocide en sinds 2018 ook het misdrijf van agressie.
Internationale tribunalen
In de jaren '90, voor de oprichting van het ICC, hebben de Verenigde Naties (VN) 2 ad-hoc tribunalen opgericht. Dit zijn het Joegoslavië Tribunaal en het Rwanda Tribunaal. Sindsdien zijn ook het Speciaal Tribunaal voor Sierra Leone, Speciaal Tribunaal voor Libanon en het Cambodja tribunaal opgericht. Alleen de laatste 2 tribunalen zijn nog actief.
Het Joegoslavië- en Rwanda Tribunaal zijn overgegaan in een VN restmechanisme voor Internationale Tribunalen. Sierra Leone heeft zijn eigen resttribunaal met vestigingen in Den Haag en Freetown. Resttaken zijn onder andere getuigenbescherming, archiefbeheer, toezicht op de uitvoering van straffen en herzieningszaken.
Bewijsgaringsmechanismen
Er zijn speciale mechanismen die bewijs verzamelen en analyseren voor toekomstige rechtszaken. Dit gebeurt in gevallen waar:
- het ICC (nog) geen rechtsmacht heeft;
- geen vervolging op nationaal niveau plaatsvindt;
- behoefte is aan een centraal punt van bewijsverzameling.
Huidige bewijsgaringsmechanismen zijn:
- International Impartial and Independent Mechanism (IIIM) for the Syrian Arab Republic.
- Investigative Team to promote accountability for crimes committed by Da'esh / ISIL in Iraq and the Levant (UNITAD).
- Independent Investigative Mechanism for Myanmar (IIMM).