Vernieuwing rechtsbijstand
De overheid wil dat mensen gemakkelijk en snel de juiste route vinden bij een juridisch probleem. En dat zij goed geholpen worden om hun juridisch probleem (en eventueel andere problemen) op te lossen. Daarom werkt de overheid sinds 2018 aan een vernieuwing van de gesubsidieerde rechtsbijstand. Het daarvoor vormgegeven programma stelselvernieuwing rechtsbijstand loopt tot 1 januari 2026 waarna een aanpassing van de wet rechtsbijstand (Wrb) volgt.
Oplossing hulpvraag rechtzoekende centraal
Het oplossen van de hulpvraag van de rechtzoekende staat centraal. De overheid wil dat iedereen toegang heeft tot passende informatie, advies en ondersteuning bij juridische problemen. Zoals bij echtscheiding, burenruzie, ontslag of schulden. Veel mensen kiezen in dit soort situaties voor een juridische procedure. Mogelijk passen andere vormen van hulp beter bij het probleem.
Informatie en advies bij juridische problemen
De overheid wil dat iedereen in een vroege fase gemakkelijk toegang heeft tot informatie, advies en ondersteuning bij juridische problemen. Deze hulp is online, via spreekuren in de buurt of telefonisch beschikbaar. Deze vormen van hulp worden verbeterd. Denk aan de verbeterde website van het Juridisch Loket of het bellen met het Juridisch Loket. Dit is sinds 1 januari 2023 gratis voor mensen met een laag inkomen (tel: 0800 8020).
Mensen met complexe problemen kunnen rekenen op betere duurzame oplossingen door meer samenwerking tussen sociale en juridische hulpverleners, bijvoorbeeld tussen wijkteams, sociaal raadslieden, het Juridisch Loket en advocaten. Ook is er op steeds meer plekken sociaaljuridische hulp beschikbaar, denk bijvoorbeeld aan een bibliotheek of een rechtswinkel. Wordt er geen oplossing gevonden? Dan kunnen mensen naar een gespecialiseerde (sociaal) advocaat of mediator. Binnen de stelselvernieuwing wordt gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van de juridische dienstverlening. Mensen moeten kunnen rekenen op deskundige dienstverlening door een gespecialiseerde advocaat of mediator.
Aan deze hulp door een advocaat of mediator zijn kosten verbonden. De overheid betaalt mee in deze kosten voor mensen met een laag inkomen. Dit is gesubsidieerde rechtsbijstand.
Caribisch Nederland
Er wordt ook gewerkt aan een laagdrempelige voorziening voor informatie, advies en ondersteuning en (waar nodig) doorverwijzing naar een advocaat of mediator voor burgers in Caribisch Nederland.
Minder onnodige juridische procedures
De overheid wil onnodige procedures tussen overheid en burgers in het bestuursrecht voorkomen. Ze zet in op betere dienstverlening en wet- en regelgeving met ruimte en oog voor maatwerk en de menselijke maat.
Het team Burgergerichte overheid van het ministerie van Justitie en Veiligheid helpt uitvoeringsorganisaties zoals UWV en SVB en gemeenten om meer burgergericht te gaan werken en procederen. Bijvoorbeeld door meer rekening te houden met het specifieke probleem van een burger. Het doel en de aanpak van deze burgergerichte aanpak staan in de brochure Deelprogramma Burgergerichte overheid.
Een voorbeeld van betere dienstverlening door samenwerking tussen het Juridisch Loket en UWV staat in het Jaarbericht 2021 van de JenV-brede Werkagenda.
Het project ‘Procedeergedrag overheid’ heeft ruim 100 mensen gesproken over problemen bij het procederen met en door de overheid. Een bloemlezing van citaten over de problemen in procedures in het bestuursrecht staan in het rapport 'Een Beschikkingenfabriek'. Het rapport helpt om de problemen en oorzaken van het procedeergedrag van de overheid te analyseren.
Ook is het boekje over de probleem- en oorzakenanalyse over onnodige procedures in het bestuursrecht uitgekomen. In het boekje ‘Gevangen in procedures’ staat een schematische weergave van problemen en oorzaken bij onnodige procedures tussen burger en overheid. En het procedeergedrag van de overheid. Dit project leidt uiteindelijk tot een actieplan Procedeergedrag overheid.
Betere vergoedingen voor rechtshulpverleners
De overheid heeft in januari 2022 de vergoedingen voor rechtshulpverleners (advocaten en mediators) verbeterd. In de tweede helft van 2023 wordt een onafhankelijke commissie ingesteld om een herijking van de vergoedingen van rechtsbijstandverleners voor te bereiden. Deze commissie zal met een voorstel komen op basis van de tijdsbesteding van rechtsbijstandverleners aan zaken in 2022 en 2023.
Vormgeving vernieuwing rechtsbijstand
In de afgelopen jaren is in pilots ervaring opgedaan met verschillende nieuwe werkwijzen. Pilots (of onderdelen) die succesvol zijn, kunnen worden doorgevoerd in de bestaande organisatie(s). Het WODC is in juni 2023 gestart met de evaluatie van de opbrengsten van alle pilots. Bekijk voor meer informatie het overzicht van de pilots.
Betrokken organisaties
Om de stelselvernieuwing rechtsbijstand mogelijk te maken, werkt het ministerie van Justitie en Veiligheid samen met betrokken organisaties in en om het stelsel rechtsbijstand. Dit zijn onder meer:
Ook de Nederlandse Orde van Advocaten, de Mediatorsfederatie Nederland, Divosa, Sociaal Werk Nederland en het Verbond van Verzekeraars zijn hierbij betrokken.
Video: Ervaringen pilot in Hillesluis
In deze video de praktijkervaringen van het wijkteam in Hillesluis. De pilot laat zien dat een intensieve samenwerking tussen hulpverleners en juristen mensen met problemen beter helpt.
Video: Minister Dekker maakt kennis met de digitale assistent Julo op de website van het Juridisch Loket
Minister Dekker maakt kennis met de digitale assistent Julo op de website van het Juridisch Loket. De digitale assistent helpt mensen bij het krijgen van een advies bij juridische vragen over bijvoorbeeld echtscheidingen en ontslag.
Welkom minister Dekker.
Graag leg ik u meer uit over hoe het Juridisch Loket
juridische adviezen en informatie voor 17 miljoen Nederlanders eenvoudig
toegankelijk maakt.
En ik neem u mij in een rondleiding van onze nieuwe digitale assistent met de naam Julo.
Dit is de homepage en als u bij onderwerpen 'Familie en Relatie' aanklikt en daaronder valt nu de chat die we erbij hebben gezet.
En als ik dan hier op het stukje 'Scheiding' druk, dan gaat de digitale assistent zich openen.
En de digitale assistent is eigenlijk zo ontwikkeld dat hij bijvoorbeeld bij scheiden eenvoudige vragen stelt aan de klant.
Zoals: zijn er kinderen? Heeft u een samenlevingscontract? Of zijn er huwelijkse voorwaarden?
En op basis van die informatie geeft die digitale assistent een persoonlijk advies.
Ok, de antwoorden die je geeft en het advies dat hier nu op papier staat, hoe komt dat nou precies tot stand?
Die digitale assistent is ontwikkeld door onze juristen.
Maar wel in nauwe samenwerking met advocaten.
En ook de klanten van het juridisch loket.
Daarom is de klant eigenlijk verzekerd van hoogwaardige, actuele en betrouwbare informatie.
Eigenlijk neemt hiermee de digitale assistent je bij de hand om te komen tot een goed advies.
Dus niet alleen maar kijken naar de achterkantnals je eventueel naar de rechter moet, als je er niet uit komt, vergezeld bijvoorbeeld van een advocaat.
Maar dat je helemaal aan de voorkant ook kijkt naar wat kun je doen met betere voorlichting eenvoudige vormen van advies.
En ik kan me best voorstellen dat als je in een scheiding ligt of als je een scheiding overweegt en wil weten wat komt daar nou bij kijken.
Dat het Juridisch Loket één van de eerste plekken iswaar je aanklopt.
En dat het dan ook fijn en makkelijk is dat je, zonder dat je afspraak hoeft te maken toch met het beantwoorden van een paar eerste vragen eigenlijk een eerste goed advies krijgt.
Heel veel dank.
Heel mooi.
Succes.
Graag gedaan.
U ook en bedankt.
Groeten, tot ziens.
Hoi!
Video: minister Dekker bezoekt Rotterdam Zuid
Minister Dekker voor Rechtsbescherming bezoekt het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Met dit programma pakken het Rijk, de gemeente Rotterdam en andere partijen uitdagingen en problemen in de wijk aan. Bijvoorbeeld criminaliteit en schulden.
Minister Dekker: “ Ik ben hier vandaag in Rotterdam Zuid. Bij het Nationaal Programma van de gemeente Rotterdam om de uitdagingen en problemen hier in de wijk aan te pakken. En die zijn enorm. Op het gebied van criminaliteit, mensen die in de knel zitten, schuldenproblematiek. Soms mensen die zorg nodig hebben, en het is interessant om te zien hoe dat hier dicht bij de bron wordt aangepakt. We maken nu eigenlijk een heleboel kosten aan hulpverlening die niet echt helpt. En als we dat slimmer organiseren kunnen we daar met zijn allen heel veel aan hebben. En vooral de mensen over wie het haat. Want we hebben in Nederland heel veel mooie oplossingen bij elkaar bedacht, maar als je niet weet dat ze bestaan en je kunt ze niet vinden, of je gebruikt de verkeerde.. dan kom je vaak erger in de problemen. Want mensen die hun huis uitgezet dreigen te worden hebben vaak ook problemen met inkomen. Soms hebben ze zorg nodig. Soms is er iets gebeurd in een gezin; huiselijk geweld. En dan kun je een deelaspect oplossen, maar daarmee heb je niet het hele probleem opgelost. Soms zitten er aan problemen ook een juridisch randje, En dan is het goed dat er sociaal raadslieden zijn, in dienst van de gemeente. En soms gespecialiseerde advocaten die dan een oplossing kunnen bieden. Dat proberen we natuurlijk zo min mogelijk te doen. Omdat je een probleem het best zo veel mogelijk kunt oplossen aan de voorkant waar het is ontstaan. In plaats van aan de achterkant bij een rechter. Maar soms kun je niet anders en dan moet het goed geregeld zijn.”
Documenten
-
Kamerbrief over voortgang stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Weerwind (Rechtsbescherming) stuurt de Tweede Kamer de 9e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand. ...
-
Kamerbrief over plan van aanpak sociale advocatuur
Minister Weerwind (Rechtsbescherming) informeert de Tweede Kamer over het plan van aanpak voor de sociale advocatuur en de ...
-
Subsidie voor mediation
Mensen die met elkaar in een gerechtelijke procedure zijn verwikkeld, kunnen met ingang van 1 maart gebruik maken van een ...
-
Voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand juli-december 2022
8e voortgangsrapportage van de stelselvernieuwing rechtsbijstand. De rapportage geeft de stand van zaken weer van de pilots voor ...
-
Kamerbrief over vervolg stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Weerwind (Rechtsbescherming) informeert de Tweede Kamer over de voortzetting van de stelselvernieuwing rechtsbijstand. ...
-
Weerwind scherpt vernieuwing stelsel rechtsbijstand aan
Minister Weerwind (Rechtsbescherming) wil dat mensen die hun recht zoeken en daarbij in aanmerking komen voor gesubsidieerde ...
-
Minister breidt kosteloze rechtsbijstand uit
Als de Staat ingrijpt in het gezin en daarbij het gezag wil weghalen, dan krijgen ouders vanaf het nieuwe jaar kosteloos ...
-
Ministerie van JenV investeerde in 2021 in behoud van een goed functionerende rechtsstaat
Op verantwoordingsdag geeft het kabinet inzicht in waar ons belastinggeld aan is besteed. Afgelopen jaar heeft het ministerie van ...
-
Prinsjesdag 2021: investeren in stabiliteit van de rechtsstaat
Het steeds meedogenlozere geweld door de georganiseerde misdaad zet de stabiliteit van de rechtsstaat steeds meer onder druk. ...
-
Problemen van mensen beter verholpen in pilots rechtsbijstand
Problemen van mensen op het gebied van bijvoorbeeld schulden en ontslag kunnen beter en sneller worden opgelost door een ...
-
Extra inzet voor rechtshulp bij echtscheiding
De vernieuwingen in de rechtsbijstand beginnen zichtbaar te worden, zo schrijft minister Dekker (Rechtsbescherming) in een brief ...
-
Een sterke rechtsstaat voor een veilige samenleving
Als de coronapandemie iets helder maakt, dan is het wel hoe afhankelijk we van elkaar zijn voor onze veiligheid en ons welzijn. ...
-
Minder beroep op rechtsbijstand tegen de overheid
De afgelopen twee jaar is het aantal keren dat mensen een beroep moesten doen op een advocaat vanwege een probleem met de ...
-
Vangnet sociaal advocaten vanwege coronacrisis
Het kabinet komt met een vangnet voor sociaal advocaten om ervoor te zorgen dat mensen met een kleine portemonnee toegang tot het ...
-
Geld beschikbaar voor nieuwe manier van werken in de rechtsbijstand
Om Nederlanders die een probleem hebben sneller en beter te helpen, stelt minister Dekker (Rechtsbescherming) 10 miljoen euro ...
-
Najaarsnota: Geld naar leraren, aanpak stikstof, criminaliteitsbestrijding en rechtsbijstand
Het kabinet stelt in de Najaarsnota 2019 een miljard euro beschikbaar voor urgente maatschappelijke problemen. Dit kan omdat niet ...
-
Rechtsbijstand: minder procedures, meer oplossingen
Iedereen kan op zeker moment in zijn leven in een nare situatie terecht komen, zoals een problematische echtscheiding, dreigend ...
-
Minister Dekker komt sociale advocatuur tegemoet
Het kabinet trekt op initiatief van minister Dekker (Rechtsbescherming) extra geld uit voor sociaal advocaten voor de komende ...
-
Kamerbrief bij 7e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Weerwind (Rechtsbescherming) stuurt de Tweede Kamer de 7e halfjaarlijkse voortgangsrapportage van het programma ...
-
Kamerbrief over 6e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Dekker (Rechtsbescherming) stuurt de 6e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand naar de Tweede Kamer. Hij ...
-
Kamerbrief bij 5e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Dekker (Rechtsbescherming) stuurt de 5e voortgangsrapportage over het nieuwe stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand ...
-
Extra inzet voor rechtshulp bij echtscheiding
De vernieuwingen in de rechtsbijstand beginnen zichtbaar te worden, zo schrijft minister Dekker (Rechtsbescherming) in een brief ...
-
Kamerbrief met 4e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Dekker informeert de Tweede Kamer over de voortgang van het vernieuwde stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand sinds ...
-
Evaluatie Pilot consumentenzaken Lessen uit een lerende praktijk
Het rapport evalueert een pilot op het gebied van consumentengeschillen. Het doel van de pilot was om ervaring op te doen met de ...
-
Bijlage 2 Uitvoering motie Groothuizen
De bijlage gaat over de uitvoering van de motie van het Kamerlid Groothuizen (D66). De motie verzocht de regering om per ...
-
Bijlage 3 - Stand van zaken pilots – peildatum 5 januari 2021
Het overzicht bevat lopende pilots, afgeronde pilots en pilots op het gebied van rechtsbijstand die op korte termijn starten en ...
-
Kamerbrief over midterm review en 3e voortgangsrapportage stelselvernieuwing rechtsbijstand
Minister Dekker informeert de Tweede Kamer over de midterm review (tussentijdse evaluatie) en 3e voortgangsrapportage van de ...
-
Kamerbrief bij 2e voortgangsrapportage stelselherziening rechtsbijstand
Minister Dekker stuurt de 2e voortgangsrapportage stelselherziening rechtsbijstand naar de Tweede Kamer. Hij beschrijft daarbij ...
-
Kamerbrief over voortgang Programma Rechtsbijstand
Minister Dekker meldt de voortgang van het programma voor de herziening van de rechtsbijstand. Kamerbrief over voortgang ...
-
Kamerbrief over contouren herziening stelsel gesubsidieerde rechtsbijstand
Minister Dekker (Rechtsbescherming) stuurt de Tweede Kamer de contouren van de herziening van de gesubsidieerde rechtsbijstand. ...
-
Toespraak minister Dekker bij presentatie modernisering gesubsidieerde rechtsbijstand
Minister Dekker voor Rechtsbescherming heeft vrijdag 9 november 2018 bij de ministerraad in Den Haag de hoofdlijnen gepresenteerd ...