Eisen aan voedselveiligheid

Bedrijven die voedingsmiddelen maken, moeten zorgen dat deze veilig zijn. Consumenten mogen er niet ziek van worden. De Rijksoverheid controleert dat bedrijven een voedselveiligheidsplan opstellen en de regels voor voedselbereiding naleven.

Voedselfraude

In de afgelopen jaren is er verschillende keren gefraudeerd met voedsel en voedselingrediënten. Bijvoorbeeld met:

  • verkoop van paardenvlees als rundvlees;
  • honing vermengd met of vervangen door suikerwater;
  • gesjoemel met het land van herkomst bij groenten, fruit en oliën.

Fraude met voedsel misleidt de consument. Het kan ook gevaarlijk zijn voor de gezondheid omdat niet bekend is wat precies in het product zit. Er kunnen stoffen inzitten waar mensen allergisch voor zijn. Ook is niet bekend welke behandelingen een product mogelijk heeft ondergaan. Zo kan een dier een medicijn hebben gekregen dat gevaarlijk is voor de mens.

Europese regels voor voedselveiligheid

De regels voor voedselveiligheid en voedselkwaliteit zijn voor alle landen van de Europese Unie (EU) gelijk. Deze regels staan in de Algemene Levensmiddelen Verordening (ALV) of General Food Law.

Voedselveiligheidseisen in Warenwet

De Rijksoverheid heeft de regels uit de Algemene Levensmiddelen Verordening in Nederlandse wetten vertaald. Levensmiddelen of producten mogen de gezondheid of veiligheid van de consument niet in gevaar brengen. In de Warenwet staat aan welke eisen voedingsmiddelen en andere producten moeten voldoen. Zo staan in de wet regels voor hygiënische bereiding en voor etikettering van levensmiddelen.

Eisen veiligheid dierlijke producten

De Wet dieren stelt eisen aan de veiligheid van vlees en andere dierlijke producten. Bijvoorbeeld over de opslag en het vervoer van vlees.

Toezicht op voedselveiligheid

Namens de overheid houdt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) onder meer toezicht op veilige voedselproductie en -verkoop. Dat doet de NVWA bij producenten, handelaren en horeca.

Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor de productie van veilige en betrouwbare voedingsmiddelen. De voedingssector heeft eigen controlesystemen. Zijn deze goed op orde? Dan krijgen ze meestal minder vaak controles van de NVWA. Zo kan de NVWA meer aandacht besteden aan bedrijven die nog niet voldoen aan alle eisen.

Voedselveiligheidsplan voor bedrijven (HACCP)

Bedrijven die met voedsel omgaan, moeten dat op een veilige en hygiënische manier doen. Daarmee voorkomen ze dat consumenten ziek worden. Met een voedselveiligheidsplan brengt een bedrijf in kaart wat er mis kan gaan. En hoe het fouten kan voorkomen. Bijvoorbeeld door toe te zien op:

  • persoonlijke hygiëne van medewerkers;
  • hygiëne tijdens vervoer van grondstoffen (zoals schone melkcontainers);
  • maatregelen tijdens behandeling of verwerking (bijvoorbeeld gebruik van schone machines die brood snijden);
  • verpakking (wordt een product snel genoeg ingevroren);
  • opslag in voldoende schone, donkere ruimtes.

Bedrijven volgen daarbij de regels voor de productie van veilig voedsel van het HACCP-systeem (Hazard Analysis Critical Control Points).

Onveilige voedselproducten melden

In voedingsmiddelen of diervoeders kunnen stoffen terechtkomen die er niet in horen. Bijvoorbeeld schimmeltoxines of resten van gewasbeschermingsmiddelen. Ook kunnen in diervoeders of levensmiddelen tijdens de productie schadelijke bacteriën terechtkomen. Zoals de listeriabacterie in gerookte vis. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van mensen als ze de toegestane gehaltes overschrijden.

Daarom hebben bedrijven een meldingsplicht als ze schadelijke stoffen in hun product ontdekken. De producent moet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) inlichten.

Onveilige voedselproducten terugvinden

Een voedselproducent moet snel kunnen achterhalen waar zijn producten vandaan komen en waar ze naartoe gaan. Zo kan een bedrijf een onveilig product snel van de markt halen en vernietigen als dat nodig is.

Internationale samenwerking voor voedselveiligheid

Naast de Algemene Levensmiddelen Verordening (ALV) werken landen van de Europese Unie (EU) samen in 2 andere organisaties:

  • Codex Alimentarius: de Europese Unie (EU) en 187 landen hebben zich aangesloten. Zij spreken regels af voor levensmiddelen. De EU baseert haar standaarden en regels op de Codex Alimentarius.
  • Europese Voedselveiligheidsautoriteit (European Food Safety Authority, EFSA): onafhankelijk onderzoeksinstituut, dat de Europese Commissie adviseert over de risico’s voor voedselveiligheid en diergezondheid.

Verantwoordelijke ministeries voedselveiligheid

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gaat onder meer over:

  • hygiëne en de keuring in het slachthuis;
  • opslag van vlees;
  • kwaliteit en veiligheid van diervoeders;
  • productie van groente en fruit;
  • gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

Gezonde voeding en voedselveiligheid vallen onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).