Landelijke maatregelen bij uitbraak vogelgriep

Ophok- of afschermplicht voor houderijen met vogels

Sinds 16 oktober 2025 geldt een landelijke ophok- en afschermplicht in Nederland.

Ophokplicht voor pluimveebedrijven

Een ophokplicht betekent dat vogels binnen moeten blijven, bijvoorbeeld in een stal, loods of schuur. Dit geldt dan voor commerciële bedrijven. Dus bedrijven die vogels houden om er geld mee te verdienen. Bijvoorbeeld voor vlees en eieren.

Voor welke vogels geldt de ophokplicht?

Wanneer de ophokplicht is ingesteld, geldt deze voor de volgende commercieel gehouden vogels (dit zijn de zogeheten risicovogels):

• kippen, kalkoenen en andere hoenderachtigen;
• ganzen, eenden en andere watervogels.

Let op: voor fazanten en loopvogels (zoals struisvogels, emoes en kiwi’s) geldt alleen een afschermplicht.

Bezoekverbod voor pluimveebedrijven

Tijdens de ophokplicht geldt sinds 26 november 2025 een strenger bezoekverbod. Dat betekent dat er alleen bezoekers op pluimveebedrijven mogen komen als het echt nodig is, bijvoorbeeld:

• voor de gezondheid van mensen of dieren;
• voor het welzijn van de dieren;
• voor de veiligheid van mensen die in de stal werken.

Dit zijn bijvoorbeeld dierenartsen of ambulancemedewerkers. Alle bezoekers moeten zich registeren en zich houden aan het hygiëneprotocol voor bezoekers van pluimveebedrijven. Dit is om te voorkomen dat bezoekers vogelgriep verspreiden. Alle bezoekers moeten:

• schoon de stallen in komen;
• zich eerst omkleden en wassen voordat zij de stallen verlaten;
• een haarnetje, handschoenen en een mondkapje dragen. 

Ook inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houden zich aan dit protocol bij een bezoek aan een pluimveebedrijf.

Dierentuinen en kinderboerderijen: bezoek wel toegestaan

• Dierentuinen mogen bezoek ontvangen, maar alleen als de risicovogels in een volière zitten.
• Kinderboerderijen mogen ook bezoek ontvangen. Maar bezoekers moeten wegblijven uit de verblijfplaats waar risicovogels gehouden worden.

Afschermplicht voor hobbyhouders, dierentuinen en kinderboerderijen

Houders van hobbyvogels moeten de dieren ook afschermen wanneer de afschermplicht van kracht is. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door ze in een volière te houden. Dit geldt ook voor vogels in dierentuinen en kinderboerderijen.

Voor welke vogels geldt de afschermplicht?

De afschermplicht geldt voor de volgende vogels (dit zijn de zogeheten risicovogels):

• hoenderachtigen, zoals kippen, kalkoenen, fazanten, kwartels, patrijzen, pauwen, parelhoenders;
• watervogels, zoals zwanen, ganzen, eenden, duikers, aalscholvers, reigers, ooievaars, ibissen, flamingo’s, futen, kraanvogels, rallen, steltlopers, meeuwen en sterns;
• loopvogels, zoals struisvogels, nandoes, kasuarissen, emoes en kiwi’s.

Bezoekverbod voor hobbyhouders

Hobbyhouders van risicovogels mogen geen bezoek toelaten in de ruimte waar de vogels worden gehouden. Dit verbod geldt in het hele land.

Evenementen met risicovogels niet toegestaan

Tijdens een ophok- of afschermplicht zijn evenementen met risicovogels niet toegestaan. Dit geldt zowel voor ondernemers als voor mensen die risicovogels als hobby houden.

Extra regels voor vervoer

Voor commerciële houders van hoenderachtigen, ganzen en eenden gelden extra vervoersregels wanneer er een ophok- of afschermplicht is. Vervoeren mag alleen:

• van bedrijf naar bedrijf zonder tussenstop;
• volgens hygiëneprotocollen voor vogelgriep;
• na een klinische inspectie van een dierenarts.

Commerciële houders die hun eenden en kalkoenen naar het slachthuis vervoeren, hoeven geen klinische inspectie te laten doen.

Aanscherping meldplicht

Als vogelgriep voorkomt in Nederland, moeten pluimveehouders eerder melding maken bij verhoogde sterfte van bijvoorbeeld leghennen en vleeskuikens.

Overzicht van maatregelen per regio

Houd bij vogelgriep de kaart met een actueel overzicht van de regio's waar maatregelen gelden in de gaten.