Landelijke maatregelen bij uitbraak vogelgriep

Ophok- of afschermplicht voor houderijen met vogels

Sinds 28 mei 2025 is er geen landelijke ophokplicht meer. Alleen in de Gelderse Vallei geldt de ophokplicht nog. 

Ook is er geen landelijke afschermplicht voor hobbyhouders meer. Alleen voor houders met meer dan 250 fazanten, loopvogels en sierwatervogels in de Gelderse Vallei geldt de afschermplicht nog. 

Ophokplicht voor pluimveebedrijven

Een ophokplicht betekent dat vogels binnen moeten blijven, bijvoorbeeld in een stal, loods of schuur. Dit geldt dan voor commerciële bedrijven. Dus bedrijven die vogels houden om er geld mee te verdienen. Bijvoorbeeld voor vlees en eieren.

Voor welke vogels geldt de ophokplicht?

Wanneer de ophokplicht is ingesteld, geldt deze voor de volgende commercieel gehouden vogels (dit zijn de zogeheten risicovogels):

• hoenderachtigen, zoals kippen en kalkoenen;
• watervogels, zoals ganzen en eenden.

Let op: voor fazanten, loopvogels (zoals struisvogels, nandoes, emoes en kiwi’s) en sierwatervogels geldt een afschermplicht.

Bezoekverbod voor pluimveebedrijven

Wanneer de ophokplicht van kracht is, mogen er alleen bezoekers op pluimveebedrijven komen als zij zich houden aan het hygiëneprotocol voor bezoekers van pluimveebedrijven. En als zij zich registreren. Dit is om te voorkomen dat bezoekers vogelgriep verspreiden. Alle bezoekers moeten:

• schoon de stallen in komen;
• zich eerst omkleden en wassen voordat zij de stallen verlaten;
• een haarnetje, handschoenen en een mondkapje dragen. 

Ook inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houden zich aan dit protocol bij een bezoek aan een pluimveebedrijf.

Dierentuinen en kinderboerderijen: bezoek wel toegestaan

• Dierentuinen mogen bezoek ontvangen, maar alleen als de risicovogels in een volière zitten.
• Kinderboerderijen mogen ook bezoek ontvangen. Maar bezoekers moeten wegblijven uit de verblijfplaats waar risicovogels gehouden worden.

Afschermplicht voor hobbyhouders, dierentuinen en kinderboerderijen

Houders van hobbyvogels moeten de dieren afschermen wanneer de afschermplicht van kracht is. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door ze in een volière te houden. Dit geldt ook voor vogels in dierentuinen en kinderboerderijen.

Voor welke vogels geldt de afschermplicht?

De afschermplicht geldt voor de volgende vogels (dit zijn de zogeheten risicovogels):

• hoenderachtigen, zoals kippen, kalkoenen, fazanten, kwartels, patrijzen, pauwen, parelhoenders;
• watervogels, zoals zwanen, ganzen, eenden, duikers, aalscholvers, reigers, ooievaars, ibissen, flamingo’s, futen, kraanvogels, rallen, steltlopers, meeuwen en sterns;
• loopvogels, zoals struisvogels, nandoes, kasuarissen, emoes en kiwi’s.

Bezoekverbod voor hobbyhouders

Hobbyhouders van risicovogels mogen geen bezoek toelaten in de ruimte waar de vogels worden gehouden. Dit verbod geldt in het hele land, als er een ophok- of afschermplicht geldt. 

Extra regels voor vervoer

Voor commerciële houders van hoenderachtigen, ganzen en eenden gelden extra vervoersregels wanneer er een ophok- of afschermplicht is. Vervoeren mag alleen:

• van bedrijf naar bedrijf zonder tussenstop;
• volgens hygiëneprotocollen voor vogelgriep;
• na een klinische inspectie van een dierenarts.

Commerciële houders die hun eenden en kalkoenen naar het slachthuis vervoeren, hoeven geen klinische inspectie te laten doen.

Aanscherping meldplicht

Als vogelgriep voorkomt in Nederland, moeten pluimveehouders eerder melding maken bij verhoogde sterfte van bijvoorbeeld leghennen en vleeskuikens.

Overzicht van maatregelen per regio

Houd bij vogelgriep de kaart met een actueel overzicht van de regio's waar maatregelen gelden in de gaten.