Kwaliteit van wetten en regels
Wetten en regels moeten doeltreffend zijn en geen ongewenste effecten hebben. Ook moeten mensen in de samenleving en rechters ze makkelijk kunnen gebruiken. Daarom heeft de Rijksoverheid kwaliteitseisen en een wetgevingstoets voor wetten en regels. En werkt de overheid aan maatregelen om die kwaliteit te verbeteren.
Kwaliteitseisen voor wetten en regels
Nieuwe wetten en regels moeten:
- voldoen aan hogere nationale en internationale wetten, zoals de Grondwet, Europese wetgeving of internationale verdragen;
- het doel van de wet of regels duidelijk beschrijven;
- effect hebben (en geen onbedoelde bijeffecten hebben);
- eenvoudig geschreven zijn;
- rekening houden met het doenvermogen van (wat haalbaar is voor) mensen;
- uit te voeren zijn;
- te handhaven zijn;
- te controleren zijn, bijvoorbeeld door politie of toezichthouders;
- te toetsen zijn door rechters.
Wetgevingstoets
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid is rijksbreed verantwoordelijk voor de kwaliteit van wetgeving. Ambtenaren van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) doen een wetgevingstoets bij wetsvoorstellen en algemene maatregelen van bestuur die complex zijn of veel impact hebben. Uit deze toets blijkt of voorstellen voldoen aan de kwaliteitseisen.
Daarnaast toetsen ministeries op andere kwaliteitseisen, bijvoorbeeld:
- het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) of een nieuwe wet niet in strijd is met de Grondwet;
- het ministerie van Economische Zaken (EZ) toetst de effecten voor bedrijven;
- het ministerie van Financiën toetst de financiële consequenties.
De ministerraad beslist met alle toetsresultaten over het wetsvoorstel.
Verbeteren kwaliteit wetgeving
Het kabinet wil de kwaliteit van wetgeving verbeteren. De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid stuurde op 6 juni 2025 een overzicht van de maatregelen die ze nemen naar de Tweede en Eerste Kamer. Denk bijvoorbeeld aan:
- zorgen dat het Beleidskompas en de invoeringstoets bekender zijn en beter worden gebruikt
- begrijpelijke taal in wet- en regelgeving stimuleren;
- meer aandacht voor doenvermogen. Dat betekent dat mensen niet alleen wetgeving begrijpen, maar er ook naar kunnen handelen.
Deze maatregelen moeten er samen toe leiden dat beleid en wetten beter werken voor de samenleving.
Verantwoordelijkheden kwaliteit wetgeving
Ambtenaren van de hele Rijksoverheid, het kabinet, de Tweede en Eerste Kamer en het ministerie van Justitie en Veiligheid hebben allemaal een belangrijke rol in het bewaken van de kwaliteit van wetgeving. Al die rollen en het wetgevingsproces staan in de factsheet ‘Hoe zorgen we voor goede wetgeving?’.