Aanpak schijnzelfstandigheid
De overheid wil ervoor zorgen dat zelfstandigen kunnen blijven doen waar ze goed in zijn: ondernemen. Maar schijnzelfstandigheid zorgt voor problemen. Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand als zelfstandig ondernemer (zzp’er) wordt ingehuurd, terwijl er eigenlijk sprake is van loondienst. Het is belangrijk om te kiezen voor het juiste contract. Bedrijven en zzp’ers zijn samen verantwoordelijk om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
Juiste contract: zzp ja of nee?
Zzp’ers die door bedrijven worden ingehuurd moeten werken onder het juiste contract. Anders kan dit voor problemen zorgen voor de werkende en de werkgever. Bekijk of er mogelijk sprake is van schijnzelfstandigheid op de pagina ‘juiste contract: zzp ja of nee?’.
Problemen door schijnzelfstandigheid
Het aantal zzp’ers is snel gegroeid. Dat heeft ook risico’s. Een belangrijk risico is schijnzelfstandigheid. Dit kan tot de volgende problemen leiden:
- Werkenden zijn minder goed beschermd.
Bij schijnzelfstandigheid is de zzp’er eigenlijk werknemer in loondienst. De werkende heeft daardoor ook recht op de bescherming die hoort bij iemand in loondienst. Zoals doorbetalen van loon bij ziekte en ontslagbescherming. Dit is moeilijker af te dwingen als iemand niet het juiste contract heeft. - Hogere kosten sociale stelsel.
Bij schijnzelfstandigheid betalen bedrijven en organisaties die de werkende inhuren geen sociale premies. De werkende heeft wel recht op de bescherming die hoort bij werknemers, zoals een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Hierdoor komen de kosten van het sociale stelsel bij de groep te liggen die zich wel aan de wet houdt. En worden de kosten van het sociale stelsel voor die groep hoger. - Oneerlijke concurrentie tussen werkgevers en werkenden.
Werkgevers die zich wel aan de regels houden, betalen sociale premies en andere werkgeverslasten. Bij schijnzelfstandigheid betalen bedrijven en organisaties ten onrechte die lasten niet. Bij schijnzelfstandigheid is een bedrijf of organisatie dan vaak goedkoper uit.
Bij schijnzelfstandigheid regelen werkenden niet allemaal pensioen en een arbeidsongeschiktheidsverzekering, terwijl het eigenlijk werknemers zijn. Hierdoor kunnen werkenden onderling concurreren op tarief. - Hogere werkdruk voor werknemers binnen organisatie.
Schijnzelfstandigheid kan zorgen voor meer werkdruk op overige werknemers binnen de organisatie. Bijvoorbeeld omdat bepaalde taken alleen door vaste werknemers verricht worden.
Controle door Belastingdienst
De Belastingdienst controleert sinds 1 januari 2025 weer volledig op schijnzelfstandigheid. Bedrijven en organisaties kunnen bij het inhuren van schijnzelfstandigen een naheffing voor de loonheffingen krijgen. Meer informatie over de controle door de Belastingdienst staat op 'Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties’.
Gevolgen verkeerd contract voor werkgever
Als er sprake is van schijnzelfstandigheid, dan betaalt de werkgever alsnog loonbelasting, premies werknemersverzekeringen, bijdragen Zorgverzekeringswet en soms pensioenpremies. Er kan ook een cao van toepassing zijn waar werkgevers zich aan moeten houden.
Gevolgen verkeerd contract voor werkende
Schijnzelfstandigen die niet weten dat ze eigenlijk geen zzp’er zijn, gebruiken mogelijk belastingvoordelen voor ondernemers. Zoals de zelfstandigenaftrek. Daar hebben ze mogelijk geen recht op, omdat ze eigenlijk werknemer zijn. Dit moeten zij dan terugbetalen.
Daarnaast is de werkende bij schijnzelfstandigheid niet zeker van belangrijke rechten, zoals loon bij ziekte.