Eindrapportage Scheiden zonder Schade
De rapportage beschrijft de resultaten en opbrengsten van het uitvoeringsprogramma Scheiden zonder Schade. Dit programma liep van 2018 tot en met 2021.
Doelen programma Scheiden zonder Schade
Het programma had de volgende doelen:
- ruzies en juridische strijd in het gezin beperken;
- bevorderen dat de (ex)-partners samen met familie- en kennissenkring problemen kunnen oplossen;
- gezinnen zo vroeg mogelijk hulp en begeleiding bieden.
Dit kan bijvoorbeeld met een gemeentelijk scheidingsloket. Hier krijgen scheidende ouders ondersteuning en begeleiding voor, tijdens en na de scheiding.
Nieuwe aanpak voor scheiden voorbereid in regiolabs
Het programma Scheiden zonder Schade heeft in 2 Regiolabs aan een nieuwe scheidingsaanpak gewerkt. Dat gebeurde in de arrondissementen Den Haag en Oost-Brabant . In de Regiolabs is uitgezocht welke hulp een gezin in een (complexe) scheiding nodig heeft.
Deskundigen in de Regiolabs voerden gesprekken met scheidende ouders en hun hulpverleners. Op basis daarvan hebben de deskundigen voorstellen gedaan over een mogelijke aanpak (van) complexe scheidingen. Deze voorstellen werden vervolgens direct in de praktijk getest via pilots (proeven).
Lees de kennis en inzichten vanuit regiolab Den Haag.
Pilots voor nieuwe scheidingsaanpak
De voorstellen voor een nieuwe aanpak bij scheiden richten zich op:
- kinderen;
- ouders;
- professionals.
De nieuwe scheidingsaanpak is binnen het programma Scheiden zonder Schade getest in de volgende pilots:
Pilot ‘Inzet van gezinsvertegenwoordiger/casushouder’
Gezinsvertegenwoordigers of casushouders komen al vroeg in contact met de scheidende ouders. Zij begeleiden en steunen de ouders. En waar nodig zetten zij andere deskundigen of hulpverleners in.
De pilot liep van september 2020 tot en met december 2021. In het rapport Kansrijke elementen pilot Gezinsvertegenwoordiger staan de resultaten.
Pilot ‘Procedure gezamenlijke toegang ouders bij rechter’
De ‘procedure gezamenlijke toegang ouders’ moedigt beide ouders aan om samen te werken. Ouders kunnen in deze procedure alleen naar de rechter als zij het op een aantal punten eens zijn. De rechter beslist dan over de punten waarover zij het niet eens worden.
De nieuwe procedure heeft de volgende kenmerken:
- Behandeling van de zaak binnen 6 weken na indiening.
- De nadruk ligt op vermindering van strijd. En blijvende afspraken, als dat kan.
- Meer aandacht voor het kind. Het kind mag bijvoorbeeld een ‘steunfiguur’ meenemen naar het gesprek met de rechter.
De pilot ging in april 2021 van start en loopt minimaal 2 jaar.
Pilot ‘Voorkomen van verlies contact tussen ouder en kind’
Scheidingen kunnen leiden tot ouderverstoting: verlies van contact tussen kind en ouder. De pilot ‘specialist contactverlies’ onderzoekt de beste begeleiding in deze situatie. De proef moet duidelijk maken wat de rol van een specialist contactverlies kan zijn.
De pilot specialist contactverlies ging begin maart 2021 van start. In het rapport Pilotteam specialist contactverlies van februari 2022 staan de eerste adviezen.
Tussentijdse resultaten van het programma
Uit het programma Scheiden zonder Schade komen onder meer de volgende resultaten:
- De herziene richtlijn bij scheidingen. Deze geeft meer aandacht aan het recht op omgang van beide ouders en steun voor het kind.
- Het boekje ‘Gezin in scheiding’ voor ouders. Hierin staan 'do’s and dont's' bij een scheiding. Verkrijgbaar bij Family Factory.
- De leerlijn relatievaardigheden voor primair en voortgezet onderwijs.
- Het Geldplan Scheiden. Dit geldplan geeft inzicht in nieuwe inkomsten en uitgaven na een scheiding.
- Het educatieve spel ‘Los het op’. Een spel voor kinderen in het basisonderwijs in groep 6, 7 en 8. Het spel gaat over gevoelens en emoties. En over praktische problemen waar een kind mee te maken kan krijgen bij een scheiding. Verkrijgbaar via onderwijsinformatie.nl.
Digitaal Plein en Digitaal Maatje
Het Digitaal Plein en het Digitaal Maatje zijn bedoeld voor ouders en kinderen, hun contacten, en voor professionals. Zij krijgen hier informatie, ondersteuning en begeleiding bij ouderschap en scheiding.
Webinars over complexe scheidingen
Het programma organiseerde in 2021 een aantal webinars rondom het thema complexe scheidingen. Bekijk de webinars op het YouTube-kanaal van Scheiden zonder Schade.
Daarnaast zijn op deze pagina afleveringen van de scheidingstour te bekijken. Dit zijn digitale bijeenkomsten waarin gemeenten vertellen hoe zij omgaan met moeilijke scheidingen.
Interactieve handreiking Scheiden zonder Schade voor gemeenten
De overheid maakte speciaal voor gemeenten een Handreiking Scheiden zonder Schade.