Waterproblematiek MENA-regio centraal op COP28: ‘Het water is eigenlijk gewoon op’
Ministeries
Van 30 november tot en met 12 december vindt in de Verenigde Arabische Emiraten de 28e editie van de COP plaats. Een van de centrale thema’s op deze belangrijke klimaatbijeenkomst van de VN is water. Jacob Waslander en Emma Moll werken namens Nederland in de MENA-regio, waar ook de VAE toe behoort. Zij vertellen over de waterproblematiek die ze er tegenkomen, en wat er tijdens COP28 wordt gedaan om het tij te keren.
Waterschaarste
De MENA-regio bestrijkt een gebied van ruim 20 landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Jacob is er sinds 2021 werkzaam namens Nederland, en weet dat de zorgen als het gaat om klimaat er groot zijn. Hij vertelt: ‘Mijn rol is die van gezant voor water, energie en voedsel. In deze regio is waterschaarste echt het grootste probleem. Er zijn landen, zoals Jordanië, waar het water eigenlijk gewoon op is.’
Hij vervolgt: ‘Maar de waterproblematiek gaat hand in hand met de thema’s energie en voedsel. Neem bijvoorbeeld het ontzilten van water, wat hier op grote schaal gedaan wordt. Daar is ontzettend veel energie voor nodig. Landen die veel aan ontzilting doen, spenderen daar soms wel een derde van hun nationaal beschikbare energie aan.’
Energietransitie
Het is dan ook niet voor niets dat Jacob zich vanuit Amman inzet voor het ontwikkelen van watermanagement en de transitie naar groene energie in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Hij vertelt: ‘Nederland zet zich in om landen in deze regio te helpen het water dat er nog is efficiënter te gebruiken, maar ook om stappen te zetten richting het vergroenen van de energievoorzieningen.’
Dat doet ons land onder meer via ambassades, legt Jacob uit. ‘Neem de Nederlandse ambassade in Beiroet, in Libanon. Dat land gaat gebukt onder conflicten, de overheid functioneert er moeizaam, maar toch maakt men daar een enorme transitie door naar hernieuwbare energie.'
Hij vervolgt: 'Die transitie is volledig in gang gezet door de private sector. Bedrijven trokken de kar toen de energievoorziening in het land door de vele conflicten eigenlijk helemaal plat kwam te liggen. Het alternatief van energievoorziening via dieselgeneratoren was ontzettend kostbaar, dus is men in razend tempo overgestapt op zonnepanelen.’
'De ambassade maakt dat mede mogelijk’, vervolgt hij. ‘Zij ondersteunen bepaalde veranderaars in het bedrijfsleven. Die kunnen daarmee technici opleiden, zodat de ontwikkeling zich steeds verder doorzet.’
COP28
Dergelijke initiatieven zullen nadrukkelijk ter sprake komen tijdens COP28. Jongeren krijgen op die bijeenkomst een belangrijke stem, weet Emma. Ze is als trainee van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkzaam op de ambassade in Amman. Ze vertelt: ‘De COP wordt georganiseerd in Dubai; een droge regio die nu al kampt met de effecten van klimaatverandering. Daarom is het belangrijk dat jongeren uit de Arabische regio aan het woord komen.’
Het is dan ook geen verrassing dat zij zelf actie ondernemen, vindt Emma. ‘Jongeren, verenigd in de Arab Youth Green Voices, organiseren tijdens de COP verschillende evenementen, onder meer in samenwerking met The Hague Center for Strategic Studies. Zij hebben de Serious Game ontwikkeld, een spel dat gaat over waterschaarste in de regio. Daarmee wordt gewerkt aan het vergroten van kennis over dat onderwerp en leren ze dat er keuzes gemaakt moeten worden. Het thema water, voor en door jongeren dus.’ Jacob vult aan: ‘Ook Tunesië zet tijdens COP28 jongeren in de onderhandelingsstoel van hun land. Echte jongerenvertegenwoordigers dus, net zoals we die in Nederland hebben. Dat stemt me wel hoopvol.’
Klimaatfinanciering
Maar die hoop moet ook worden omgezet in ambitie. Niet in de laatste plaats met steun uit het bedrijfsleven, vindt Jacob. Hij zegt: ‘Tijdens deze COP zal stevig worden onderhandeld over de global stocktake. Dat betekent dat we gaan kijken naar hoe ver we zijn met het behalen van de klimaatdoelen van Parijs, vastgelegd in 2015. We weten al dat we ver achter lopen op die doelen en dat de lat hoger moet. Meer klimaatambitie, en opschalen van actie, dat moet er nu gebeuren. . Ik zou dan ook graag horen hoe bijvoorbeeld het IMF en de Wereldbank, maar ook het internationale en regionale bedrijfsleven en financiers (banken), denken de landen die het moeilijk hebben met die doelen vooruit te helpen. Wat je in deze regio ziet is dat vooral de middeninkomenslanden niet echt verder komen met het behalen van de doelen. Zij hebben financieel geen ruimte om stappen te zetten, terwijl de wil er echt wel is.’
Jacob sluit af: ‘Klimaatoplossingen bedenken is één, maar die moeten ook worden gefinancierd. Hoe zorgen we nou dat een beperkte overheidsbijdrage, een garantiestelling of privaat kapitaal wordt ingezet voor bijvoorbeeld een nieuwe waterdam in Jordanië, zodat als het een keer regent men dat water ook kan opvangen? Met het antwoord op die vraag zou de lat namelijk automatisch al omhoog gaan!’