Aanleiding en opzet experiment gesloten coffeeshopketen

Aanleiding van het experiment

Nederland telt ongeveer 570 coffeeshops verspreid over 102 gemeenten. De overheid gedoogt dat coffeeshops cannabis aan consumenten verkopen. Maar de productie en toelevering van deze cannabis aan coffeeshops wordt niet gedoogd en is illegaal. Steeds nadrukkelijker vraagt de samenleving aandacht voor de problemen die dit gedoogbeleid met zich mee brengt. Daarom vindt het experiment plaats met als doel om te kijken of en hoe telers op kwaliteit gecontroleerde cannabis legaal aan coffeeshops kunnen leveren. 

In de jaren 70 is dit gedoogbeleid voor de verkoop van cannabis in coffeeshops ingevoerd om de markten voor harddrugs en softdrugs te scheiden. Maar deze scheiding heeft ook problemen opgeleverd. Steeds nadrukkelijker vraagt de samenleving aandacht voor de problemen die het gedoogbeleid met zich mee brengt. Vooral burgemeesters hebben aangegeven dat zij hierdoor binnen hun gemeenten problemen ervaren. Bijvoorbeeld op het gebied van de openbare orde, de volksgezondheid en  ondermijnende criminaliteit.

Het kabinet heeft in het regeerakkoord van 2017-2021 afgesproken om een kleinschalig experiment uit te voeren in 10 gemeenten. In het coalitieakkoord van 2021 – 2025 staat dat het experiment wordt uitgebreid met een 11e stad. Het experiment moet duidelijk maken of het mogelijk is om coffeeshops gereguleerd te voorzien van op kwaliteit gecontroleerde cannabis in een gesloten coffeeshopketen. En wat de effecten daarvan zijn voor de openbare orde, criminaliteit en volksgezondheid. Bekijk ook het onderscheid tussen cannabis, wiet, hasjiesj en hennep.

Doel van het experiment

Het doel van het experiment is om te kijken of en hoe telers op kwaliteit gecontroleerde cannabis gedecriminaliseerd aan coffeeshops kunnen leveren. Decriminaliseren houdt in dat wetgeving zodanig is aangepast dat productie, distributie en verkoop binnen het experiment niet langer strafbaar zijn. Daarnaast wil het kabinet bekijken wat de effecten van het experiment zijn op de problemen die sommige gemeenten ervaren. Bijvoorbeeld op de openbare orde, criminaliteit en de volksgezondheid.

Opzet van het experiment

Tijdens het experiment verkopen coffeeshops in 10 deelnemende gemeenten de gereguleerde, op kwaliteit gecontroleerde cannabis. Deze cannabis wordt geproduceerd door maximaal 10 geselecteerde telers. Deze telers zijn via een selectieprocedure gekozen.

De geselecteerde telers kunnen met de coffeeshops overleggen welke soorten cannabis geteeld worden. Lees meer over de opzet van het experiment in de brochure Experiment gesloten coffeeshopketen.

5 fasen

Het wietexperiment bestaat uit 5 fasen: een voorbereidingsfase, een aanloopfase, een overgangsfase, een experimenteerfase en een afbouwfase. Deze fasen regelen een geleidelijke overgang van de huidige situatie naar het experiment en andersom. Tijdens het experiment geldt de nieuwe experimenteerwet- en regelgeving. Bekijk voor meer informatie over de 5 fasen de brochure Spelregels experiment gesloten coffeeshopketen.

Nieuwe wet- en regelgeving experiment

De wet maakt het experiment mogelijk en bepaalt dat de productie, distributie en verkoop van cannabis binnen het experiment niet strafbaar is. En de wet bepaalt hoe lang het experiment duurt. Lees meer over de wetgeving waarop het Experiment gesloten coffeeshopketen is gebaseerd.

Advies, begeleiding en evaluatie wietexperiment

Gedurende het experiment worden de minister van Justitie en Veiligheid en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geadviseerd door een tweetal commissies. Lees meer over de adviescommissie Knottnerus en de Begeleidings- en Evaluatiecommissie.

Controle op verloop experiment

Tijdens het experiment volgen onafhankelijke onderzoekers de ontwikkelingen. De onderzoekers starten met meten tijdens de voorbereidingsfase van het experiment, zodat er een goed beeld is van hoe de situatie er nu uit ziet. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) heeft deze onderzoekers geselecteerd. De Begeleidings- en Evaluatiecommissie zal de onderzoekers van het wietexperiment te begeleiden. Deze Begeleidings- en Evaluatiecommissie zal het experiment ook evalueren.