Aanleiding en opzet experiment gesloten coffeeshopketen

Aanleiding van het experiment

Nederland telt 570 coffeeshops verspreid over 102 gemeenten. De overheid gedoogt dat deze coffeeshops hennep aan consumenten verkopen.  Als ze zich aan de regels voor het gedoogbeleid houden, worden coffeeshops niet vervolgd. Maar de productie en toelevering van deze hennep aan coffeeshops wordt niet gedoogd. Daardoor is de productie en levering van Hennep illegaal.

Gedoogbeleid

In de jaren ’70 is dit gedoogbeleid voor de verkoop van hennep in coffeeshops ingevoerd om de markten voor harddrugs en softdrugs te scheiden. Maar deze scheiding heeft ook problemen opgeleverd. Steeds nadrukkelijker vraagt de samenleving aandacht voor de problemen die het gedoogbeleid met zich mee brengt. Vooral burgemeesters hebben aangegeven dat zij hierdoor binnen hun gemeenten problemen ervaren. Bijvoorbeeld op het gebied van de openbare orde, de volksgezondheid en ondermijnende criminaliteit.

Dit kabinet heeft daarom in het regeerakkoord afgesproken om een kleinschalig experiment uit te voeren. Dit gebeurt in 10 gemeenten. Het experiment moet duidelijk maken of het mogelijk is om coffeeshops gereguleerd te voorzien van op kwaliteit gecontroleerde hennep in een gesloten coffeeshopketen. En wat de effecten daarvan zijn voor de openbare orde en volksgezondheid.

Doel van het experiment

Het doel van het experiment is om te kijken of en hoe telers op kwaliteit gecontroleerde hennep of hasjiesj gedecriminaliseerd aan coffeeshops kunnen leveren. Decriminaliseren houdt in dat wetgeving zodanig wordt aangepast dat teelt, distributie en verkoop binnen het experiment niet langer strafbaar zijn. Daarnaast wil het kabinet bekijken wat de effecten van het experiment zijn op de problemen die sommige gemeenten ervaren. Bijvoorbeeld op de criminaliteit en de volksgezondheid.

Opzet van het experiment

Tijdens het experiment kunnen coffeeshops in maximaal 10 gemeenten de gereguleerde, op kwaliteit gecontroleerde hennep verkopen. Maximaal 10 telers zullen deze hennep produceren. Zij kunnen hiervoor in 2020 een vergunning aanvragen. De telers kunnen met de coffeeshops overleggen welke variaties hennep geteeld worden.

Telers:

• zorgen voor voldoende aanbod;  
• laten hun hennep op kwaliteit controleren;
• zijn verantwoordelijk voor het verpakken.

Coffeeshops:

• verkopen de producten zoals geleverd door de teler;
• zijn verantwoordelijk voor heldere voorlichting aan de klanten over de producten; en over voorkomen van (problematisch) gebruik.

3 fasen

Het wietexperiment bestaat uit een voorbereidingsfase, de experimentfase en de afbouw. Deze fasen regelen een geleidelijke overgang van de huidige situatie naar het experiment en andersom. Tijdens het experiment geldt de nieuwe experimenteerwet- en regelgeving.

Nieuwe wet- en regelgeving experiment

Om op kwaliteit gecontroleerde hennep gereguleerd aan coffeeshops te kunnen leveren, is nieuwe wet- en regelgeving opgesteld die in 2020 in werking gaat treden:

• Wet experiment gesloten coffeeshopketen;
• Besluit experiment gesloten coffeeshopketen;
• Ministeriële regeling experiment gesloten coffeeshopketen.

De wet maakt het experiment mogelijk. De wet bepaalt dat de teelt en verkoop van hennep binnen het experiment niet strafbaar is. En de wet bepaalt hoe lang het experiment duurt. De wet treedt in 2020 in werking.

In het Besluit is geregeld hoe het experiment nader wordt vorm gegeven. In het besluit staat bijvoorbeeld aan welke voorwaarden gemeenten, coffeeshops en cannabistelers zich moeten houden. In de ministeriële regeling zijn regels over de verpakking opgenomen. En regels over de kwaliteit van de hennep. Het Besluit en de ministeriële regeling treden op hetzelfde moment als de wet in werking.

Adviescommissie Experiment gesloten coffeeshopketen

Deze regelgeving is mede tot stand gekomen op basis van het advies van de Adviescommissie Experiment gesloten coffeeshopketen (commissie Knottnerus). De commissie heeft het kabinet onder andere geadviseerd over de haalbaarheid van het experiment. En wat belangrijk is om het experiment te laten slagen. Alle adviezen staan in het rapport Een experiment met een gesloten cannabisketen.
Het kabinet heeft de meeste adviezen uit het rapport overgenomen. In de Kabinetsreactie op het advies legt het kabinet uit waarom het adviezen wel of niet overneemt.

Controle op verloop experiment

Tijdens het wietexperiment volgen onafhankelijke onderzoekers de ontwikkelingen. De onderzoekers starten met meten tijdens de voorbereidingsfase van het experiment, zodat er een goed beeld is van hoe de situatie er nu uit ziet. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum zal deze onderzoekers selecteren. Er komt een Begeleidings- en Evaluatiecommissie om onderzoekers van het wietexperiment te begeleiden. Deze Begeleidings- en Evaluatiecommissie zal het experiment ook evalueren.