Betaalbaar houden van medicijnen in Nederland

Waarom de overheid kosten van medicijnen wil beheersen

De meeste medicijnen worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. De kosten van medicijnen mogen niet te hoog zijn, want dan moeten de premies voor de zorgverzekering ook stijgen. En als medicijnen te weinig voordelen voor de gezondheid hebben, kan dat geld beter besteed worden aan andere zorg die meer gezondheidswinst oplevert. De overheid kijkt daarom altijd naar de prijs van medicijnen en hoe goed medicijnen werken. 

Daarnaast wil de overheid ervoor zorgen dat medicijnen ook in de toekomst betaalbaar blijven. De overheid neemt hiervoor verschillende maatregelen.

Maximumprijzen voor medicijnen

Fabrikanten mogen zelf de prijs van medicijnen bepalen. Maar de overheid bepaalt wel wat medicijnen maximaal mogen kosten. Een medicijn mag in Nederland niet duurder zijn dan deze maximumprijs. In de Wet geneesmiddelenprijzen staat wat elk medicijn in Nederland maximaal mag kosten. 

Maximumprijs gebaseerd op prijzen in andere landen

De maximumprijs van een medicijn in Nederland is gelijk aan de gemiddelde prijs van vergelijkbare medicijnen in 4 andere landen in de buurt van Nederland. Sinds 2019 zijn dat Noorwegen, België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Dat zijn landen waarin de welvaart vergelijkbaar is. Door de maximumprijs zijn medicijnen in Nederland niet duurder dan in die landen.

Regels voor vergoeden van medicijnen bij de apotheek

Er zijn regels voor de vergoeding van medicijnen die patiënten bij de apotheek halen. Zorgverzekeraars mogen uit de basisverzekering bijvoorbeeld alleen medicijnen vergoeden die effectief en niet te duur zijn. En er is een maximale vergoeding voor medicijnen die op elkaar lijken. 

Daarnaast mogen zorgverzekeraars zelf bepalen welk merk ze vergoeden, als er van 1 medicijn meer merken zijn. Dit heet preferentiebeleid of voorkeursbeleid. Zorgverzekeraars krijgen dan korting van de fabrikant. Dit zorgt ervoor dat zorgverzekeraars niet meer geld uitgeven aan medicijnen dan nodig is. 

Afspraken over nieuwe, dure medicijnen in het ziekenhuis

Zorgverzekeraars mogen nieuwe, dure medicijnen die artsen in het ziekenhuis toedienen, niet direct vergoeden uit het basispakket . Het Zorginstituut Nederland of zorgverzekeraars moeten deze medicijnen eerst beoordelen. 

Artsen, ziekenhuizen, zorgverzekeraars, patiënten en de overheid hebben afspraken gemaakt om het systeem voor de vergoeding van nieuwe, dure medicijnen aan te passen. Daardoor kunnen patiënten straks zo snel mogelijk toegang krijgen tot medicijnen die echt helpen. En geven zorgverzekeraars niet onnodig geld uit aan dure medicijnen waarvan nog niet bekend is hoe goed ze werken. 

Onderhandelen met fabrikanten over dure medicijnen

Soms onderhandelt de overheid met fabrikanten over de prijs. Dit gebeurt bij hele dure medicijnen waarvan de vraagprijs te hoog is voor de voordelen die het oplevert voor de gezondheid. Of waarvan de totale uitgaven aan het medicijn te hoog zijn. Het Zorginstituut Nederland onderzoekt of dit zo is. En adviseert de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vervolgens om te onderhandelen over een lagere prijs. Zodat de kosten passen bij de gezondheidswinst die het medicijn oplevert. En zorgverzekeraars minder medicijnkosten hebben. 

In 2023 bespaarde de overheid hiermee in totaal bijna € 580 miljoen. Dit geld konden zorgverzekeraars besteden aan andere zorg in Nederland.