Relationele en seksuele vorming

Vriendschap, relaties, grenzen en seksualiteit

Relationele en seksuele vorming is breder dan alleen de biologie. Relationele en seksuele vorming is onderwijs over vriendschap, relaties en seksualiteit. Dat gaat bijvoorbeeld over vragen als:

• Wat betekent vriendschap voor jou?
• Wat is verliefdheid?
• Hoe ga je om met anderen?
• Hoe dichtbij mag iemand komen?
• Hoe geef je grenzen aan? En hoe herken je de grenzen van een ander?
• Hoe bescherm je jezelf tegen een soa of een onbedoelde zwangerschap?

Dit zijn voorbeelden van onderwerpen die thuis én op school worden besproken, afhankelijk van de leeftijd en belevingswereld van het kind.

Later aan seks beginnen en positiever zelfbeeld

Uit internationaal onderzoek blijkt dat relationele en seksuele vorming op jonge leeftijd ervoor zorgt dat mensen later beter in staat zijn om zelf keuzes te maken over wat ze wel en niet prettig vinden. Zo beginnen kinderen en jongeren die relationele en seksuele vorming hebben gehad gemiddeld bewuster, later en beter voorbereid aan seks. Ze hebben een positiever zelfbeeld en kunnen beter bepalen wat ze willen. Daardoor is er een kleinere kans op seksueel grensoverschrijdend gedrag, een soa of een onbedoelde zwangerschap.

Maatregelen voor betere relationele en seksuele vorming

De overheid biedt kaders voor goede relationele en seksuele vorming in en buiten het onderwijs. Bijvoorbeeld door:

• landelijke kerndoelen (zie hieronder) van en voor het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs, waardoor scholen verplicht zijn aandacht te geven aan relationele en seksuele vorming;
• online en offline ondersteuning voor ouders te ontwikkelen;
• het Nationaal Actieprogramma Aanpak Seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag, wat er is om seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld te voorkomen, te herkennen, aan te pakken en hulp te bieden aan de slachtoffers. Ook is er een regeringscommissaris voor dit onderwerp. Die geeft het kabinet gevraagd en ongevraagd advies en helpt mee aan het actieprogramma. Bijvoorbeeld door het maatschappelijke gesprek te starten;
• extra geld beschikbaar te stellen aan scholen voor lessen over seksuele vorming.

Kerndoelen basis- en voortgezet onderwijs

Scholen zijn verplicht om aandacht te besteden aan relationele en seksuele vorming. Dat staat in de landelijke kerndoelen voor het onderwijs. Relationele en seksuele vorming  past onder andere bij kerndoel 38 en kerndoel 41:

• Kerndoel 38: leerlingen leren respectvol om te gaan met seksualiteit en diversiteit binnen de samenleving. Seksuele diversiteit is daar een onderdeel van.
• Kerndoel 41: leerlingen leren onder andere over de functies van hun eigen lichaam en hoe ze voor hun eigen gezondheid en welzijn kunnen zorgen. Dat betekent bijvoorbeeld: gezondheidsrisico’s kunnen inschatten en verantwoorde keuzes kunnen maken voor een gezonde levensstijl.

Scholen bepalen zelf op welke manier zij aandacht geven aan relationele en seksuele vorming. Dat kan bijvoorbeeld met lespakketten, die worden gemaakt door partijen met kennis van seksuele ontwikkeling. Daar kiezen zij, zoals voor alle vakken, zelf een methode of lespakket voor. Er zijn allerlei programma’s en lespakketten. Scholen kunnen bijvoorbeeld via het programma Gezonde School aandacht geven aan het thema ‘Seksualiteit en Relaties’. Daarnaast zijn er organisaties die lespakketten aanbieden of themaweken organiseren. Zoals De Week van de Lentekriebels en de Week van de Liefde. De overheid gaat niet over de inhoud van die lespakketten en financiert die ook niet.

Informatie voor jongeren

Sense.info is een betrouwbare website voor jongeren met informatie over seks, liefde, relaties en alles wat daarmee te maken heeft. Jongeren kunnen op die website ook met Sense chatten, mailen of bellen over hun vraag of probleem. Als een jongere behoefte heeft aan een persoonlijk gesprek, kan dat bij de huisarts. Voor gratis en anonieme hulp kan de jongere ook terecht bij de GGD in de regio waar diegene woont. De GGD biedt namelijk seksualiteitshulpverlening aan jongeren tot 25 jaar.