Ga direct naar inhoud

Verbeteren van zorg en voorlichting over seksuele gezondheid

Het is belangrijk dat mensen lichamelijk en geestelijk gezond zijn. Seksuele gezondheid is daar een belangrijk onderdeel van. Zo moet iedereen zelf veilige, gezonde en plezierige keuzes kunnen maken rond seksualiteit en seksuele gezondheid. Daarom wil de overheid voorlichting en zorg over seksuele gezondheid verbeteren.

Seksualiteit en grenzen moeten bespreekbaar zijn

Seksuele gezondheid gaat bijvoorbeeld over het tegengaan van soa’s, onbedoelde zwangerschappen of seksueel grensoverschrijdend gedrag en geweld. Maar ook over een positieve beleving van seksualiteit.

De overheid wil dat alle mensen vrij zijn om zichzelf te zijn en te houden van wie zij willen. En dat mensen zich vrij voelen in hun seksualiteit, in hun (seksuele) relaties en hoe ze hun identiteit uiten. Daarvoor is het belangrijk dat seksualiteit, seksuele diversiteit, seksuele beleving en de daarbij horende wensen en grenzen bespreekbaar zijn. En dat iedereen gemakkelijk toegang heeft tot juiste en relevante informatie, hulp of zorg.

Aandachtspunten binnen de seksuele gezondheid

In Nederland is seksualiteit en seksuele gezondheid meestal goed bespreekbaar. Ook is het aantal tienerzwangerschappen en abortussen laag, vergeleken met andere landen. Maar onderzoekers zien ook aandachtspunten:

  • Het aantal bij de GGD gevonden ernstige seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) blijft stijgen. Zo is er de afgelopen jaren een stijging te zien van gonorroe, vooral bij jongeren onder de 25 jaar. Ook daalt het aantal hiv-besmettingen minder snel (RIVM).
  • Het condoomgebruik in Nederland neemt af, zowel onder jongeren als onder volwassenen. De daling van het condoomgebruik is ook te zien onder mensen die geen vaste relatie hebben met de laatste sekspartner (Seks onder je 25e en Monitor Seksuele Gezondheid)
  • Homoseksuele, lesbische, biseksuele en queer jongeren hebben op school 2 keer zo vaak te maken met pesten en psychische problemen als hun heteroseksuele leeftijdsgenoten. Met name biseksuele en trans personen hebben last van bijvoorbeeld onbegrip, veroordeling, discriminatie en (ook seksueel) geweld (Monitor Veilig op school).
  • Online gaat er over anticonceptie, abortus en relationele en seksuele vorming soms onjuiste of onvolledige informatie rond. Bijvoorbeeld op sociale media.
  • Meer dan de helft van de vrouwen en ruim één vijfde van de mannen heeft ooit in hun leven te maken gehad met seksuele grensoverschrijding. Daarnaast maakte 24% van de vrouwen en 5% van de mannen ooit seksueel geweld mee (Monitor Seksuele Gezondheid).
  • Ongeveer 1 op de 6 jongeren doet aan sexting. Dat is het versturen van naaktfoto’s, -filmpjes of sexy berichtjes. Dat is meestal onderdeel van een gezonde seksuele ontwikkeling. Maar soms gaat het ook mis. Bijvoorbeeld als een foto zonder toestemming met anderen gedeeld wordt (Seksuelevorming.nl).

Het is dus belangrijk dat betrouwbare informatie, hulp en zorg rond seksuele gezondheid voor iedereen goed bereikbaar is. Hier werkt de overheid aan, samen met partijen als het RIVM, Rutgers en Soa Aids Nederland.

Mensen informeren

Mensen goed informeren over seksuele gezondheid en seksualiteit helpt hen veilige, gezonde en plezierige keuzes te maken. Onder andere rondom seksualiteit, relaties, een kinderwens en anticonceptie. . En het draagt eraan bij dat mensen deze keuzes van anderen respecteren. Het doel hiervan is om soa’s, seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld tegen te gaan. De overheid doet dit onder andere door:

  • campagnes te ondersteunen over gezonde seksuele keuzes;
  • de onderwijssector kerndoelen te laten opstellen zodat leerlingen op alle scholen in het basis- en voortgezet onderwijs les krijgen over relationele en seksuele vorming;
  • expertisecentra de opdracht te geven om duidelijke en begrijpelijke informatie te bieden, bijvoorbeeld via:
  • ouders en opvoeders te ondersteunen bij het in gesprek gaan met hun kinderen over relaties en seksualiteit.

Ook geven gemeenten hun inwoners voorlichting en advies. Dat gebeurt vaak in samenwerking met de GGD of jeugdgezondheidszorg, bijvoorbeeld tijdens evenementen en festivals. Gemeenten bieden ook hulp en ondersteuning, bijvoorbeeld aan mensen in een kwetsbare positie.

Betere zorg en ondersteuning rond seksualiteit

Voor iedereen moet passende, betaalbare en kwalitatief goede zorg en ondersteuning beschikbaar zijn. Voor sommige groepen spant de overheid zich extra in, bijvoorbeeld omdat zij meer risico lopen op een soa of een onbedoelde of ongewenste zwangerschap. Dat extra aanbod bestaat uit:

  • jongeren die een drempel ervaren om naar de huisarts te gaan, de mogelijkheid geven om gratis en anoniem met de GGD te praten over seksualiteit en seksuele gezondheid;
  • personen met een hoger risico op soa’s én die een drempel ervaren om naar de huisarts te gaan, de mogelijkheid geven zich gratis en anoniem te laten testen en/of te laten behandelen bij de GGD;
  • personen die een hoger risico op een hiv-infectie hebben zorg te bieden waarmee hiv-overdracht voorkomen kan worden;
  • anticonceptie voor mensen in een kwetsbare positie gratis en beter toegankelijk te maken;
  • het programma Nu Niet Zwanger, waar gemeenten zich voor kunnen aanmelden. In dit programma worden zorgverleners getraind om in gesprek te gaan met mensen in een kwetsbare positie. Bijvoorbeeld over onderwerpen als kinderwens, seksualiteit en anticonceptie.

Monitoring: meer kennis en cijfers over seksuele gezondheid

Om de juiste keuzes te kunnen maken, wil de overheid weten hoe het gaat met de seksuele gezondheid in Nederland. Daarom worden sommige onderwerpen al goed in de gaten gehouden (gemonitord). Bijvoorbeeld:

  • hoeveel soa’s er worden gevonden bij personen met een hoger risico op soa’s;
  • hoe vaak mensen condooms gebruiken en hoeveel mensen anticonceptie gebruiken;
  • hoeveel mensen ervaring hebben met seksuele grensoverschrijding;
  • waar mensen informatie krijgen over seksualiteit.

De overheid financiert het 5-jaarlijkse onderzoek Seks onder je 25e (jongeren) en de Monitor Seksuele Gezondheid (volwassenen). Deze onderzoeken worden uitgevoerd door Rutgers en Soa Aids Nederland, in samenwerking met de GGD’en en het RIVM. Ook de jaarlijkse Leefstijlmonitor van het RIVM besteedt aandacht aan seksuele gezondheid.

Monitoring verbeteren

De overheid werkt samen met expertisecentra en het RIVM aan het verbeteren van de monitoring van seksuele gezondheid. Op basis van onderzoek van het RIVM kijken zij hoe de seksuele gezondheid in Nederland het beste kan worden onderzocht.
 

Seksuele gezondheid in Caribisch Nederland

Ook op Bonaire, Saba en Sint Eustatius werkt de overheid aan een betere seksuele gezondheid.

Documenten