Zelfstandige bestuursorganen (zbo's)

Een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) voert een overheidstaak uit. Zbo’s hebben een bijzondere positie binnen de Rijksoverheid. Zbo’s oefenen ten eerste meestal openbaar gezag uit. Dit houdt in dat een zbo iets kan gebieden of verbieden. Zij zijn ten tweede zelfstandig; ze zijn niet hiërarchisch ondergeschikt aan een minister.

Voorbeelden zbo's

Voorbeelden van zbo's zijn de Kamer van Koophandel, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). De taken van zbo's staan in de wet. Het zbo-register geeft een overzicht van de zbo's in Nederland.

Verantwoordelijkheid minister bij zbo's

Zbo’s zijn zelfstandig, maar de minister heeft wel enige zeggenschap over een zbo. De minister is verantwoordelijk voor het beleid dat een zbo uitvoert en voor het toezicht daarop. Ook moet de minister verantwoording kunnen afleggen over een zbo aan de Eerste en Tweede Kamer.

In de Kaderwet staat onder meer dat de minister de bevoegdheid heeft om bij een zbo:

  • bestuurders te benoemen, schorsen en ontslaan;
  • het salaris van bestuurders vast te stellen;
  • beleidsregels te maken zodat het zbo het takenpakket goed kan uitvoeren.

De verantwoordelijkheden van ministers en zbo's staan in de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen.