‘Bedreigd worden en toch het juiste doen, dat raakt me enorm’

Ministeries

Jan Waltmans vertelt wat het met hem doet om in landen te werken waar veel conflicten zijn en de bevolking erg jong is. Jan is sinds 2017 ambassadeur in Libanon. Daarvoor werkte hij onder meer op de ambassades in Irak, Afghanistan, Zambia en Soedan.

‘Ik kom vaak in een arme wijk van Tripoli, de tweede stad van Libanon. Hier hangen nog posters van jongens die hier omkwamen. Er lopen legerpatrouilles en er hangen mensen van de geheime dienst rond. Je ziet de armoede en je voelt de spanning. Sommige jongens zeggen dat ze voor een paar honderd dollar in Syrië willen gaan vechten.'

Gezien en gewaardeerd

'Precies op de scheidslijn tussen 2 religieuze groepen is een jongerencafé. Jongeren die elkaar tot 5 jaar geleden vanaf hun balkons beschoten, zijn hier vrienden geworden. Laatst kwam ik onaangekondigd langs. Zes grote kerels met flinke baarden onderbraken hun Engelse les en verwelkomden mij met drie zoenen.

In hetzelfde gebied heeft Nederland geholpen bij het aanleggen van een voetbalveldje. De jongens sporten daar nu samen. Het gaat voor deze jongeren niet alleen om een project, maar ook om het gevoel te worden gezien en te worden gewaardeerd. Beperkte bijdragen kunnen een verschil maken.'

Jongeren

‘Overal waar ik heb gewerkt, spreek ik met jongeren. Dat motiveert mij enorm. Ik ben in dat soort gesprekken open. Jongeren zijn heel verbaasd dat de ambassadeur van Nederland bij ze op bezoek komt. Hun eigen leiders komen alleen langs bij jongeren van hun partij. Maar wij willen weten wat er leeft onder alle Libanezen, ook de jongeren.

Ik verlaat daarvoor de hoofdstad, ga naar bestuurders op lokaal niveau en bijvoorbeeld naar een gevangenis. Op deze manier leren zij ook hoe Nederland in elkaar zit en wat wij in Libanon willen bereiken. Het is hier niet gebruikelijk om over bepaalde dingen te praten: vrouwenrechten, corruptie, mensenrechten, goed bestuur. Maar de mensen hier én in Nederland zijn gebaat bij duidelijkheid.

In Libanon is veel jeugdwerkloosheid en corruptie. Jongeren die aan de toekomst van hun land willen werken, lopen tegen het systeem op. Je merkt dat er heel veel energie in hen zit. Soms storten ze hun verhalen echt over me uit. Als wij deze slimme jongeren helpen om door te leren, aan het werk te gaan en in aan hun eigen land te werken, komen zij minder naar Europa.’

Uitdagingen

‘Mensen vragen mij vaak: Waarom ga je steeds weer naar die complexe landen? Wat kun je er bereiken? Het is soms heel confronterend. Aan de ene kant is Libanon een zonnig land, met een mooie natuur, toerisme en ogenschijnlijke rust. Aan de andere kant zijn er grote uitdagingen. Zoals corruptie, slecht functionerende afvalverwerking en een zwakke infrastructuur. En dan zijn er nog de vele vluchtelingen. Natuurlijk neem ik dat mee. Hier in Libanon herken ik mijn eerdere werk in Irak en Afghanistan. Voor mij vormt werken in deze landen een grote uitdaging. Het is voor mij cruciaal dat ik weet dat ik het maximale doe om mijn rol goed te vervullen.'

Respect

'Mensen die door de juiste dingen te doen in gevaar komen, dat raakt me enorm. Het gaat om mensenrechtenactivisten of om degenen die corruptie proberen te bestrijden. Zij worden soms bedreigd of erger, alleen maar omdat ze het voor anderen beter proberen te maken. Als diplomaat, als Nederlander, verblijf je meestal tijdelijk in een land. Ik heb daarom heel veel respect voor het werk van mensen hier, zoals de mensen van het jongerencafé.’

Jan Waltmans is ambassadeur in Libanon.