Staatsbezoek Noorwegen: een ijkpunt in een lange, goede vriendschap
Ministeries
Het Nederlandse staatsbezoek aan Noorwegen, van 9 tot 12 november, heeft duurzaamheid en de Noordzee als belangrijke thema’s. De tv-kijker in Nederland ziet tijdens een staatsbezoek vooral veel ceremonieel en protocol, maar er gebeurt veel meer, zegt de Nederlandse ambassadeur in Noorwegen en IJsland, John Groffen.
Eind augustus kwam John Groffen als nieuwe ambassadeur naar Oslo. En het naderende staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima is het belangrijkste waar hij sindsdien aan heeft gewerkt. ‘Er zijn een aantal protocollaire onderdelen en een aantal open dagdelen. Voor invulling van die open delen worden de ideeën en kennis van de ambassade verwacht.’
‘Daar komt ongelooflijk veel bij kijken aan organisatie en denkwerk. Welke thema’s kiezen we en welke locaties passen daarbij? Wie nodigen we uit? Met welke partners gaan we in zee? Bedenk wel dat er naast het programma voor de koning en koningin ook bijeenkomsten zijn voor de minister van Buitenlandse Zaken, de pers, de Nederlandse gemeenschap in Noorwegen en andere genodigden.’
IJkpunt in een vriendschap
Eerder was John Groffen als ambassadeur in Doha, Qatar betrokken bij het staatsbezoek van toenmalig vorstin koningin Beatrix. En tijdens zijn ambassadeurschap in Ljubljana (Slovenië) ontving hij kroonprins Willem-Alexander. De tv-kijker in Nederland ziet tijdens een staatsbezoek vooral veel ceremonieel en protocol, maar er gebeurt veel meer, zegt de ambassadeur.
‘Meer en meer zijn staatsbezoeken voor Nederland een instrument geworden van buitenlands beleid. Zo’n bezoek is een soort ijkpunt in een relatie en zet expliciet een aantal lijnen uit naar de toekomst. Het is het begin van nieuwe contacten en daarmee samenwerkingen en kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven, zowel in Oslo als daarbuiten.’
Nederland en Noorwegen hebben een lange, vriendschappelijke relatie. Dat wil je ook uitdrukken in het programma, zegt Groffen. ‘Waar staan Nederland en Noorwegen samen, waar werken we aan en willen we elkaar nog meer op vinden?’ Een staatsbezoek met een sterk programma en goede thema’s is iets waar Nederland jarenlang de vruchten van plukt.
'We kunnen veel leren van Noorwegen. Het land wekt nu al jaloersmakende hoeveelheden groene energie op.'
Duurzaamheid en vrijheid van meningsuiting
De thema’s tijdens dit staatsbezoek raken bijna allemaal aan de Noordzee. Op de eerste dag is er een ontmoeting met jongeren die boven de poolcirkel wonen en, in een al veranderend klimaat en natuurlijke omgeving, werken aan hun toekomst. Op de laatste dag brengt het koningspaar in Trondheim een bezoek aan een kennisinstituut waar Noorse en Nederlandse wetenschappers zich bezighouden met oceaanonderzoek en nieuwe voedselbronnen uit de zee.
Het middagdeel in Trondheim staat in het teken van duurzame energie, waaronder windenergie op zee. Het ‘zachtere’ thema komt aan bod in de bibliotheek van Oslo: vrijheid van meningsuiting en actie tegen ‘hate speech’.
Mensenrechten is een van de thema’s, zegt de nieuwe ambassadeur, waar Nederland erg veel overeenkomstige ideeën en uitgangspunten heeft met Noorwegen. ‘Noorwegen hoort tot de zogeheten ‘like-minded’ landen, waar Nederland internationaal veel mee optrekt. In de Navo en de VN bijvoorbeeld - Noorwegen is geen lid van de EU. Als het gaat over mensenrechten, emancipatie van vrouwen en vrijheid van meningsuiting hebben we zeer overeenkomstige ideeën.’
Arctisch gebied
Noorwegen en Nederland mogen dan verwante geesten zijn, in veel opzichten kan Nederland leren van het Scandinavische land. Groffen: ‘Noorwegen en ook IJsland wekken nu al jaloersmakende hoeveelheden groene energie op. Als het gaat om de ontwikkelingen rond waterstof is Noorwegen een koploper. Ze doen onderzoek naar hoe de infrastructuur voor olie en gaswinning en transport op de Noordzee geschikt kan worden gemaakt voor duurzame energiebronnen. Als het gaat om het vervoer van waterstof willen we natuurlijk graag de mogelijkheden van de Rotterdamse haven belichten.’
Ook op het gebied van Defensie werken Nederland en Noorwegen de afgelopen vijftig jaar veel samen. Nederlandse mariniers doen al vijftig jaar hun koudweertraining in Noorwegen in voorbereiding op hun Navo-taken; daarnaast oefent de Nederlandse marine vaak in Noorse wateren.
Groffen: ‘Nederland zet zich - als waarnemer - vanuit de Arctische Raad in voor een verantwoord gebruik van het poolgebied. Noorwegen is lid van dezelfde raad. Samen houden we bijvoorbeeld toezicht op het gebruik van de zeeweg ten noorden van de Russische Federatie, die langzaam vrijkomt door smelten van het ijs op de Noordpool.’
Het zijn intensieve maanden voor de ambassade, met alle gevolgen van dien: 'Afgelopen nacht droomde ik dat ik voor het staatsbanket veertig kilo vlees per persoon had besteld.'
Intensieve voorbereidingen
Voor de ambassade, die tijdens de voorbereidingen met vier medewerkers werd versterkt, betekent het staatsbezoek een paar zeer intensieve maanden, maar dat heeft ook voordelen. Groffen: ‘Als team zijn we erg hecht geworden. Iedereen is zeer betrokken en voelt zich verantwoordelijk. Voor mij als nieuwe ambassadeur is dat een mooie energie om in mijn rol te groeien.’
De intensieve voorbereidingen zorgen, zeker in de laatste weken voor het bezoek, voor een ietwat onrustige nachtrust. ‘Afgelopen nacht droomde ik dat ik voor het staatsbanket veertig kilo vlees per persoon had besteld. Dat leidde ertoe dat het ministerie van Buitenlandse Zaken de astronomische rekening niet wilde betalen en uiteindelijk sancties tegen de ambassade afkondigde.’
Met een lachje: ‘Dat zegt mij vooral dat er vooraf een gezonde spanning is. De afgelopen maanden zijn een soort hogedrukpan geweest. Uiteindelijk telt vooral hoe de maaltijd zal smaken. De stress in de keuken ben je dan zo vergeten.’