Cyprus: samen op zoek naar de toekomst
Ministeries
‘Als ambassadeur is het mijn taak om te begrijpen wat er in het verleden is gebeurd en tegelijkertijd met de Cyprioten te praten over de toekomst,’ zegt Elke Merks-Schaapveld, de Nederlandse ambassadeur in Cyprus. Het eiland kent een lange geschiedenis, van prachtige tradities, maar ook van politiek conflict. Als lid van de Europese Unie zet Nederland zich in om samenwerkingen te stimuleren en bewustzijn over de toekomst te vergroten.
Hoe is het om ambassadeur te zijn in Cyprus?
‘Cyprus is een klein eiland, dus je bent 24 uur per dag ambassadeur. Of ik nu aan het vergaderen ben of boodschappen doe in de supermarkt, ik word altijd herkend als de Nederlandse ambassadeur. Daarnaast heerst hier een cultuur waarbij veel waarde wordt gehecht aan persoonlijke relaties. Het is daarom belangrijk om met mensen te gaan eten, elkaars families te leren kennen en open te staan voor de lokale cultuur.’
Op welke manier kijkt u naar het Cypriotisch conflict?
‘Cyprus heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de Oostelijke Middellandse Zee door zijn strategische ligging. Het is onderhevig geweest aan veel invasies en bezettingen over de eeuwen heen. Het eiland is een Europees land met sterke invloeden uit het Midden-Oosten. Het is belangrijk om te begrijpen dat een Turksprekende Cyprioot niet hetzelfde is als een Turk en een Griekssprekende Cyprioot niet hetzelfde is als een Griek. Het Cypriotisch conflict bestaat nu al bijna 50 jaar. Als ambassadeur is het belangrijk om te begrijpen wat er in het verleden is gebeurd en tegelijkertijd met de Cyprioten te praten over de toekomst. Het eiland is doordrenkt van tradities en het verleden wordt er nog veel beleefd. Ik zie het als mijn taak om de Cyprioten ook te helpen vooruit te kijken en gemeenschappelijke belangen te identificeren.’
Op welke manieren is de Nederlandse ambassade betrokken?
‘Cyprus is lid van de Europese Unie, dus werken we samen in EU-verband, bijvoorbeeld via de Commissie. Daarnaast hebben we het Orange Tulip Fund opgezet, waarmee we samenwerkingen tussen het noorden en het zuiden van het eiland financieren. Dit jaar zijn we gestart met een bijzonder project genaamd Transformative Scenario Planning, waarin Cyprioten scenario's uitwerken en bespreken wat er zou kunnen gebeuren in de toekomst. Hoewel de politieke onderhandelingen stilliggen, kan het bewustzijn onder de bevolking worden vergroot: hoe zien zij de toekomst voor zich?
De scenario's zijn niet in beton gegoten, maar stimuleren de burgers wel om na te denken over wat er moet gebeuren als ze willen dat de situatie verandert. Deze aanpak is vrij uniek en uitdagend gezien de lange geschiedenis van het conflict. Het project is erop gericht mensen uit verschillende lagen van de Grieks Cypriotische en Turks Cypriotische samenleving bij elkaar te brengen en niet alleen de usual suspects. Het feit dat deze partijen met elkaar aan tafel gaan zitten en gezamenlijk over hun toekomst gaan nadenken, is al een mooie eerste stap.’
Op welke onderwerpen werken Cyprus en Nederland nog meer samen?
‘Studeren in Nederland is populair onder Cyprioten! De Brexit heeft Nederland gekroond binnen de top 3 studiebestemming voor Cyprioten. Als ambassade zetten we ons in voor een alumni-groep om contact te houden met mensen die in Nederland hebben gestudeerd. Deze groep is extra interessant voor ons, omdat ze zowel de Cypriotische flair als de Nederlandse gewoonten hebben overgenomen, zoals fietsen in de regen. De alumni-groep is al behoorlijk actief en groeit gestaag.
Door in Nederland te studeren, worden Cyprioten blootgesteld aan ander onderwijs en leefcultuur en krijgen meer inzicht in de rest van Europa. Op de lange termijn kan het van onschatbare waarde zijn om te investeren in de kennis en relaties van Cyprioten met de rest van Europa. En wie weet, misschien verandert Nederland wel de fietscultuur op Cyprus!
Op migratie werken Nederland en Cyprus ook samen. Nederland ondersteunt de verbetering van de receptieprocessen in Cyprus en biedt ook versterking voor het begeleiden van de vrijwillige terugkeerders.’
Is Cyprus een aantrekkelijke markt voor Nederlandse ondernemers?
‘Dat denk ik wel. Cyprus kan vanwege haar geografische ligging fungeren als stepping stone naar het Midden-Oosten. Mensen zijn hier hoogopgeleid. Het is ook een slimme zet voor bedrijven die al in Griekenland investeren, omdat de talen veel op elkaar lijken en een uitstapje naar Cyprus dus geen probleem zou moeten zijn. Vestigen in Cyprus is een manier om vanuit een Europese lidstaat meer van het Midden-Oosten te begrijpen en netwerken uit te zetten. Maar let wel op: Het eiland is klein en persoonlijke relaties zijn enorm belangrijk. Wees dus bereid om extra tijd te steken in het opbouwen van deze banden, maar het kan je uiteindelijk veel opleveren.’
U bent ongeveer drie jaar in Cyprus. Kunt u een voorbeeld noemen van een prestatie waar u trots op terugkijkt.
‘Drie jaar geleden begon ik met ‘Ambassador for a day’ in Cyprus, en inmiddels ben ik supertrots op het succes dat we hebben bereikt. We hebben alle vrouwelijke Europese ambassadeurs bij elkaar gebracht op Internationale Vrouwendag, om jonge Cypriotisch vrouwen te laten zien hoe het is om ambassadeur te zijn en te werken op een ambassade. Het was geweldig om te zien hoe het idee leefde en groeide - zelfs het Cypriotische parlement is ermee aan de haal gegaan!
Nu doen vrouwelijke parlementariërs eigenlijk hetzelfde. Maar het gaat mij niet alleen om de ambassadeurs of parlementariërs - het gaat om vrouwenemancipatie, diversiteit en het bevorderen van kansen in de maatschappij. Het is niet altijd makkelijk om ideeën door te voeren in Cyprus, dus ik ben extra trots dat dit idee zo goed is blijven hangen.’