‘Het vertrouwen van de Finnen in de overheid en in de samenleving is groot’
Ministeries
Iedere Fin weet wat hij of zij moet doen tijdens een crisis, zoals een grote stroomstoring of een cyberaanval. Weerbaarheid en ook defensie zijn belangrijke onderwerpen tijdens het staatsbezoek aan Nederland op 11 en 12 december. ‘De noodzaak om zelfredzaam en weerbaar te zijn zit in het Finse DNA,’ zegt de Nederlandse ambassadeur in Helsinki, Simon van der Burg.
Op ruim vijfeneenhalf miljoen inwoners heeft Finland 900 duizend reservisten voor het leger. Elk nieuw gebouw van meer dan 1200 vierkante meter in het land heeft verplicht een eigen schuilkelder. En een speciale dienst coördineert noodvoorraden, zoals energie, voor het geval er een crisis komt. Natuurrampen, een cyberaanval of een oorlog; de Finnen zijn voorbereid.
Het zijn voorbeelden die de Nederlandse ambassadeur in Helsinki, Simon van der Burg, met gepast respect noemt. Nederland kan wat betreft weerbaarheid leren van Finland, zegt Van der Burg. Niet voor niets zijn weerbaarheid en defensie belangrijke thema’s van het staatsbezoek, op 11 en 12 december, van de Finse president Alexander Stubb en zijn echtgenote aan Nederland.
Bevestiging relatie
Finland en Nederland hebben een uitstekende relatie. Toch is het vijfendertig jaar geleden dat de hoogste Finse politieke vertegenwoordiging op bezoek ging in Nederland. ‘Ook een goede relatie moet je bevestigen,’ zegt Van der Burg telefonisch vanuit Helsinki. ‘Nederland en Finland zijn wat we ‘like-minded’ landen noemen. We denken hetzelfde over grote thema’s als veiligheid en de Europese begroting. We werken samen in de Europese Unie (EU), de Verenigde Naties (VN) en, sinds Finland in 2023 lid werd, ook in de Navo. En we behoren tot de landen die verhoudingsgewijs veel steun geven aan Oekraïne. Voor Finland is steun aan Oekraïne topprioriteit.’
Weerbaarheid
De weerbaarheid van Finland kent zijn oorsprong in de geschiedenis. Rusland en Finland voerden in 1939 de zogeheten Winteroorlog. Finland moest uiteindelijk grote stukken grondgebied afstaan, maar bleef wel een zelfstandig land.
‘Finland is sinds die oorlog doordrongen van de noodzaak om weerbaar te zijn,’ zegt Van der Burg. ‘Finland heeft een 1340 km lange grens met Rusland. Verder wordt Finland voor een groot deel omringd door water. Die combinatie van water en Rusland als buurman, heeft ervoor gezorgd dat Finland nooit is gestopt met het nadenken over de eigen veiligheid. De gedachte is altijd geweest, als er wat gebeurt, dan staan we er mogelijk alleen voor.’
Noodvoorraden
Finland hanteert een model waarbij belangrijke functies – zoals bijvoorbeeld zorg en energievoorziening – intact moeten blijven tijdens een crisis. Overheid en bedrijven werken hier samen aan. Van der Burg: ‘Dat gaat ver. Stel dat een vervoersbedrijf chauffeurs levert bij een crisis, bijvoorbeeld om noodvoorraden te vervoeren. In zo’n worden deze personen op een zgn. lijst van kritieke functies geplaatst waardoor men niet opgeroepen kan worden als reservist voor het leger.’
Bij een crisis wordt van de Finnen veel zelfredzaamheid verwacht. Net als in Nederland moeten huishoudens 72 uur zelf door kunnen komen, zodat de hulpdiensten zich kunnen richten op de bestrijding van de crisis. Veel Finnen zijn, dankzij de stevige winters, eraan gewend aan om zelf te zorgen voor genoeg voorraden.
Er zijn regelmatig oefeningen, waarbij bedrijven en de overheid samenwerken. ‘Scenario’s worden samen besproken en beoefend. Hoe kunnen we energie blijven leveren, betalingen blijven doen, welke voorraden houden we aan?’ vertelt van der Burg. ‘Vertrouwen in de overheid en het vertrouwen in de samenleving zijn hier groot. Veel van de maatschappelijke weerbaarheid leunt op het vertrouwen dat men in elkaar en de overheid heeft dat iedereen zijn of haar steentje zal bijdragen.’ Dit model is niet 1 op 1 te kopiëren naar Nederland, zegt de ambassadeur ‘maar er zijn zeker elementen waar wij als Nederland van kunnen leren’.
Groene energie
Niet alleen weerbaarheid en defensie zijn thema’s tijdens het staatsbezoek. Met de president en zijn echtgenote komt ook een grote economische missie mee naar Nederland.
Van der Burg: ‘Finland is internationaal een voorloper op het gebied van de groene energietransitie en defensie. Hier liggen mogelijkheden voor samenwerking met Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen. Er lopen momenteel Partners for International Business programma’s (PIB’s) voor de defensie & veiligheid sector en m.b.t. wind op zee. Dit zijn meerjarige publiek-private samenwerkingen, waarbij we als overheid een cluster van Nederlands bedrijven helpen in het verkennen en betreden van de Finse markt. Een voorbeeld van een andere mooie samenwerking is het Finse bedrijf ICEYE, waar ik recent op bezoek was, dat satellieten gaat leveren aan de Nederlands luchtmacht.’
Geluk
Van der Burg merkt sowieso veel wederzijdse interesse: ‘We ontvangen als Nederlandse ambassade in Finland allerlei delegaties. Van banken, bedrijven in duurzaamheid, maar ook van onderwijsinstellingen.’ Finland en Nederland hebben als Noord-Europese landen veel overeenkomsten: beide scoren hoog als het gaat om geluk en welzijn van de bevolking – Finland geldt als het gelukkigste land ter wereld – houden van directe communicatie en van op tijd komen. Van der Burg verwacht dat het staatsbezoek de goede verhoudingen verder zal versterken.
Voor de ambassadeur, net drie maanden aan het werk in Finland, is het staatsbezoek een mooi moment. ‘Ik zie intensieve samenwerking die zich dankzij het staatsbezoek verder kan ontwikkelen en uitbreiden.’ Zelf voelt hij zich al helemaal thuis in het land. ‘De natuur is prachtig en ik heb een nieuwe hobby omarmd, namelijk winterzwemmen. Een paar keer per week spring ik in het water.’