Aanpak huwelijksdwang

Wat is huwelijksdwang?

Als 1 of beide partners onder grote druk worden gezet om te trouwen, is er sprake van huwelijksdwang. Het gebeurt bij zowel (jonge) vrouwen als mannen. De druk komt van ouders, familie of breder vanuit de gemeenschap. Huwelijksdwang is een vorm van huiselijk geweld. 

Maatregelen tegen huwelijksdwang

In de actieagenda Schadelijke Praktijken staan maatregelen voor het voorkomen, signaleren en bestrijden van huwelijksdwang. Deze actieagenda is onderdeel van het programma Geweld Hoort Nergens Thuis. 

Wettelijk tegengaan van huwelijksdwang

Door de Wet tegengaan huwelijksdwang is het moeilijker om in Nederland een gedwongen huwelijk te sluiten. De belangrijkste punten uit deze wet zijn:

• Verbod kindhuwelijk onder 18 jaar

  Beide partners moeten minimaal 18 jaar zijn om in Nederland te kunnen trouwen. Is een huwelijk in het buitenland gesloten tussen minderjarige partners? Dan wordt dit gezien als een kindhuwelijk. Het huwelijk wordt in Nederland pas erkend als beide partners minimaal 18 jaar zijn.

• Verklaring onder ede als neef en nicht willen trouwen

  Een neef-nichthuwelijk is een huwelijk tussen een volle neef en nicht. Of tussen een oom of tante en een neef of nicht. Neef-nichthuwelijken mogen in Nederland alleen plaatsvinden als er een beëdigde verklaring is van beide partners dat zij uit vrije wil toestemming geven voor het huwelijk. De voorwaarde geldt ook voor huwelijken van mensen van hetzelfde geslacht. Bijvoorbeeld 2 neven die met elkaar willen trouwen of een oom met een neef.

• Verbod polygaam huwelijk

  Polygamie is het aangaan van een huwelijk met 2 of meerdere partners. Dit vindt bijna altijd plaats tussen een man en meerdere vrouwen. Polygame huwelijken zijn in Nederland bij wet verboden. Is er in het buitenland een polygaam huwelijk gesloten door een persoon die in Nederland woont? Of door een persoon die de Nederlandse nationaliteit heeft? Dan wordt het huwelijk niet erkend in Nederland.

Strafrechtelijke aanpak van huwelijksdwang

Huwelijksdwang is strafbaar. Voor de vervolging van daders gelden de volgende regels:

• Daders kunnen maximaal 2 jaar gevangenisstraf krijgen.
• Heeft een Nederlander iemand in het buitenland gedwongen tot een huwelijk? Dan is vervolging in Nederland mogelijk. Ook als huwelijksdwang in dat andere land niet strafbaar is. Dit geldt ook voor vreemdelingen met een vaste woonplaats of verblijfplaats in Nederland.
• De verjaringstermijn van 6 jaar voor huwelijksdwang bij een minderjarige begint als het slachtoffer 18 jaar is geworden. Een slachtoffer heeft hierdoor tijd om als volwassene na te denken over de gevolgen van het gedwongen huwelijk. En om aangifte te doen.
• Het is mogelijk een verdachte van huwelijksdwang in voorlopige hechtenis te nemen om het slachtoffer te beschermen.
• Het Openbaar Ministerie (OM) heeft bevoegdheden om daders op te sporen. Het OM mag bijvoorbeeld gegevens over het telefoonverkeer opvragen.

Uithuwelijken zonder dwang

Uithuwelijken hoeft niet altijd onder zware druk plaats te vinden. Als er sprake is van zachte dwang, aandringen of motiveren, dan is een strafrechtelijke aanpak niet altijd aan de orde. De overheid heeft hiervoor andere middelen zoals: 

• bewustwording vergroten;
• voorlichting aan ouders, familie en gemeenschap;
• ondersteuning en hulp aan het slachtoffer.

Maatregelen om huwelijksdwang te signaleren en aan te pakken

Hulpverleners helpen huwelijksdwang te herkennen

Professionals kunnen bij het Landelijk Knooppunt voor Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) terecht voor informatie, advies en ondersteuning bij de aanpak van huwelijksdwang en achterlating. Het knooppunt biedt trainingen en workshops aan en adviseert en ondersteunt bij moeilijke situaties. Het LKHA zorgt ook voor voorlichting in Nederland en biedt hulp aan slachtoffers.

Hulp voor slachtoffer huwelijksdwang

Het landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating biedt hulp aan slachtoffers van huwelijksdwang en achterlating. Op huwelijksdwangenachterlating.nl staat hoe slachtoffers contact kunnen opnemen voor hulp. Slachtoffers kunnen ook hulp krijgen als zij in het buitenland zijn. 

Cursus huwelijksdwang voorkomen

Voor een hulpverlener, arts of docent die vaak met jongeren werkt is er de gratis online e-module huwelijksdwang. Deze cursus geeft informatie over wat huwelijksdwang precies is en wat ze er aan kunnen doen.