Staatscommissies
De regering kan een staatscommissie instellen voor adviezen over belangrijke onderwerpen.
Wat doet een staatscommissie?
Een staatscommissie doet onderzoek, brengt advies uit of doet aanbevelingen over onderwerpen van nationaal belang. Een staatscommissie bestaat vaak uit wetenschappers, (oud-)politici, vertegenwoordigers van vakorganisaties en andere deskundigen. Een staatscommissie wordt ingesteld bij Koninklijk Besluit en is onafhankelijk.
Een bekende staatscommissie was die onder leiding van de politicus Thorbecke. Deze commissie stond aan de basis van de grondwetsherziening van 1848.
Een meer recent voorbeeld is de Staatscommissie parlementair stelsel (2017-2018) onder leiding van Johan Remkes. Deze commissie onderzocht of er veranderingen nodig zijn in het parlementaire stelsel en in de parlementaire democratie.
Actieve staatscommissies
Op dit moment zijn de volgende staatscommissies aan het werk:
Staatscommissie MDMA
De Staatscommissie MDMA onderzoekt de status van xtc (MDMA) in het kader van de volksgezondheid. Ook brengt de staatscommissie advies uit over de voor- en nadelen van medicinaal gebruik van MDMA. De commissie betrekt bij haar advies ook de risico’s voor de gezondheid, preventie en de Europese context en relevante verdragen.
De staatscommissie is in maart 2023 ingesteld. Hoogleraar gezondheidsrecht Brigit Toebes is voorzitter.
De commissie streeft ernaar om haar advies voor 31 januari 2024 aan het kabinet aan te bieden.
Zie ook
- Nieuwsbericht Instelling staatscommissie MDMA
Staatscommissie demografische ontwikkelingen 2050
De Staatscommissie demografische ontwikkelingen 2050 onderzoekt wat de komende tientallen jaren de maatschappelijke gevolgen zijn van veranderingen in de bevolking. Denk aan de effecten van vergrijzing en migratie op de woningmarkt, de arbeidsmarkt en de zorg.
De staatscommissie adviseert hoe de regering hier met beleid op kan inspelen en welke effecten dit heeft.
Richard van Zwol is voorzitter van de staatscommissie. Hij is staatsraad in de Afdeling Advisering van de Raad van State.
De commissie is op 1 augustus 2022 ingesteld. Op 15 januari 2024 verscheen het eindrapport Gematigde groei.
Zie ook
- Nieuwsbericht Benoemingen Staatscommissie demografische ontwikkelingen
Staatscommissie tegen discriminatie en racisme
De Staatscommissie tegen discriminatie en racisme onderzoekt discriminatie en racisme in een aantal sectoren van de Nederlandse samenleving: de arbeidsmarkt, het onderwijs, de woningmarkt en de zorg. Ook onderzoekt de commissie of er bij de overheid sprake is van discriminatie en etnisch profileren.
Op basis van het onderzoek informeert de staatscommissie de overheid over de stand van discriminatie en racisme. Daarnaast adviseert zij de overheid over de verbetering van beleid, wet- en regelgeving.
De staatscommissie is in mei 2022 ingesteld. Ze brengt voor 1 mei 2026 een eindadvies uit.
Zie ook
Staatscommissie rechtsstaat
De Staatscommissie rechtsstaat onderzoekt het functioneren van de rechtsstaat en komt met voorstellen om deze te versterken.
De Staatscommissie rechtsstaat is in februari 2023 van start gegaan. De toeslagenaffaire vormde de directe aanleiding voor de oprichting ervan. Het kabinet heeft de commissie gevraagd met name aandacht te besteden aan hoe burgers beter beschermd kunnen worden tegen onvoorziene en negatieve gevolgen van overheidsbeleid.
Henk Kummeling is voorzitter van de staatscommissie. Hij is rector magnificus en hoogleraar vergelijkend constitutioneel recht aan de Universiteit Utrecht.
Naar verwachting brengt de commissie vóór 1 juni 2024 advies uit aan het kabinet.
Zie ook
- Nieuwsbericht Kabinet stelt Staatscommissie Rechtsstaat in
Staatscommissie voor het internationaal privaatrecht
De Staatscommissie voor het internationaal privaatrecht bestaat al sinds 1897. De commissie adviseert de regering over vraagstukken op het gebied van internationaal privaatrecht. Daarnaast adviseert zij over onderwerpen als internationale adoptie en de erkenning van buitenlandse huwelijken.