Vrouwen nodig voor vrede: 25 jaar VN-resolutie 1325
Ministeries
Vrede is meer dan het einde maken aan een oorlog. De hele samenleving moet meedoen aan de wederopbouw, verzoening en het zorgen dat slachtoffers hun recht kunnen halen. ‘Vrouwen weten het beste wat daar voor nodig is. Daarom moeten ze aan tafel zitten’, zegt Peter-Derrek Hof, ambassadeur vrouwenrechten en gendergelijkheid.
VN wil een grotere rol voor vrouwen bij vrede en veiligheidPrecies 25 jaar geleden stelden de VN vast dat de rol van vrouwen in vraagstukken van vrede en veiligheid versterkt moet worden. Op 31 oktober 2000 namen ze een resolutie aan, waarin staat dat vrouwen volwaardig en gelijkwaardig moeten meepraten en beslissen bij vredesbesprekingen en beter beschermd moeten worden tegen geweld voor, tijdens en na conflictsituaties. De resolutie is bekend geworden onder de naam Resolutie 1325 over ‘Vrouwen, Vrede en Veiligheid’. Nederland heeft deze resolutie ondertekend en sindsdien nationale actieplannen (NAP’s) ontwikkeld. Op dit moment werken de overheid en het maatschappelijk middenveld samen volgens het vierde nationaal actieplan, waarin afspraken staan hoe deze resolutie in de praktijk te brengen. |
25 jaar werken aan vrouwenrechten
Al 25 jaar werken de lidstaten van de Verenigde Naties dus aan een betere positie voor vrouwen bij conflicten en vredesbesprekingen. Deze week organiseert Nederland een grote conferentie over dit onderwerp waar vanuit de hele wereld beleidsmakers, militairen, maatschappelijke organisaties en studenten samenkomen om van elkaar te leren en vooruit te kijken.
‘Het glas is half vol’, zegt Peter-Derrek als hij kijkt wat er in 25 jaar is bereikt. ‘Er zijn meer vrouwelijke onderhandelaars, militairen, politici en diplomaten bij VN-missies. Ze zetten zich dagelijks in voor vrede en veiligheid, vooral op lokaal niveau. Het staat echt op de agenda en niemand kan nog ontkennen dat dit belangrijk is. Maar nog steeds is in 9 van de 10 lopende vredesonderhandelingen geen vrouw betrokken. En dat terwijl er meer conflicten zijn dan ooit, waarbij het seksueel geweld ook steeds verder toeneemt.’
Onder de radar
Peter-Derrek noemt landen als Congo, Burundi, Colombia, Somalië, Syrië en Jemen als voorbeelden waar vrouwen het vaak ‘onder de radar’ voor elkaar krijgen om een rol te spelen bij conflicten. ‘Ik heb zelf gezien hoe in Jemen vrouwen in gesprek gingen met de strijdende partijen om hun ontvoerde kinderen en de lichamen van slachtoffers terug te krijgen. Nederland heeft deze vrouwen gesteund door ze trainingen en geld te geven. In Congo hebben we vrouwen opgeleid tot conflictbemiddelaars. Als je hen erbij betrekt, worden de uitkomsten breder gesteund.’
Oekraïense vrouwen geven het voorbeeld
Een ander inspirerend voorbeeld is Oekraïne, waar de vrouwenorganisatie Ukrainian Women’s Fund gemeenschappen weer opbouwt en vrouwelijke slachtoffers helpt om de daders van seksueel geweld veroordeeld te krijgen. ‘Wij kunnen veel van hen leren’, zegt Peter-Derrek. ‘Ook hoe je als samenleving weerbaar kunt worden en hoe je kan blijven functioneren tijdens een conflict. Dat gaat verder dan drones.’
Ook deze vrouwen krijgen steun van Nederland, net als vrouwenorganisaties in veel andere conflictgebieden. Waarom? ‘Wij zijn gebaat bij vrede en stabiliteit in de wereld’, legt Peter-Derrek uit. ‘Als er ergens een conflict is, dan raakt dat ons ook. Bijvoorbeeld als schepen niet meer naar de Rotterdamse haven kunnen varen omdat ze worden beschoten in de Rode Zee. Dan ligt de handel stil en worden producten duurder.’ Maar ook migratie hangt vaak samen met oorlog en conflict, omdat mensen op de vlucht slaan en er later weinig is om naar terug te keren. ‘Ook daarom is stabiele vrede belangrijk voor ons.’
Passie van huis uit meegekregen
Persoonlijk heeft Peter-Derrek de passie voor gelijke rechten van mannen en vrouwen met de paplepel ingegoten gekregen. Toen zijn ouders elkaar leerden kennen in de jaren ‘50, overhandigde zijn vader aan zijn moeder een lijstje met zijn favoriete gerechten die zij voor hem moest gaan koken. Destijds was dat heel normaal. Maar Peter-Derreks moeder verwees haar aanstaande naar de keuken, waar hij uitgroeide tot een uitstekende kok. ‘Deze instelling geef ik zelf ook weer mee aan mijn zonen’, zegt hij. ‘Want de strijd om gelijke rechten zal voorlopig nog wel doorgaan.’