Ga direct naar inhoud

Aanpak crisis asielopvang

Er zijn te weinig opvangplekken voor asielzoekers. Het kabinet neemt met de veiligheidsregio’s en gemeenten crisismaatregelen. Zo zijn er crisisnoodopvangplekken bijgekomen en worden asielzoekers tijdelijk opgevangen in cruiseschepen.

Afspraken om asielcrisis onder controle te krijgen

Om de asielcrisis onder controle te krijgen, heeft het kabinet verschillende maatregelen genomen. Deze tijdelijke maatregelen hebben gevolgen voor het aantal mensen dat in Nederland aankomt, de snelheid waarmee zij de asielprocedure doorlopen en de huisvesting van statushouders. Hierdoor komt er meer ruimte in de opvangcentra.

  • Onder de huidige omstandigheden vindt het kabinet het niet langer verantwoord de toegezegde hervestigingsafspraken binnen de Europese Unie (EU) na te leven.
  • Tot en met 2024 komen er 37.500 extra tijdelijke woningen (flexwoningen) bij. Deze zijn bedoeld voor statushouders en spoedzoekers. Bijvoorbeeld mensen die door een scheiding of medische reden een nieuwe of andere woning nodig hebben.

De maatregel dat statushouders hun gezin pas over mogen laten komen naar Nederland als zij een passende woonruimte hebben, is vervallen.

Verlichting Ter Apel

Het kabinet, de VNG, IPO en het Veiligheidsberaad hebben de volgende afspraken gemaakt over asiel en huisvesting om weer ruimte in de asielopvang te krijgen: 

  • De locatie Marnewaard is van 10 september 2022 tot 1 maart 2023 ingezet als doorstroomlocatie voor asielzoekers die in Ter Apel verbleven.
  • Alleenstaande minderjarigen en medisch hulpbehoevenden blijven in Ter Apel. Zij worden met voorrang ingepland voor identificatie en registratie bij de vreemdelingenpolitie.
  • Om de doorstroom in de opvang te versnellen, is snelle huisvesting van statushouders noodzakelijk. In de eerste helft van 2023 huisvesten gemeenten 21.200 statushouders.
  • Sobere opvang voor asielzoekers die overlast veroorzaken.

Oorzaken van te weinig opvangplekken voor asielzoekers

Belangrijke oorzaken voor het gebrek aan opvangplekken zijn:

  • Hoger aantal asielzoekers vraagt asiel aan
    Er vragen elke dag ongeveer 100 tot 200 migranten asiel aan.
  • Te weinig statushouders kunnen verhuizen van opvangcentrum naar woning
    Gemeenten kunnen niet genoeg woningen vinden voor asielzoekers met een verblijfsvergunning, zogenoemde statushouders. Bijna 16.000 statushouders verblijven in een opvangcentrum voor asielzoekers, terwijl ze naar een woning of zogenoemde tussenvoorziening moeten in een gemeente.

Overige maatregelen voor extra opvanglocaties

De overheid wil dat elke asielzoeker in een opvangcentrum kan blijven tijdens de asielprocedure. Er moeten daarom onder andere meer opvangplekken komen. De Rijksoverheid neemt samen met de veiligheidsregio’s en gemeenten eerst de volgende maatregelen:

  • Extra opvangplekken
    De veiligheidsregio’s en gemeenten hebben voor extra crisisnoodopvangplekken gezorgd. Lege opvangplekken voor vluchtelingen uit Oekraïne kunnen ook gebruikt worden voor opvang van asielzoekers.
  • 7.500 statushouders naar flexwoning
    In flexwoningen kunnen naast statushouders ook andere groepen woningzoekenden tijdelijk verblijven. Zoals spoedzoekers, jongeren of arbeidsmigranten. De Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting ondersteunt gemeenten en andere betrokken partijen bij deze taak. Hiervoor is € 100 miljoen beschikbaar.
  • Statushouders mogen tot en met juni 2023 in hotel of vakantiehuis blijven
    Gemeenten mogen mensen met een verblijfsvergunning tot en met 30 juni 2023 blijven opvangen in een hotel of vakantiehuis. De Hotel- en Accommodatieregeling (HAR) is verlengd. Daarna krijgen statushouders woonruimte in de gemeente.

Daarnaast wil het kabinet:

  • Grote opvanglocaties openen
    Het kabinet is in gesprek met gemeenten over waar deze opvanglocaties kunnen komen. Deze gesprekken hebben nog niet gezorgd voor genoeg opvanglocaties. De Rijksoverheid kan daarom zelf een vergunning verlenen voor opvanglocaties voor asielzoekers. Het kabinet maakt dan gebruik van het zogenoemd ruimtelijk ordeningsinstrumentarium. Er is dan geen instemming nodig van de gemeente. Dit is een uitzonderlijke maatregel.
  • Een extra aanmeld- en opvangcentrum voor asielzoekers
    Asielzoekers kunnen zich dan ook registreren op een andere locatie dan in Ter Apel. Nu moeten alle asielzoekers die in Nederland aankomen zich eerst melden en registreren in Ter Apel. Het is nog niet bekend wanneer het nieuwe aanmeldcentrum komt.
  • Cruiseschepen huren voor de opvang van asielzoekers
    Het kabinet wil asielzoekers opvangen op een aantal cruiseschepen.
  • De opvang van asielzoekers een wettelijke taak van gemeenten maken
    Het kabinet heeft bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend dat moet zorgen voor voldoende opvangplekken en een betere spreiding van asielzoekers over het land. Gemeenten kunnen een uitkering krijgen als zij minimaal 100 opvangplekken voor asielzoekers mogelijk maken, gedurende 5 jaar. Als dat onvoldoende plekken oplevert, kunnen gemeenten gedwongen worden om bij te dragen in de asielopvang. De infographic hieronder legt uit hoe de Spreidingswet werkt
Vergroot afbeelding Hoe werkt de Spreidingswet?

We hebben op dit moment in Nederland een hoge instroom van asielzoekers.

Daar moeten we natuurlijk naar kijken.


Maar de mensen die hier komen moeten goed worden opgevangen. En het kan niet als de helft van de gemeenten wel opvang heeft en de andere helft van de gemeentes geen opvang heeft.

En met deze wet zorgen we er voor dat meer gemeentes in Nederland opvang gaan bieden en dat er daardoor een eerlijke spreiding komt over het land.

We kijken hoeveel plekken er het komend jaar nodig zijn in Nederland.

Dan kijken we hoeveel plekken er zijn in Nederland en met het verschil gaan we kijken.


Wie kunnen we overhalen om vrijwillig die extra plekken te gaan leveren?

Als we dan weten hoeveel plekken er zijn en hoeveel plekken er vrijwillig bijkomen dan hou je een restgroep over en dat wordt verplicht.


De opdracht om asielzoekers op te vangen is een permanente wet. Maar in de wet zit ook een bijzondere bevoegdheid voor de staatssecretaris.

En daarvan hebben we gezegd dat moet je misschien in een crisissituatie doen. En nu komen we plekken tekort.Maar dat moet je niet permanent doen.

Vandaar dat we hebben gezegd dat doen we voor vier jaar. Ik verwacht dat maar een heel kleine groep gemeentes te maken zouden krijgen met een opdracht. Waarom?

Ten eerste omdat op grond van deze wet niet in alle gemeentes asielzoekerscentra hoeven te komen. Want gemeentes kunnen zeggen in onze provincie pakken de volgende vier gemeentes de opgave op het gebied van asielzoekerscentra.

Dan pakken de andere vier gemeentes de opdracht als het gaat om statushouders.

Tweede is heel veel gemeentes zullen,omdat er een wettelijke taak ligt het gewoon vrijwillig gaan doen en helemaal niet gedwongen hoeven te worden.

En ten derde zijn er al heel veel gemeentes die op dit moment vrijwillig wat doen.

Deze wet gaat zeker niet alle problemen oplossen. De problematiek waar we in Nederland mee te maken hebben zit hem op instroom, opvang en uitstroom.

Dus we moeten kijken hoe kunnen we ervoor zorgen dat we de instroom ook in de hand houden?

Dan is deze wet ervoor om ervoor te zorgen dat we voldoende opvang regelen En daarnaast moeten we ook gaan kijken hoe de mensen die hier niet mogen blijven zo snel mogelijk terug kunnen naar het land van herkomst of naar het Europese land waar ze oorspronkelijk vandaan komen.

En we moeten zorgen dat de mensen die hier wel mogen blijven zo snel mogelijk naar gemeentes toe kunnen gaan daar in huisvesting terecht kunnen komen en aan het werk kunnen en kunnen integreren.

Gemeentes die nu al een opvang hebben en meer doen dan ze moeten doen dan wel gemeentes die binnen drie maanden na ingaan van deze wet zeggen wij gaan structurele plekken leveren en we doen meer dan we moeten doen.

Die kunnen een vergoeding krijgen van € 2.500 per plek.
 

Documenten