De coronacrisis heeft schok veroorzaakt in de overheidsfinanciën. Na een aantal jaar met een overschot op de begroting is er in 2020 een historisch groot tekort. Hierdoor loopt de schuld ook op. Daar is ruimte voor. Omdat de Rijksoverheid de afgelopen jaren buffers heeft opgebouwd toen het goed ging met de economie.
Veel geld voor steun- en herstelmaatregelen vanwege corona
Om de economische schade van de coronacrisis te beperken, geeft de overheid veel extra geld uit. Dat geld gaat naar steun aan bedrijven, ondernemers en werknemers. Tegelijkertijd heeft de overheid minder inkomsten. Bedrijven kunnen uitstel van belastingbetaling krijgen. Ook komt er minder belasting binnen. In totaal zijn de kosten ruim € 62 miljard.
Extra uitgaven
Steun voor bedrijven, ondernemers en werknemers. Totaal begroot in 2020 en 2021: € 45,9 miljard
Minder belastinginkomsten
Door uitstel van belastingbetaling en andere belastingmaatregelen: € 16,6 miljard
De overheid heeft in 2021 hogere uitgaven en minder belastinginkomsten door de coronacrisis.
Negatief saldo
Voor het eerst in 5 jaar is het overheidssaldo negatief. Dat betekent dat er meer uitgaven dan inkomsten zijn. Het saldo voor dit jaar komt uit op -7,2%. Dat is in totaal € 56 miljard.
Voor 2021 wordt een negatief saldo van - 5,5% verwacht. Dat is € 45 miljard. Maar het is nog onzeker hoe dit zal gaan. Er hangt veel af van de ontwikkelingen rondom het coronavirus in de komende maanden.
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Overheidssaldo per jaar in miljarden euro's
-0.6
1,3
-31,8
-33,5
-28,8
-25,6
-19,3
-14,5
-14,0
0,1
9,3
13,9
-56,3
-44,9
De Rijksoverheid heeft in 2021 meer uitgaven dan inkomsten.
Overheidsschuld loopt flink op
De schuld neemt naar verwachting toe van ongeveer 49% van het bbp in 2019 naar 61% 2021. In totaal is de schuld dan € 502 miljard. Dat is op korte termijn geen probleem. Omdat het Rijk in goede economische jaren veel schuld heeft afbetaald, is er nu ruimte om de schuld weer te laten oplopen. En de rente op de extra leningen is momenteel negatief.
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Overheidsschuld per jaar in miljarden euro's
266
354
355
379
401
433
447
456
446
439
420
406
463
502
De overheidsschuld stijgt in 2021.
Maatregelen om Nederland sterker, weerbaarder en duurzamer te maken in 2021
Naast de maatregelen in verband met de coronacrisis, neemt het kabinet in 2021 ook maatregelen om Nederland sterker, weerbaarder en duurzamer te maken. Bijvoorbeeld door te investeren in extra woningbouw en in bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Ook komt er extra geld om stikstof- en CO2-uitstoot te verminderen.
Aanpak stikstof: €733 miljoen
Woningbouw: € 295 miljoen
Urgenda / CO2-reductie: € 236 miljoen
Aanpak ondermijnende criminaliteit: € 141 miljoen
Afbouw gaswinning: 140 miljoen
5 grote investeringen om Nederland sterker te maken.
Verdeling inkomsten en uitgaven Rijksoverheid
De totale inkomsten van de Rijksoverheid zijn naar verwachting in 2021 € 293 miljard. En de totale uitgaven zijn € 336,6 miljard.
Inkomsten Rijksoverheid 2021: € 293 miljard
Inkomsten van de Rijksoverheid en bijbehorende bedragen in euro's
Loon- en inkomenstenbelasting
64,0 miljard
Omzetbelasting (Btw)
58,4 miljard
Zorgpremies
45,2 miljard
Premies volksverzekeringen
37,1 miljard
Premies werknemersverzekeringen
26,9 miljard
Vennootschapsbelasting
19,7 miljard
Accijnzen
12,2 miljard
Overdrachts- en assurantiebelasting
6,5 miljard
Motorrijtuigenbelasting
4,4 miljard
Belastingen op een milieugrondslag
4,4 miljard
Dividendbelasting
4,1 miljard
Verhuurderheffing
1,5 miljard
Bankbelasting
0,7 miljard
Overig
1,3 miljard
Uitgaven Rijksoverheid 2021: € 336,6 miljard
Uitgaveposten Rijksoverheid en bijbehorende bedragen in euro's
Sociale Zekerheid
97,8 miljard
Zorg
86,7 miljard
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
40,0 miljard
Gemeente- en Provinciefonds en BTW-compensatiefonds
35,7 miljard
Buitenlandse Zaken / Internationale Samenwerking
14,0 miljard
Justitie en Veiligheid
12,6 miljard
Defensie
11,2 miljard
Infrastructuur en Waterstaat
9,3 miljard
Economische Zaken en Klimaat
6,5 miljard
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
6,1 miljard
Rentelasten
3,7 miljard
Financiën
3,1 miljard
Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit
1,8 miljard
Overig
8,1 miljard
Verdeling van de inkomsten en uitgaven in euro's.
Inkomsten Rijksoverheid 2021: € 293 miljard
Inkomsten van de Rijksoverheid en de bijbehorende percentages
Inkomstenbron
Percentage
Loon- en inkomenstenbelasting
22%
Omzetbelasting (Btw)
20%
Zorgpremies
15%
Premies volksverzekeringen
13%
Premies werknemersverzekeringen
9%
Overig
21%
Uitgaven Rijksoverheid 2021: € 336,6 miljard
Uitgaven van de Rijksoverheid en de bijbehorende percentages
Uitgavepost
Percentage
Sociale Zekerheid
29%
Zorg
26%
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
12%
Gemeente- en Provinciefonds en Btw-compensatiefonds
11%
Overig
23%
Verdeling van de inkomsten en uitgaven in percentages.